BÀI 34: ĐỊA LÍ NGÀNH GIAO THÔNG VẬN TẢI

I. Vai trò và đặc điểm

1. Vai trò

Câu 1: Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày và cho ví dụ về vai trò của ngành giao thông vận tải.

Giải rút gọn:

Vai trò: giúp quá trình sản xuất và tiêu thụ được diễn ra liên tục liên tục, đáp ứng nhu cầu đi lại diễn ra thuận tiện và thông suốt, tăng cường các giao lưu, hợp tác quốc tế.

2. Đặc điểm

Câu 2: Dựa vào thông tín trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày đặc điểm của ngành giao thông vận tải và cho ví dụ.

Giải rút gọn:

Đặc điểm: hàng hoá tăng thêm giá trị, khâu quan trọng trong dịch vụ logistic, sự phân bố đặc thù theo mạng lưới với các tuyến và đầu mối giao thông.

II. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải

Câu 3: Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải.

- Cho biết nhân tố ảnh hưởng nào quyết định tới sự phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải. Vì sao?

Giải rút gọn:

Vị trí địa lí: ở các đầu mối giao thông quan trọng thì mạng lưới giao thông tương đối dày đặc, với các loại hình đa dạng, khối lượng vận chuyển và khối lượng luân chuyển dịch vụ vận tải lớn.

Nhân tố tự nhiên: ảnh hưởng tới sự phân bố và hoạt động

Nhân tố kinh tế - xã hội: loại hình, mật độ vận tải, phân bố dân cư, khoa học kĩ thuật công nghệ, vốn đầu tư => nhân tố quyết định 

III. Tình hình phát triển và phân bố các ngành giao thông vận tải trên thế giới

1. Đường ô tô

Câu 4: Dựa vào hình 34. 1, thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Trình bày tình hình phát triển và phân bố của đường tô tô trên thế giới.

- Kể tên một số tuyến đường cao tốc ở Việt Nam hiện nay.

Giải rút gọn:

- Tình hình phát triển: Ra đời sớm, phát triển mạnh và phổ biến nhất hiện nay nhờ tính ưu việt trong việc di chuyển, tính kết nối với các loại hình vận tải khác. Số lượng ô tô không ngừng tăng lên.

 - Phân bố: Mật độ đường ô tô tập trung nhiều nhất ở Hoa Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ, các nước EU. 

Ví dụ: Cao tốc Hà Nội – Hải Phòng, cao tốc HCM – Trung Lương

2. Đường sắt

Câu 5: Dựa vào hình 34.1, thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Trình bày tình hình phát triển và phân bố của đường sắt trên thế giới.

- Kể tên một số tuyến đường sắt hiện có ở Việt Nam hiện nay.

Giải rút gọn:

- Tình hình phát triển: Ra đời sớm, gắn liền với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 1 nhờ sự phát minh đầu máy hơi nước.

- Phân bố: ở khu vực Tây Âu, Bắc Mỹ, Đông Á. Hoa Kỳ, Trung Quốc, Liên bang Nga, Ấn Độ

Ví dụ: đường sắt Hà Nội – Hải Phòng, Hà Nội – HCM 

3. Đường sông, hồ

Câu 6: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Trình bày tình hình phát triển và phân bố của đường sông, hồ trên thế giới.

- Kể tên các hệ thống sông, hồ có giá trị về giao thông trên thế giới và ở Việt Nam.

Giải rút gọn:

Tình hình phát triển: từ rất sớm, vận tải người và hàng hoá trên các hệ thống sông, hồ tự nhiên, cải tiến phương tiện vận tải, cải tạo hệ thống sông, hồ đã góp phần nâng cao năng lực vận tải đường sông, hồ. 

Phân bố: sông Ða-nuýp (Danube), sông Rai-nơ (Rhein) ở châu Âu; Trường Giang

Các hệ thống sông, hồ: Hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình. Cửu Long

4. Đường biển

Câu 7: Dựa vào hình 34.2, thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Trình bày tình hình phát triển và phân bố của đường biển trên thế giới.

- Kể tên một số cảng biển lớn và các kênh đào trên thế giới.

Giải rút gọn:

Tình hình phát triển: từ rất sớm và chủ yếu là vận tải ven bờ, khối lượng vận chuyển nhỏ, cự ly vận chuyển ngắn, ngày càng mở rộng và kết nối các châu lục, quốc gia trên thế giới. 

Phân bố: Nhật Bản, Trung Quốc, Xin-ga-po, Hàn Quốc,... đang sở hữu đội tàu nhiều nhất thế giới. 

Cảng biển lớn và các kênh đào:Kênh đào Panama, Suez, cảng Shanghai..

5. Đường hàng không

Câu 8: Dựa vào hình 34.2, thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Trình bày tình hình phát triển và phân bố của đường hàng không trên thế giới.

- Kể tên các sân bay và các tuyến hàng không nhộn nhịp nhất trên thế giới hiện nay.

Giải rút gọn:

Tình hình phát triển: ngành giao thông vận tải non trẻ nhưng có bước phát triển thần tốc nhờ tiến bộ của khoa học - công nghệ và tính ưu việt về tốc độ di chuyển.

Phân bố: Hiện nay, thế giới có hơn 15 000 sân bay dân dụng đang hoạt động, tập trung chủ yếu ở Bắc Mỹ, Tây Âu và Đông Á. 

Ví dụ: sân bay quốc tế Doha, Incheon, Dubai

Luyện tập

Câu 1: Vẽ sơ đồ thể hiện vai trò của ngành giao thông vận tải.

Giải rút gọn:

Gợi ý:

Câu 2: Dựa vào bảng số liệu dưới đây, em hãy tính cự li vận chuyển hàng hoá trung bình của các phương tiện vận tải nước ta, năm 2020 và nhận xét.

Giải rút gọn::

Vận dụng

Nhiệm vụ: Em hãy sưu tầm tư liệu về vai trò của kênh đào đối với sự phát triển của giao thông đường biển trên thế giới.

Giải rút gọn:

Vai trò: huyết mạch sống còn của tuyến lưu thông hàng hóa từ lục địa này sang lục địa khác, là con đường duy nhất kết nối trực tiếp vùng biển.