BÀI 18: TÍNH CHẤT CHUNG CỦA KIM LOẠI

Bài tập 18.1(trang 56): 

Dùng búa đập vào sợi dây nhôm, sợi dây bị cán mỏng dẹt ra. Điều này chứng tỏ nhôm có

A. tính dẻo.            B. tính cứng.          C. tính rắn chắc.               D. tính bền.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: A.

Bài tập 18.2 (trang 56):

Dùng đồng để làm cột thu lôi chống sét vì đồng có tính

A. bền.                   B. ánh kim.            C. dẫn điện.                     D. dẻo.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: C.

Bài tập 18.3 (trang 56): 

Một bạn quan sát thấy bề mặt một vật sáng lấp lánh dưới ánh nắng. Đó có thể là bề mặt vật nào sau đây?

A. Viên bi nhựa.                                            B. Mảnh giấy nhôm.                  

C. Thanh đất sét.                                            D. Tờ giấy.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: B.

Bài tập 18.4 (trang 56): 

Kim loại nào sau đây phản ứng với nước ở điều kiện thường, giải phóng khí hydrogen?

A. Cu.                    B. Au.                    C. Fe.                     D. K.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: D.

Bài tập 18.5 (trang 56):

Kim loại nào sau đây không tác dụng với dung dịch HCl?

A. Na.                        B. Mg.                    C. Ag.                    D. Al.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: C.

Bài tập 18.6 (trang 56): 

Kim loại nào sau đây tác dụng với hơi nước ở nhiệt độ cao tạo thành oxide kim loại?

A. Zn.                        B. Cu.                     C. Ag.                    D. Au.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: A.

Bài tập 18.7 (trang 56):

Cho một mẩu calcium vào dung dịch HCl, hiện tượng quan sát được là

A. calcium không phản ứng.               

B. calcium không tan nhưng có bọt khí thoát ra.

C. calcium tan và có bọt khí thoát ra.

D. calcium tan, không có bọt khí thoát ra.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: C.

Bài tập 18.8 (trang 57):

Cho các kim loại nhôm, sắt, vàng tác dụng với oxygen. Cho biết các hiện tượng xảy ra sau đây tương ứng với kim loại nào.

a) Cháy sáng chói trong không khí tạo thành chất rắn màu trắng.

b) Không phản ứng với oxygen.

c) Cháy trong không khí tạo khói màu nâu đỏ.

Bài giải chi tiết: 

a) Nhôm cháy sáng chói trong không khí tạo thành chất rắn màu trắng.

b) Vàng không phản ứng với oxygen.

c) Sắt cháy trong không khí tạo khói màu nâu đỏ.

Bài tập 18.9 (trang 57):

Đốt nóng các kim loại natri, sắt, đồng và lần lượt cho vào bình đựng khí chlorine. Sản phẩm sau phản ứng được hoà tan vào nước thu được dung dịch có các màu:

a) vàng nâu.               

b) xanh lam.           

c) không màu.

Cho biết mỗi dung dịch trên tương ứng với kim loại nào, viết phương trình hoá học (PTHH) của phản ứng xảy ra.

Bài giải chi tiết: 

a) Sắt; +

b) Đồng; +

c) Natri; +

Bài tập 18.10 (trang 57):

Cho sơ đồ thí nghiệm như mô tả trong Hình 18.1. Kẹp một số đồ vật bằng đồng, nhựa, gỗ, cao su, thuỷ tinh, thép, gốm bằng hai kẹp vật liệu. Đóng công tắc điện và quan sát bóng đèn.

a) Dự đoán hiện tượng xảy ra với đồ vật bằng đồng, nhựa, gỗ, cao su, thuỷ tinh, thép, gốm trong thí nghiệm trên.

b) Thí nghiệm này chứng minh tính chất gì của kim loại?

Bài giải chi tiết:

a) Thí nghiệm với đồ vật bằng đồng, thép: đèn sáng.

Thí nghiệm với đồ vật bằng nhựa, gỗ, cao su, thuỷ tinh, gốm: đèn không sáng.

b) Thí nghiệm này chứng minh tính dẫn điện của kim loại.

Bài tập 18.11 (trang 57): Cho sơ đồ thí nghiệm như mô tả trong Hình 18.2.

