A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

I. Đặc điểm hình thức và chức năng

• Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
• Đoạn a: Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. (Hồ Chí Minh, tinh thần yêu nước của nhân dân ta)
• Đoạn b: Thốt nhiên một người nhà quê, mình mẩy lấm láp, quần áo ướt đẫm, tất tả chạy xông vào, thở không ra lời: -  Bẩm... quan lớn... đê vỡ mất rồi! (Phạm Duy Tốn, Sống chết mặc bay).
• Đoạn c: Cai Tứ là một người đàn ông thấp và gầy, độ tuổi bốn lăm năm mươi. Mặt lão vuông nhưng hai má hóp lại.(Lan Khai, Lầm than)
• Đoạn d: Ôi Tào Khê! Nước Tào Khê làm đá mòn đấy! Nhưng dòng nước Tào Khê không bao giờ cạn chính là lòng chung thủy của ta! (Nguyên Hồng, Một tuổi thơ văn)

• Chỉ có câu: Ôi Tào Khê! là mang đặc điểm hình thức của câu cảm thán. Các câu còn lại trong các đoạn trích này đều thuộc kiểu câu trần thuật.
• Những câu này dùng để: 
• Trình bày suy nghĩ của người viết về lòng yêu nước của dân tộc ta (đoạn a).
• Kể (câu thứ nhất) và thông báo (câu thứ 2) (đoạn b).
• Miêu tả hình thức của một người đàn ông (đoạn c).
• Bộc lộ cảm xúc (câu thứ 2 và thứ 3 ở đoạn d).

• Trong các kiểu câu thì câu trần thuật được dùng nhiều nhất, bởi vì: Kiểu câu này có nhiều chức năng khác nhau (bao gồm cả chức năng chính của những kiểu câu còn lại) và không có dấu hiệu hình thức như các kiểu câu khác.