BÀI 22. PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN Ở DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ

MỞ ĐẦU

Duyên hải Nam Trung Bộ có ý nghĩa chiến lược trong phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng và bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia của Việt Nam. Vậy lãnh thổ có các thế mạnh và hạn chế gì đối với phát triển các ngành kinh tế biển? Việc phát triển các ngành kinh tế biển và ý nghĩa đối với an ninh quốc phòng ra sao?

Giải rút gọn:

* Thế mạnh

- Về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

+ Vùng biển rộng với nguồn lợi thuỷ sản phong phú 

+ Đường bờ biển dài, khúc khuỷu, nhiều dãy núi chạy sát ra biển 

+ Nhiều bãi biển đẹp, vịnh biển nổi tiếng, các đào

+ Tài nguyên khoáng sản biển nổi bật 

- Về điều kiện kinh tế - xã hội

+ Quy mô dân số lớn, nguồn lao động khá dồi dào, cần cù, chịu khó và trình độ ngày càng được nâng cao

+ Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật ngày càng hiện đại, khoa học – công nghệ được đổi mới theo hướng chuyên môn hóa phục vụ sản xuất và đời sống.

+ Nhiều chủ trương, đường lối chính sách đầu tư phát triển được chú trọng 

+ Lịch sử hình thành lãnh thổ lâu đời với nhiều nét đặc sắc về văn hoá và truyền thống sản xuất của cộng đồng các dân tộc 

* Hạn chế

- Duyên hải Nam Trung Bộ có nhiều thiên tai 

- Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật chưa đáp ứng yêu cầu của sự phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.

* Ý nghĩa đối với an ninh quốc phòng:

- Góp phần tăng cường tiềm lực nền kinh tế quốc gia, nâng cao vị thế trong đối ngoại, hợp tác quốc tế về biển, góp phần duy trì môi trường hoà bình, ổn định.

- Cơ sở để khẳng định chủ quyền vùng biển đảo

I. KHÁI QUÁT

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 22.1, hãy:

- Trình bày đặc điểm vị trí địa lí của Duyên hải Nam Trung Bộ.

- Trình bày về phạm vi lãnh thổ của Duyên hải Nam Trung Bộ.

Giải rút gọn:

* Vị trí địa lí

- Là một bộ phận lãnh thổ của vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, 

- Giáp vùng Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, giáp Lào và Biển Đông. 

* Phạm vi lãnh thổ

- Duyên hải Nam Trung Bộ gồm 8 tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương 

- Diện tích tự nhiên khoảng 44,5 nghìn km², có vùng biển rộng lớn, nhiều đảo và quần đảo

Câu hỏi: Dựa vào thông tin bài học, hãy trình bày khái quát về dân số của Duyên hải Nam Trung Bộ.

Giải rút gọn:

- Năm 2021, Duyên hải Nam Trung Bộ có hơn 9,4 triệu người. Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên là 0,96%. Dân số ở nhóm 15 – 64 tuổi chiếm 65,4% cơ cấu dân số.

- Mật độ dân số ở Duyên hải Nam Trung Bộ là 211 người/km², tỉ lệ dân số thành thị chiếm 40,7% tổng dân số (năm 2021).

- Nhiều dân tộc sinh sống như: Kinh, Chăm, Ra Glai, Giẻ Triêng, Xơ Đăng, Cơ Tu, Tày.... cùng với lịch sử hình thành lâu đời

II. THẾ MẠNH VÀ HẠN CHẾ ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN CÁC NGÀNH KINH TẾ BIỂN

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 22.1, hãy phân tích thế mạnh và hạn chế để phát triển các ngành kinh tế biển ở Duyên hải Nam Trung Bộ.

Giải rút gọn:

* Thế mạnh

- Về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

+ Vùng biển rộng, nhiều bãi cá, bãi tôm và ngư trường lớn; hệ sinh thái đa dạng; nhiều vũng vịnh, đầm phá. => Phát triển ngành thuỷ sản

+ Đường bờ biển dài, khúc khuỷu, các bán đảo, vũng vịnh kín gió, gần với tuyến đường biển quốc tế => xây dựng cảng biển, phát triển giao thông vận tải biển.

+ Duyên hải Nam Trung Bộ có nhiều bãi biển đẹp, vịnh biển nổi tiếng, các đảo =>  phát triển nhiều loại hình du lịch biển, đào.