Đổ nước nóng (khoảng 90 °C) vào bát. Đặt các thìa làm bằng kim loại, nhựa, gỗ, sứ vào bát nước. Sau khoảng 2 – 3 phút cầm vào cán mỗi chiếc thìa và nhận xét sự thay đổi nhiệt độ các loại thìa. Lặp lại thí nghiệm với bát đựng nước lạnh có vài viên đá.

a) Dự đoán hiện tượng xảy ra trong thí nghiệm trên.

b) Thí nghiệm này chứng minh tính chất gì của kim loại?

Bài giải chi tiết:

a) Trong bát nước nóng: khi cầm cán thìa kim loại thấy nóng; thìa nhựa, gỗ, sứ không cảm nhận được.

Trong bát nước lạnh: khi cầm cán thìa kim loại thấy lạnh; thìa nhựa, gỗ, sứ không cảm nhận được.

b) Thí nghiệm này chứng minh tính dẫn nhiệt của kim loại.

Bài tập 18.12 (trang 58): 

Khi để lâu trong không khí, thép (thành phần chính là sắt) bị han gỉ trong khi vàng vẫn sáng bóng. Trong các câu phát biểu sau đây, câu nào đúng, câu nào sai?

a) Sắt phản ứng với oxygen trong không khí, còn vàng không phản ứng.

b) Sắt hoạt động hoá học mạnh hơn vàng.

c) Vàng trơ về mặt hoá học.

d) Vàng có ánh kim, còn thép không có ánh kim.

Bài giải chi tiết:

a) Đúng.

b) Đúng.

c) Đúng.

d) Sai. Thép có ánh kim vì thành phần của thép có kim loại.

Bài tập 18.13 (trang 58):

Trong thí nghiệm: Khi cho một mẩu natri vào chậu nước, quan sát thấy mẩu natri nóng chảy, sau đó bốc cháy.

a) Viết PTHH của phản ứng giữa natri và nước.

b) Giải thích tại sao mẩu natri nóng chảy.

c) Giải thích tại sao có lửa cháy từ vị trí mẩu natri. Viết PTHH của phản ứng.

Bài giải chi tiết:

a) Phản ứng: +

b) Phản ứng toả nhiệt mạnh. Nhiệt toả ra làm nóng chảy mẩu natri.

c) Khí sinh ra, gặp trong không khí và nhiệt sẽ bốc cháy theo phản ứng:

+

Bài tập 18.14 (trang 58):

Cho một lá đồng có khối lượng 4 g vào 100 ml dung dịch silver nitrate 0,5 M. Sau khoảng 15 phút lấy lá kim loại ra, rửa nhẹ, làm khô, cân được 7,04 g (giả sử toàn bộ bạc sinh ra đều bám trên lá đồng). Tính nồng độ các chất trong dung dịch sau phản ứng.

Bài giải chi tiết:

Đặt số mol Cu đã phản ứng là x. Ta có:

Số mol:                  x         2x                  x                2x

Khi nhúng lá đồng vào dung dịch , Cu sẽ tan và lá đồng.

Theo đề bài: 4 – 64x + 108.2x = 7,04 ⇒ x = 0,02 mol.

Vậy, trong dung dịch sau phản ứng có: 

Số mol dư: 0,5 . 0,1- 2 . 0,02 = 0,01 (mol).

 Số mol : 0,02 mol.

Nồng độ các chất trong dung dịch:

= ; =

Bài tập 18.15 (trang 58):

Một hỗn hợp gồm sắt và đồng. Hãy trình bày cách tách riêng từng kim loại trong hỗn hợp này bằng phương pháp hoá học.

Bài giải chi tiết:

Cho hỗn hợp kim loại vào dung dịch acid HCl, Cu không tan, tách riêng; còn Fe tan vào dung dịch.

Cho kim loại Zn vào dung dịch thu được và khuấy đều, lọc kết tủa đem sấy khô sẽ thu được Fe.

Bài tập 18.16 (trang 58):

Cho hỗn hợp nhôm và sắt tác dụng với dung dịch thu được dung dịch A và chất rắn B gồm hai kim loại. Khi cho chất rắn B tác dụng với dung dịch HCl thấy có bọt khí thoát ra.

a) Chất rắn B không chứa kim loại nào sau đây?

A. Fe và Al.                     B. Cu.                    C. Al.                     D. Fe.

b) Giải thích sự lựa chọn trên.

Bài giải chi tiết:

a) Đáp án đúng là: C

b) Chất rắn B gồm hai kim loại, tác dụng với dung dịch HCl thấy có bọt khí thoát ra suy ra trong chất rắn B có Fe và Cu. phản ứng hết với , tiếp theo là Fe phản ứng một phần với . Trong chất rắn B không còn nữa.

