Slide bài giảng ngữ văn 10 chân trời bài 2: Thực hành tiếng việt

Tóm lược nội dung

BÀI 2: SỐNG CÙNG KÍ ỨC CỦA CỘNG ĐỒNG

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Đọc ba văn bản trên đây và thực hiện các yêu cầu sau:

- Xác định cách đánh dấu phần bị tỉnh lược trong mỗi văn bản (nếu có).

- Giải thích ý nghĩa thông tin của các kí hiệu đánh dấu.

- Chỉ ra những chỗ đánh dấu sự tỉnh lược trong văn bản 1 và 2.

Trả lời:

- Cách đánh dấu phần bị tỉnh lược trong mỗi văn bản trên là: 

+ Tóm tắt ý chính của đoạn bị tỉnh lược trong một câu, viết nghiêng trong ngoặc đơn và kèm theo từ lược “dẫn”. => Ý nghĩa: tóm tắt đoạn tỉnh lược

+ Đánh dấu [..] => Ý nghĩa: Tỉnh lược hoàn toàn đoạn văn bản.

- Các đoạn tỉnh lược:

( Lược dẫn: Hơ Nhị, vợ Đăm Săn bị Mtao Mxây bắt cóc.. đánh dấu sự kiện này)

   [...]

   ( Lược một đoạn: Đăm Săn giết Mtao Mxây . sau trận đánh, tôi tớ  và dân làng của Mtao Mxây mang của cải, tài sản về theo Đăm Săn rất đông)

   (Lược một đoạn: Về đến đảo Ai-ai-Ê (Aiaie), chôn cất En-pê-nô (Elpenor) và lại lên đường vượt biển cả tìm về quê nhà... vượt thoát những hiểm nguy)

Câu 2: Ở một số trường hợp, nếu người viết chỉ sử dụng kí hiệu đánh dấu phần văn bản bị lược bỏ mà không viết đoạn tóm tắt phần văn bản này thì sẽ gây khó khăn gì cho người đọc?

Trả lời:

Khiến người đọc khó nắm bắt được nội dung, diễn biến của câu truyện. 

Câu 3: Người viết về nhà dài Ê-đê đã trích dẫn mấy lần, các trích dẫn đã được chú thích rõ ràng hay chưa? Hãy trao đổi với các bạn ý kiến của mình.

Trả lời:

Người viết về nhà dài Ê-đê đã trích dẫn bốn lần:

- Trích dẫn lời giới thiệu của đài tiếng nói Việt Nam VOV5

- Trích dẫn lời của tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu- Phó Giám đốc Bảo tàng dân tộc học Việt Nam

- Trích dẫn hai lần lời của chị Đàm Thị Hợp

Các trích dẫn này đã được chú thích rõ ràng.

Câu 4: Biện pháp so sánh được sử dụng trong các trường hợp sau có điểm gì khác nhau?

a. Cũng như người đi câu ngồi trên mỏm đá cao, từ đầu cần câu dài tung xuống biển cái sừng bò hoang đựng mồi cho cá nhỏ rồi quăng lên bờ những con cá câu được, còn giãy đành đạch; các bạn đồng hành của tôi bị lôi vào đá cũng giãy lên như vậy, và Xi-la ăn thịt họ ở cửa hang, trong khi họ đang kêu gào, hoảng hốt giơ tay về phía tôi cầu cứu. Đó chính là cảnh thương tâm nhất mà mắt tôi thấy được trong thời gian lênh đênh trên mặt biển tìm đường. (Trích Gặp Ka-ríp và Xi-la, sử thi Ô-đi-xê)

b. Nhà dài như một hơi chiêng, sàn hiên rộng như một hơi ngựa chạy (Trích sử thi Đăm Săn)

c. Tôi tớ mang của cải về nhiều như ong đi chuyển nước, như vò vẽ đi chuyển hoa, như bầy trai gái đi giếng làng cõng nước. (Trích sử thi Đăm Săn)

Trả lời:

- Đoạn trích a, hình ảnh dùng để so sánh được đưa lên đăng trước hình ảnh được so sánh. 

- Đoạn b,c thì vẫn dùng cấu trúc thông thường

Câu 5: Phân tích tác dụng của biện pháp nói quá trong đoạn văn sau:

Bà con xem, Đăm Săn uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán. Cả một vũng nhão ra nước. Lươn trong hang, giun trong bùn, rắn hổ, rắn mai đều chui lên nằm trên cao sưởi nắng. Ếch nhái dưới gầm nhà, kì nhông ngoài giữa bãi thì kêu lên inh ỏi suốt ngày đêm. Các chàng trai đi lại ngực đụng ngực. Các cô gái đi lại vú đụng vú. Cảnh làng một tù trưởng nhà giàu sao mà vui thế? (Trích sử thi Đăm Săn.

Trả lời:

- Chỉ ra: Biện pháp nói quá: ''… chàng Đăm Săn uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán… suốt ngày đêm.''

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh hình ảnh người anh hùng, thể hiện quang cảnh vui vẻ, nhộn nhịp của buổi tiệc ăn mừng. 

+ Cảm xúc vui vẻ, như thể hòa cùng bữa tiệc của người viết.