+ Tài nguyên khoáng sản biển nổi bật  

- Về điều kiện kinh tế - xã hội

+ Quy mô dân số lớn, nguồn lao động khá dồi dào, cần cù, chịu khó và trình độ ngày càng được nâng cao

+ Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật ngày càng hiện đại, khoa học – công nghệ được đổi mới theo hướng chuyên môn hoa phục vụ sản xuất và đời sống.

+ Nhiều chủ trương, đường lối chính sách đầu tư phát triển được chú trọng

+ Tỉ lệ dân thành thị cao, đô thị hoá và công nghiệp hoá nhanh 

+ Lịch sử hình thành lãnh thổ lâu đời với nhiều nét đặc sắc về văn hoá và truyền thống sản xuất của cộng đồng các dân tộc

* Hạn chế

- Nhiều thiên tai 

- Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật chưa đáp ứng yêu cầu của sự phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.

III. PHÁT TRIỂN CÁC NGÀNH KINH TẾ BIỂN

Câu hỏi: Dựa vào thông tin và hình 22.2, hãy phân tích sự phát triển của các ngành kinh tế biển ở Duyên hải Nam Trung Bộ.

Giải rút gọn:

* Khai thác tài nguyên sinh vật biển

- Cá biển chiếm tỉ trọng lớn trong sản lượng hải sản khai thác ở Duyên hải Nam Trung Bộ.

- Một số hoạt động khác như chế biến và bảo quản hải sản đông lạnh, hải sản khô, nước mắm,... được phát triển ở hầu khắp các địa phương.

- Để tăng năng suất và sản lượng khai thác, người dân ở Duyên hải Nam Trung Bộ đã đầu tư đội tàu công suất lớn với máy móc, thiết bị hiện đại có cả hệ thống giám sát, truy xuất nguồn gốc cùng cải tiến công nghệ chế biến và bảo quản sản phẩm.

 => Giúp khai thác tốt hơn nguồn lợi hải sản, bảo vệ môi trường và có ý nghĩa trong bảo vệ chủ quyền vùng biển, đảo, thềm lục địa

* Giao thông vận tải biển

- Trong tương lai, cảng Vân Phong (Khánh Hoà) sẽ là cảng trung chuyển quốc tế lớn nhất cả nước.

- Khối lượng hàng hoá vận chuyển và luân chuyển của giao thông vận tải biển ở Duyên hải Nam Trung Bộ rất lớn. 

- Từ cảng biển của Duyên hải Nam Trung Bộ đã hình thành các tuyến đường biển nội địa đến các vùng của nước ta, các tuyến đường biển quốc tế đến các quốc gia trong khu vực và thế giới.

* Du lịch biển đảo

- Du lịch biển đảo ở Duyên hải Nam Trung Bộ rất phát biển với nhiều hoạt động du lịch gần với khai thác tài nguyên vùng biển đảo.

- Các sản phẩm du lịch biển đảo nổi bật là: du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng biển đảo gắn với di sản, tìm hiểu văn hoá biển, ẩm thực biển.....

- Lượng khách du lịch do các cơ sở lưu trú và lữ hành phục vụ ở Duyên hải Nam Trung Bộ tăng lên khả nhanh

- Trên địa bàn có một số diễm, khu du lịch biển đảo nổi tiếng 

* Khai thác khoáng sản biển

- Khai thác khoáng sản biển ở Duyên hải Nam Trung Bộ nổi bật là muối với sản lượng đứng đầu cả nước và đã hình thành các cánh đồng muối nổi tiếng

- Một số khoáng sản khác như: cát thuỷ tỉnh, ti-tan và khí tự nhiên được khai thác và bước đầu đạt hiệu quả.

IV. HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN

Câu hỏi: Dựa vào thông tin bài học, hãy trình bày hướng phát triển kinh tế biển ở Duyên hải Nam Trung Bộ.

Giải rút gọn:

- Tập trung phát triển các ngành kinh tế biển để trở thành vùng mạnh về biển, giàu từ biển. 

- Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, nâng cao hiệu quả hoạt động các khu kinh tế ven biển, khu công nghiệp, hệ thống đô thị ven biển.

- Đẩy mạnh liên kết vùng, mở rộng quan hệ đối ngoại, đặc biệt với nước láng giềng Lào và các nước thuộc tiểu vùng sông Mê Công.

