BÀI 8: ACID

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP SGK

I. KHÁI NIỆM ACID

Câu hỏi 1: Công thức hoá học của các acid có đặc điểm gì giống nhau?

Câu hỏi 2: Dạng tồn tại của acid trong dung dịch có đặc điểm gì chung?

Câu hỏi 3: Đề xuất khái niệm về acid.

Câu hỏi 4: Hãy cho biết gốc acid trong các acid sau: H₂SO₄, HCl, HNO₃

II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

Câu hỏi 1: Mô tả hiện tượng xảy ra và viết phương trình hoá học của phản ứng xảy ra.

Câu hỏi 2: Cho dung dịch HCl phản ứng với Kim loại Mg. Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra.

III. MỘT SỐ ACID THÔNG DỤNG

Câu hỏi 1: Sử dụng hình 8.1 (Trang 37) để trình bày các ứng dụng của Sulfuric acid

Câu hỏi 2: Sử dụng hình 8.2 (Trang 37) để trình bày các ứng dụng của Hydrochloric acid

Câu hỏi 3: Hãy tìm hiểu về nhu cầu sử dụng và ứng dụng của một trong các acid sau: HCI, H₂SO₄, CH₃COOH và trình bày trước lớp.

Câu hỏi 4: Việc sử dụng acid không đúng cách sẽ gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí. Em hãy tìm hiểu về các tác hại này và trình bày trước lớp.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI CÂU HỎI, BÀI TẬP SGK

I. KHÁI NIỆM ACID

Đáp án CH 1: Công thức hoá học của các acid đều có nguyên tố H.

Đáp án CH 2: Acid tồn tại trong dung dịch dưới dạng cation H⁺ và anion (ion âm).

Đáp án CH 3: Khái niệm về acid: Acid là hợp chất phân tử gồm có nguyên tử H liên kết với gốc acid. Khi tan trong nước tạo ra ion H⁺

Đáp án CH 4: 

II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

Đáp án CH 1: Hiện tượng:

Cho dung dịch HCl vào ống nghiệm đựng kim loại Fe xuất hiện bọt khí bám xung quanh thanh sắt.

Cho dung dịch HCl vào ống nghiệm đựng kim loại Zn xuất hiện bọt khí bám xung quanh thanh Zn.

PTHH: Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

            Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂

Đáp án CH 2: PTHH: Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂

III. MỘT SỐ ACID THÔNG DỤNG

Đáp án CH 1: Ứng dụng:

Đán án CH 2: Ứng dụng:

• Tẩy gỉ thép

• Tổng hợp chất hữu cơ

• Xử lí pH nước bể bơi

Đáp án CH 3: Lượng lớn hydrochloric acid được sử dụng để sản xuất vinyl chloride cung cấp cho ngành nhựa, ammonium chloride để cung cấp cho ngành sản xuất phân bón, các chloride kim loại để cung cấp cho ngành hoá chất, các hợp chất hữu cơ chứa chlorine để phục vụ sản xuất dược phẩm, thuốc nhuộm.

Ngoài ra, hydrochloric acid còn được dùng để trung hoà môi trường base hoặc thuỷ phân các chất trong quá trình sản xuất, tẩy rửa gỉ sét (thành phần chính là các iron oxide) bám trên bề mặt của các loại thép…

- Nhu cầu sử dụng và ứng dụng của acid H2SO4:

Mỗi năm, cả thế giới cần đến hàng trăm triệu tấn sulfuric acid. Trong đó, gần 50% lượng acid được dùng để sản xuất phân bón như ammonium sulfate, calcium dihydrogenphosphate (Ca(H2PO4)2) … Acid này còn được sử dụng trong sản xuất chất tẩy rửa, sơn, phẩm màu, thuốc trừ sâu, giấy, chế hoá dầu mỏ, …

- Nhu cầu sử dụng và ứng dụng của acid CH3COOH:

Một lượng lớn acetic acid được sử dụng để sản xuất vinyl acetate và cellulose acetate. Vinyl acetate được dùng để sản xuất keo dán và chất kết dính trong sản xuất giấy, sản xuất tơ (tơ vinylon), …; cellulose acetate được sử dụng làm tá dược trong sản xuất thuốc, sản xuất tơ, phim ảnh …

- Acetic acid còn được dùng để tổng hợp aluminium monoacetate (Al(OH)2COOCH3) làm chất cầm màu trong công nghệ dệt may, tổng hợp ethyl acetate, butyl acetate làm dung môi (để pha sơn), tổng hợp muối ammonium acetate (CH3COONH4) để sản xuất acetamide một chất có tác dụng lợi liểu và làm toát mồ hôi; tổng hợp phenylacetic acid dùng trong công nghiệp nước hoa, tổng hợp penicillin, tổng hợp chloroacetic acid dùng trong sản xuất chất diệt cỏ 2,4 – D và 2,4,5 – T, … Dung dịch acetic acid 2 – 5% được dùng làm giấm ăn, làm chất tẩy cặn trong siêu đun nước và nhiều ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày.

Đáp án CH 4: Việc sử dụng acid không đúng cách sẽ gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí. Cụ thể:

Việc sử dụng acid không đúng cách gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đất, nước, không khí và sức khỏe con người:

• Ô nhiễm đất:

Acid thải trực tiếp vào đất làm đất chua, rửa trôi chất dinh dưỡng, suy yếu và chết cây trồng, đặc biệt là cây nông nghiệp như rau, củ, quả.

• Ô nhiễm nước:

Acid thải vào nước làm giảm độ pH, cản trở sinh vật hấp thụ chất dinh dưỡng, hạn chế phát triển và chết dần, gây hại cho nghề nuôi trồng và đánh bắt thủy hải sản, ảnh hưởng đến kinh tế và đời sống người dân.

• Ô nhiễm không khí:

Acid trong không khí gây ô nhiễm, giảm tầm nhìn, cản trở nghiên cứu khí tượng và môi trường.

• Ảnh hưởng đến con người:

Tiếp xúc với không khí ô nhiễm gây các bệnh da như mẩn ngứa, viêm da.

Sử dụng nước có acid gây bệnh tiêu hóa như trào ngược dạ dày, đau dạ dày, ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây bệnh Alzheimer ở người già, và có thể gây tử vong ở trẻ em.

Hít thở không khí chứa hạt acid ảnh hưởng đến đường hô hấp và giảm sức đề kháng.