Video giảng Ngữ văn 10 cánh diều bài 1: Thần Trụ trời

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN 1. THẦN TRỤ TRỜI

Chào mừng các em đến với bài học ngày hôm nay!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

- Củng cố kĩ năng đọc hiểu văn bản thần thoại đã được hình thành qua bài học trước đó; nắm chắc tri thức đọc hiểu có quan hệ mật thiết với việc đọc hiểu các văn bản thần thoại như đề tài, chủ đề, cốt truyện, nhân vật, không gian và thời gian…

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Trước khi vào bài học, chúng ta cùng trả lời câu hỏi sau: Em biết những truyện thần thoại nào? Hãy chia sẻ cho cả lớp cùng nghe về truyện thần thoại ấy. 

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Nội dung 1. Tìm hiểu chung

Để hệ thống lại kiến thức một cách khoa học và rõ ràng nhất, bây giờ chúng ta cùng trả lời những câu hỏi sau:

• Em hãy nêu đặc điểm của thần thoại Việt Nam?
• Thần trụ trời thuộc thể loại nào?
• Văn bản được trích trong tác phẩm nào?
• Em hãy tóm tắt quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật thần Trụ Trời.

Video trình bày nội dung:

1. Thần thoại Việt Nam

- Thần thoại Việt Nam do được ghi chép muộn nên đã bị mất mát khá nhiều. Những truyện thần thoại Việt Nam tiêu biểu gồm: Thần Trụ Trời, Thần Mưa, Thần Biển, Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng, Sự tích lúa thần,...

2. VB Thần Trụ Trời và nhóm truyện lý giải về sự hình thành thế giới buổi ban đầu

- Thần Trụ Trời là VB Thần thoại Việt Nam, thuộc nhóm thần thoại về nguồn gốc vũ trụ và các hiện tượng tự nhiên.

- VB Thần Trụ Trời trong SGK được trích theo Nguyễn Đổng Chi, Lược khảo về thần thoại Việt Nam,.

- Các dân tộc anh em khác trên đất nước Việt Nam cũng có nhiều chuyện thú vị lí giải về sự hình thành thế giới buổi ban đầu như vậy. Nếu người Kinh có Then Luông, người Mông có Dự Nhung, người Dao có Thần Bàn Cổ, người Ê-đê có Ai Điê, người Chăm có Tầm Thênh,... Trong nhận thức của con người thời cổ, thế giới bao la được hình thành, được sắp đặt trật tự là nhờ vào công lao to lớn của các vị thần.

3. Đọc, kể, tóm tắt

- Tóm tắt quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật thần Trụ Trời:

+ Quá trình tạo lập nên trời đất: Thần ở trong đám hỗn độn, mờ mịt, và bỗng có một lúc thần đứng dậy, ngẩng đầu đội trời lên, rồi tự mình đào đất, đập đá, đắp thành một cái cột vừa cao, vừa to để chống trời, đẩy vòm trời lên mãi phía mây xanh mù mịt. Từ đó, trời đất phân đôi. Đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp. Khi trời đã cao và đã khô, thần lại phá cột đi, lấy đất đá ném tung đi khắp nơi. Mỗi hòn đá văng đi, biến thành một hòn núi hay một hòn đảo; đất tung tóe ra mọi nơi thành gò, thành đống, thành những dải đồi cao. Vì thế cho nên mặt đất ngày nay không bằng phẳng, mà có chỗ lồi, chỗ lõm. Chỗ thần đào đất, đào đá mà đắp cột ngày nay thành biển rộng.

Nội dung 2. Tìm hiểu chi tiết văn bản

Để hệ thống lại kiến thức một cách khoa học và rõ ràng nhất, bây giờ chúng ta cùng trả lời những câu hỏi sau:

• Chỉ ra các chi tiết về không gian, thời gian của câu chuyện.
• Em có nhận xét gì về không gian và thời gian trong thần thoại? Roc ràng, đây là tưởng tượng của người xưa và không đúng khoa học. Vậy giá trị không gian, thời gian ở đây là gì?

Video trình bày nội dung:

1. Không gian, thời gian trong thần thoại

- Không gian: vũ trụ đang trong quá trình tạo lập: Trời đất chỉ là một vùng hỗn độn, tối tăm, lạnh lẽo.

- Thời gian: cổ sơ, không xác định và mang tính vĩnh hằng: Thuở ấy, chưa có thế gian, cũng như có muôn vật và loài người.

=> Các hình ảnh đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp, chỗ trời đất giáp nhau gọi là chân trời,... khá quen thuộc trong các thần thoại giải thích về nguồn gốc thế giới. Dù cách miêu tả không gian trời đất như thế trong thần thoại không còn phù hợp với nhận thức thế giới của độc giả ngày nay nhưng nó vẫn có sức hấp dẫn riêng vì nó cho chúng ta hiểu người xưa, trong thế giới hoang sơ thuở ban đầu, đã hình dung về vũ trụ, thế giới như thế nào.

………..

Nội dung video bài 1: Thần trụ trời còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.