- Đảm bảo cân bằng, hài hoà giữa phát triển và bảo tồn các giá trị tự nhiên và vẫn hoá biển đảo, xây dựng môi trường văn hoá, xã hội vùng biển đảo gắn bó, thân thiện, kết hợp chặt chẽ giữa phát trển kinh tế - xã hội với bảo đảm vững chắc an ninh quốc phòng và chủ quyền biển đảo.

- Bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả và bền vững tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là tài nguyên rừng và biển, chủ động phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu.

V. Ý NGHĨA PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN ĐỐI VỚI AN NINH QUỐC PHÒNG

Câu hỏi: Dựa vào thông tin bài học, hãy trình bày ý nghĩa phát triển kinh tế biển đối với an ninh quốc phòng ở Duyên hải Nam Trung Bộ. Lấy ví dụ cụ thể.

Giải rút gọn:

- Góp phần tăng cường tiềm lực nền kinh tế quốc gia, nâng cao vị thế trong đối ngoại, hợp tác quốc tế về biển, góp phần duy trì môi trường hoà bình, ổn định.

- Cơ sở để khẳng định chủ quyền vùng biển đảo, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia của Việt Nam; đảm bảo độc lập và toàn vẹn lãnh thổ.

- Nền tảng quan trọng trong việc củng cố, hoàn thiện và phát triển an ninh quốc phòng của Duyên hải Nam Trung Bộ và cả nước.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

Câu 1: Dựa vào bảng 22, hãy vẽ biểu đồ cột chồng thể hiện sản lượng cá biển trong tổng sản lượng hải sản khai thác ở Duyên hải Nam Trung Bộ giai đoạn 2010-2021. Nhận xét.

Giải rút gọn:

BIỂU ĐỒ THỂ HIỆN SẢN LƯỢNG CÁ BIỂN TRONG TỔNG SẢN LƯỢNG HẢI SẢN KHAI THÁC Ở DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ GIAI ĐOẠN 2010-2021

Nhận xét:

- Sản lượng hải sản khai thác tăng đều qua các năm. Trong đó sản lượng cá biển khai thác chiếm phần lớn tổng sản lượng hải sản.

- Giai đoạn 2010 – 2021, sản lượng hải sản khai thác tăng 460,8 nghìn tấn; từ 707,1 nghìn tấn lên 1167,9 nghìn tấn.

- Giai đoạn 2010 – 2021, sản lượng cá biển tăng 449,1 nghìn tấn, từ 516,9 nghìn tấn lên 966 nghìn tấn.

Câu 2: Thu thập tài liệu, viết đoạn văn ngắn giới thiệu về một điểm du lịch hoặc một cảng biển của Duyên hải Nam Trung Bộ.

Giải rút gọn:

Cảng Quy Nhơn - Cửa ngõ giao thương của Duyên hải Nam Trung Bộ

Cảng Quy Nhơn tọa lạc tại thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, là một trong những cảng biển lớn nhất khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ. Cảng có vị trí địa lý chiến lược, nằm trên tuyến đường hàng hải quốc tế, là cửa ngõ giao thương quan trọng của khu vực. Cảng Quy Nhơn có lịch sử lâu đời, được xây dựng từ đầu thế kỷ 20. Cảng đã được đầu tư nâng cấp nhiều lần, hiện nay có thể tiếp nhận tàu có trọng tải đến 50.000 tấn. Cảng có hệ thống cầu bến hiện đại, kho bãi rộng rãi, cùng với đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, đáp ứng tốt nhu cầu vận chuyển hàng hóa trong nước và quốc tế. Cảng Quy Nhơn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bình Định và khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ. Cảng là nơi xuất nhập khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp trong khu vực, góp phần thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và thu hút đầu tư. Cảng cũng là nơi tạo việc làm cho nhiều người dân địa phương. Ngoài ra, Cảng Quy Nhơn còn là điểm du lịch hấp dẫn du khách. Du khách đến đây có thể tham quan cảnh quan hùng vĩ của biển cả, tìm hiểu về hoạt động của cảng biển và thưởng thức hải sản tươi ngon. Với vị trí địa lý chiến lược, hạ tầng hiện đại và đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, Cảng Quy Nhơn hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ.