Slide bài giảng ngữ văn 10 chân trời bài 2: Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây

Tóm lược nội dung

BÀI 2: SỐNG CÙNG KÍ ỨC CỦA CỘNG ĐỒNG

ĐỌC HIỂU: ĐĂM SĂN CHIẾN THĂNG MTAO MXÂY

TRƯỚC KHI ĐỌC

Hãy nhớ lại một vài nhân vật lịch sử hoặc nhân vật văn học thường được mọi người gọi là anh hùng và cho biết do đâu mà họ được tôn xưng như thế?

Trả lời:

Những nhân vật được gọi là anh hùng: Thánh Gióng, Sơn Tinh…

- Họ được tôn sùng là những vị anh hùng vì có công với cộng đồng, có những đóng góp và giúp đỡ con người. 

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Lời văn ở đoạn này gắn với truyện hay với kịch?

Trả lời:

Lời văn ở đây gần với kịch vì:

- Là cuộc hội thoại kèm theo đó là những lời miêu tả hành động, ngoại hình nhân vật

- Những hành động của nhân vật đều lần lượt được thể hiện qua lời đối thoại

Câu 2: Lưu ý những hình ảnh được sử dụng để miêu tả Đăm Săn. Những hình ảnh đó có điểm gì độc đáo?

Trả lời: 

Tác giả miêu tả những bước di chuyển của Đăm Săn: gió, câu cối, đồi núi. ⇒ đều gắn với thiên nhiên hùng vĩ

Sử dụng nghệ thuật so sánh kết hợp nói quá.

=> Khắc họa hình ảnh Đăm Săn hùng vĩ, lớn lao.

Câu 3: Chú ý sự xuất hiện của cụm từ “bà con xem...” và ý nghĩa, tác dụng của nó trong lời kể.

Trả lời: 

- Làm cho độc giả và tác giả trở nên gần gũi hơn, như đang giao tiếp với người đọc. 

- Cách xưng hô chân chất, mộc mạc, giản dị

Câu 4: Cảnh tiệc tùng trong đoạn này được miêu tả qua lời của ai? Điều đó giúp ích gì trong việc thể hiện hình tượng nhân vật Đăm Săn?

Trả lời:

- Cảnh tiệc tùng được miêu tả qua lời của người dân trong làng.

- Ý nghĩa: hiểu rõ được vị trí, hình ảnh của Đăn Săn trong lòng bà con: mạnh mẽ, đầy ngưỡng mộ và yêu quý.

Câu 5: Việc miêu tả ngoại hình nhân vật Đăm Săn có gì khác thường và có tác dụng như thế nào?

Trả lời:

- Hình ảnh: ''bắp chân to bằng xà ngang, bắp đùi to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực". ⇒  vượt xa khả năng của người thường

-Ý nghĩa: 

• Khắc họa hình ảnh một vị tù trưởng với vẻ khỏe mạnh, cường tráng. 
• Bộc lộ thái độ ca ngợi Đăm Săn.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tóm tắt các sự kiện chính trong văn bản trên.

Trả lời:

         Tù trưởng Mtao Mxây bắt vợ Đăm Săn về để làm vợ mình. Đăm Săn khi trở về đã tìm đến nhà Mtao Mxây đòi vợ. Hai người diễn ra cuộc chiến rất quyết liệt. Mtao Mxây sợ hãi, run mình trước sự tài giỏi, bản lĩnh của Đăm Săn. Tù trưởng Đăm Săn tuy tài giỏi nhưng vẫn chưa hạ gục được Mtao Mxây. Nhờ ông trời chỉ cho cách ném cái chày vào tai kẻ thù nên Đăm Săn đã làm rơi áo giáp và khiên chống đỡ của Mtao Mxây. Mtao Mxây thua tâm phục khẩu phục. Bằng tài năng, bản lĩnh và sức mạnh phi thường, người anh hùng Đăm Săn đã giành được chiến thắng, cứu vợ trở về, khiến cho quân lính của kẻ thù cũng phải bái phục và đi theo. 

Câu 2: Đăm Săn đã gặp khó khăn gì vào thời điểm cuối cuộc giao chiến với Mtao Mxây? Nhờ đâu mà chàng vượt qua được khó khăn ấy để giành chiến thắng?

Trả lời:

- Khó khăn của Đăm Săn: Chàng dù đã dùng hết sức nhưng không đâm thủng được đùi của Mtao Mxây. 

- Cuối cùng nhờ sự chỉ dẫn của Ông Trời, Đăm Săn đã chiến thắng bằng cách lấy cái chày ném vào vành tai của Mtao Mxây, làm hỏng bộ giáp của hắn.

Câu 3: Đăm Săn mà Mtao Mxây đều là những tù trưởng tài giỏi, nhưng văn bản trên đã cho thấy, người xứng đáng được xem là anh hùng của cộng đồng chỉ có thể là Đăm Săn. Hãy so sánh hai nhân vật để làm rõ điều đó.

Trả lời:

Câu 4: Trong sử thi, lời nói của nhân vật thường được góp phần quan trọng trong việc thể hiện tính cách, vị thế xã hội của mình. Hãy chọn và phân tích một số lời thoại của Đăm Săn trong văn bản trên để làm rõ điều đó.

Trả lời:

+ Ơ diêng, ơ diêng, xuống đây! Ta thách ngươi đọ đao với ta đấy''

=>  bộc lộ sự thẳng thắn, không hề run sợ 

+ "Sao ta lại đâm ngươi khi đang đi xuống nhỉ?” '

=> Hào sảng, chính trực. 

+ “Ngươi xem, đến cả con lợn nái của nhà ngươi dưới đất, ta cũng không thèm đâm nữa là”

=> Mỉa mai khéo léo thông minh.

Câu 5: Cho biết:

a. Tác dụng của nói quá và cách ví von trong văn bản; nhận xét về ngôn ngữ sử thi.

b. Cụm từ  “bà con xem...” trong văn bản trên là lời của ai hướng đến ai? Theo bạn, việc sử dụng những cụm từ như thế trong văn bản sử thi có tác dụng gì?

Trả lời:

a) Biện pháp nói quá và cách ví von dùng để khắc họa hình ảnh người anh hùng vĩ đại, thể hiện sự ca ngợi và tôn trọng.

Ngôn ngữ sử thi hùng tráng nhưng cũng vô cùng gần gũi với người đọc.

b) Cụm từ ''bà con xem..'' không chỉ để chỉ những người dân trong văn bản mà còn là để chỉ người đọc. Nhằm thu hút sự chú ý và thể hiện sự gần gũi, thân thuộc như đang giao tiếp.

Câu 6: Cảnh tiệc tùng và hình ảnh Đăm Săn ở nửa sau của văn bản gợi cho bạn suy nghĩ gì về phong tục và không khí hội hè của người Ê-đê?

Trả lời:

Qua hình ảnh Đăm Săn ở nửa sau của văn bản, ta có thể thấy hình ảnh không khí hội hè của người Ê-đê vô cùng náo nhiệt, tưng bừng, mang sức mạnh của dân tộc và sự gắn bó của cộng đồng dân tộc Ê-đê. Đó là nét đẹp của cuộc sống được thể hiện sinh động trong văn học.

Câu 7: Có người cho rằng văn bản Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây có đủ yếu tố của truyện, kịch và thơ. Cho biết ý kiến của bạn về nhận định trên.

Trả lời:

Nhận định hợp lý.  

- Yếu tố kịch: Sử dụng ngôn ngữ kịch, phóng đại, miêu tả theo trình tự các hành động của nhân vật.

-  Yếu tố truyện: có cốt truyện và kết quả rõ ràng, lời dẫn như đang kể lại câu chuyện.

- Chất thơ: hình ảnh của người anh hùng, hình ảnh Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây và cái đẹp trong bữa tiệc mừng chiến thắng.