BÀI 24: CƠ CẤU NỀN KINH TẾ, MỘT SỐ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 

I. Cơ cấu kinh tế

1. Khái niệm cơ cấu kinh tế

Câu 1: Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày khái niệm cơ cấu kinh tế.

Giải rút gọn:

Cơ cấu kinh tế là sự tổng hợp các mối quan hệ hữu cơ giữa các ngành kinh tế, thành phần kinh tế và lãnh thổ.

2. Phân loại cơ cấu kinh tế

Câu 2: Dựa vào hình 24.1, thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Phân tích sơ đồ cơ cấu kinh tế.

- Phân biệt các loại cơ dấu kinh tế theo ngành, theo thành phần kinh tế, theo lãnh thổ.

Giải rút gọn:

Cơ cấu kinh tế theo ngành là tập hợp tất cả các ngành hình thành nền kinh tế và các mối quan hệ giữa chúng. Gồm 3 nhóm: Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; Ngành công nghiệp, xây dựng; Ngành dịch vụ

Cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế: hình thành dựa trên chế độ sở hữu, bao gồm nhiều thành phần kinh tế có tác động qua lại với nhau. Gồm: trong nước – có vốn đầu tư nước ngoài

Cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ: kết quả của phân công lao động xã hội theo lãnh thổ đựa trên sự khác biệt về điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội. Gồm: vùng kinh tế, tiểu vùng kinh tế

II. Một số tiêu chí đánh giá sự phát triển kinh tế

Câu 3: Dựa vào hình 24.2, thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Phân biệt một số tiêu chí: GDP, GNI, GDP và GNI bình quân đầu người.

- Nhận xét sự phân hoá GNI bình quân đầu người trên thế giới, năm 2020.

Giải rút gọn:

GDP là tổng giá trị của các hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ở một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Được sử dụng để so sánh sự phát triển kinh tế giữa các quốc gia khác nhau.

GNI là tổng thu nhập của một quốc gia bao gồm cả thu nhập từ sản xuất trong nước và thu nhập từ sản xuất nước ngoài. Nó bao gồm cả thu nhập của công dân và doanh nghiệp trong nước

GDP và GNI bình quân đầu người được tính bằng cách chia tổng GDP hoặc GNI cho dân số của một quốc gia. Chỉ số này cho biết mức độ giàu có trung bình của mỗi cá nhân trong gia đình.

GNI bình quân đầu người trên thế giới năm 2020 rất lớn và đa dạng. 

Luyện tập

Câu 1:  Em hãy lập bảng so sánh các tiêu chí GDP, GNI, GDP và GNI bình quân đầu người. 

Giải rút gọn:

GDP bình quân đầu người = GDP chia cho tổng số dân cùa nước đó ở cùng thời điểm.

GNI bình quân đầu người = GNI chia cho tổng số dân cùa nước đó ở cùng thời điểm.

Câu 2: Cho bảng số liệu:

Vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế của Hoa Kỳ và Ấn Độ, năm 2020. Rút ra nhận xét.

Nhận xét: Hoa Kỳ và Ấn Độ lần lượt có ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng cao nhất và vượt trội so với các ngành khác (81%) – (58.2%). Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản chiếm tỉ trọng thấp nhất (0.9%) – (18.3%). 

Vận dụng

Để đánh giá sự phát triển kinh tế của địa phương (cấp tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương) người ta dùng chỉ số tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP - Gross Regional Domestic Product) và GRDP bình quân đầu người. Em hãy sưu tầm thông tin về cách tính và xác định chỉ số GRDP và GRDP/người của tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương. em đang sống.

Giải rút gọn:: 

Cách tính theo phương pháp sản xuất: GRDP = VA + T – S

• VA: Là tổng giá trị tăng thêm của các ngành nghề, dịch vụ
• T: Là thuế nhập khẩu vào địa phương
• S: Trợ cấp sản phẩm trong địa phương.

Cách tính theo phương pháp thu nhập: GRDP = I+T+A+S

• I = Thuế sản xuất ( không bao gồm phần trợ cấp sản xuất)
• T = Thu nhập của người lao động đến từ các hoạt động sản xuất ( có thể tính bằng hiện vật quy ra tiền)
• A= Khấu hao tài sản
• S= Thu nhập hỗn hợp hoặc thặng dư sản xuất