BÀI 32 DINH DƯỠNG VÀ TIÊU HÓA Ở NGƯỜI

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP SGK

I. KHÁI NIỆM CHẤT DINH DƯỠNG VÀ DINH DƯỠNG

CH. Nêu khái niệm chất dinh dưỡng và dinh dưỡng.

II. TIÊU HOÁ Ở NGƯỜI

CH 1. Nêu các cơ quan và hệ cơ quan tương ứng với những vị trí được đánh số trong hình

CH 2. Xác định tên ba cơ quan mà thức ăn không đi qua.

CH 3. Thảo luận về sự phối hợp các cơ quan thể hiện chức năng của cả hệ tiêu hóa

CH 4. Nêu mối quan hệ giữa tiêu hóa và dinh dưỡng

III. MỘT SỐ BỆNH VỀ ĐƯỜNG TIÊU HOÁ

CH 1. Quan sát Hình 32.2 trang 130, thảo luận về các giai đoạn hình thành lỗ sâu răng.

CH 2. Đề xuất một số biện pháp giúp phòng, chống sâu răng và các việc nên làm để hạn chế những ảnh hướng tới sức khoẻ khi đã bị sâu răng.

CH 3. Người bị bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng nên và không nên sử dụng các loại thức ăn đồ uống nào? Em hãy kể tên và giải thích

CH 4. Dựa vào thông tin trên em hãy nêu các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa và cơ sở khoa học của các biện pháp đó.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI CÂU HỎI, BÀI TẬP SGK

I. KHÁI NIỆM CHẤT DINH DƯỠNG VÀ DINH DƯỠNG

Đáp án CH: Chất dinh dưỡng là các chất có trong thức ăn mà cơ thể sử dụng làm nguyên liệu cấu tạo cơ thể và cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống

Dinh dưỡng là quá trình thu nhận, biến đổi và sử dụng các chất dinh dưỡng để duy trì sự sống cho cơ thể.

 II. TIÊU HOÁ Ở NGƯỜI

Đáp án CH 1: 

Đáp án CH 2: Ba cơ quan mà thức ăn không đi qua: Gan, túi mật, tuỵ

Đáp án CH 3: Quá trình tiêu hóa xảy ra trong đường tiêu hóa hoặc ống tiêu hoá, trải dài từ miệng đến hậu môn. Những phần của đường tiêu hóa có các chức năng chuyên biệt, có mối quan hệ mật thiết với nhau.

Đáp án CH 4: Trong quá trình tiêu hoá thức ăn biến đổi cơ học và hóa học trở thành những chất dinh dưỡng đơn giản và được hấp thụ vào máu. Thông qua quá trình thu nhận, biến đổi và sử dụng các chất dinh dưỡng để duy trì sự sống cho cơ thể. Các chất không được tiêu hóa trong ống tiêu hóa sẽ tạo thành phân và được thải ra ngoài.

III. MỘT SỐ BỆNH VỀ ĐƯỜNG TIÊU HOÁ

Đáp án CH 1: Giai đoạn l: Răng đổi màu ở một vài vùng trên mặt nhai hoặc kế giữa hai răng. 

Giai đoạn 2: Răng xuất hiện những vùng có thành màu sắc tối hơn (màu nâu hoặc màu đen). Lỗ sâu ở răng xuất hiện.

Giai đoạn 3: Lỗ sâu răng tăng dần kích thước, có thể toàn bộ mặt nhai. 

Giai đoạn 4: Tuỷ răng đã bị viêm, người bệnh bị đau răng kéo dài, cường độ đau gia tăng

Bên cạnh đó, khi bị sâu răng, hơi thở của người bệnh còn có mùi hôi.

Đáp án CH 2: Các biện pháp phòng, chống sâu răng: đánh răng đúng cách buổi sáng sau khi ngủ dậy và buổi tối trước khi đi ngủ; lấy sạch mảng bám trên răng; hạn chế ăn đồ ngọt, vệ sinh răng sạch sẽ sau khi ăn; khám răng định kỳ 4 đến ó tháng một lần.

Các việc nên làm để hạn chế những ảnh hưởng tới sức khoẻ khi đã bị sâu răng: hạn chế ăn đồ quá nóng hoặc quá lạnh; vệ sinh răng miệng đúng cách (đánh răng, súc miệng bằng các dung dịch vệ sinh răng miệng); điều trị vùng răng bị sâu ngay khi phát hiện.

Đáp án CH 3: Người bị viêm loét dạ dày – tá tràng nên sử dụng các loại thức ăn, nước uống như: cơm mềm, chuối, nước ép táo, sữa chua, rau củ màu đỏ và xanh đậm, ngũ cốc, trà thảo dược, nghệ và mật ong…Vì đây là những thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày, giúp cho việc chữa lành các vết loét hoặc có khả năng giúp giảm tiết acid.

- Người bị viêm loét dạ dày – tá tràng không nên sử dụng: các đồ uống có cồn (rượu, bia, cà phê,…); các gia vị cay nóng (ớt, tiêu,…); đồ ăn chiên xào nhiều dầu mỡ; trái cây chua; nước ngọt, đồ uống có ga,… Vì đây là những thực phẩm dễ gây tổn thương đến niêm mạc dạ dày, làm tăng acid dạ dày, đầy bụng, khó tiêu,…

Đáp án CH 4: Các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hóa và cơ sở khoa học của các biện pháp đó: Hạn chế dùng thực phẩm đóng hộp: Nhiều carbonhydrat tinh chế, chất béo bão hòa và phụ gia chứa trong thực phẩm đóng hộp có liên quan đến việc tăng nguy cơ bị rối loạn tiêu hóa; bổ sung nhiều chất xơ: Chất xơ rất có lợi cho hệ tiêu hóa  giúp thúc đẩy nhu động ruột và làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về tiêu hóa, bao gồm: loét, trào ngược, trĩ hoặc viêm ruột thừa; chất béo lành mạnh vừa giúp cảm thấy dễ tiêu hóa hơn sau bữa ăn, vừa cải thiện được khả năng hấp thụ một số chất dinh dưỡng hòa tan trong chất béo; cung cấp đủ lượng nước cần thiết; giữ tinh thần thoải mái: Khi ở trong trạng thái quá căng thẳng, cơ thể sẽ tiết ra các hormon khiến máu và năng lượng chuyển ra khỏi hệ thống tiêu hóa. Stress được cho là có liên quan đến các vấn đề sức khỏe như loét dạ dày, tiêu chảy, táo bón, và hội chứng ruột kích thích; tập trung khi ăn, ăn chậm nhai kỹ:  nhai chậm và tập trung thưởng thức bữa ăn có thể làm giảm các triệu chứng ở những người bị viêm loét đại tràng và hội chứng ruột kích thích; tích cực vận động thể chất nhẹ nhàng giúp thực phẩm di chuyển qua hệ thống tiêu hóa một cách dễ dàng; từ bỏ thói quen xấu như hút thuốc lá, uống quá nhiều rượu bia và ăn khuya rất có hại. Hút thuốc: Làm tăng gần gấp đôi nguy cơ trào ngược axit; Rượu khiến acid trong dạ dày tăng sản xuất, có thể dẫn đến chứng ợ nóng, trào ngược hoặc loét dạ dày; Nằm ngủ sau khi ăn khuya sẽ dẫn đến chứng ợ nóng và khó tiêu,…