PTHH:

Bài tập 18.17 (trang 59):

Một mẫu đồng bị lẫn tạp chất là nhôm và sắt. Để xác định hàm lượng tạp chất có trong mẫu trên, người ta lấy 5 g mẫu hoà tan trong 100 mL dung dịch HCl 2 M. Sau phản ứng hoàn toàn, cân lại thấy lượng chất rắn không tan là 4,45 g, nồng độ dung dịch HCl còn lại là 1,6 M. Tính hàm lượng phần trăm của nhôm và sắt có trong mẫu.

Bài giải chi tiết:

Đặt số mol của Al và Fe trong hỗn hợp lần lượt là x và y.

Ta có: 27x + 56y = 5 - 4, 45 = 0, 55          (1)

Số mol HCl đã phản ứng: 2.0, 1 - 1 ,6.0,1 = 0,04 (mol).

Các PTHH:

Số mol:                           x         3x

Số mol:                           y         2y

Theo đề bài: 3x + 2y = 0,04                        (2)

Giải hệ phương trình (1) và (2), ta được: x = 0,01 và y = 0,005

Hàm lượng nhôm trong mẫu:

Hàm lượng sắt trong mẫu:

Bài tập 18.18 (trang 59):

Để xác định tên một kim loại, một bạn hoà tan hoàn toàn 0,9 g kim loại đó trong dung dịch HCl 2,5 M và thấy dùng hết 40 mL dung dịch. Hãy xác định kim loại trên (biết hoá trị của kim loại trong khoảng từ I đến III).

Bài giải chi tiết:

Đặt số mol kim loại cần tìm (X) là a mol và có hóa trị là n.

PTHH:

Số mol:                                      a       na

Theo đề bài ta có:

= 0,9 (1)

Ta lấy (1) đem chia cho (2) được: = 9.

→ Chọn được cặp nghiệm thỏa mãn là: n = 3 và = 27.

→ Kim loại cần tìm là nhôm.

Bài tập 18.19 (trang 59):

Một bạn dùng dao cắt một mẩu natri, thấy bề mặt kim loại có vẻ sáng lấp lánh. Sau đó, bề mặt này nhanh chóng bị xỉn màu và mất vẻ sáng lấp lánh.

a) Tại sao bề mặt natri bị mất vẻ sáng nhanh chóng?

b) Để bảo quản kim loại natri, cần ngâm chìm miếng natri trong dầu hoả mà không để trong không khí. Hãy giải thích.

c) Khi lấy natri, chỉ được dùng panh để kẹp mà không được dùng tay cầm trực tiếp. Hãy giải thích.

Bài giải chi tiết:

a) Natri nhanh chóng phản ứng với oxygen và hơi nước có trong không khí nên bị xỉn màu và mất vẻ sáng lóng lánh.

PTHH:

b) Để bảo quản kim loại natri, cần ngâm chìm miếng natri trong dầu hoả mà không để trong không khí để tránh natri tiếp xúc với không khí (chứa oxygen và hơi nước).

c) Nếu cẩm natri bằng tay, natri có thể phản ứng với nước ở trên tay. Phản ứng tỏa nhiều nhiệt và có thể gây bỏng tay. Do đó, chỉ được dùng panh để kẹp mà không được dùng tay cầm trực tiếp.

Bài tập 18.20 (trang 59):

Một dung dịch A có chứa và . Nhúng sợi dây nhôm vào dung dịch A và thấy các trường hợp sau:

a) Sau phản ứng thấy dung dịch có 3 muối tan.

b) Sau phản ứng thấy dung dịch có 2 muối tan.

c) Sau phản ứng thấy dung dịch có 1 muối tan.

Hãy giải thích mỗi trường hợp bằng PTHH của phản ứng.

Bài giải chi tiết:

a) Nếu dung dịch có ba muối tan, đó là: và  và .

Phản ứng xảy ra:

chưa phản ứng hết, chưa phản ứng.

b) Nếu dung dịch có hai muối tan, đó là:  và

Phản ứng xảy ra: 

Phản ứng có thể xảy ra:

đã phản ứng hết, chưa phản ứng hoặc đã phản ứng một phần.

c) Nếu dung dịch có một muối tan, đó là

Các phản ứng xảy ra: 

và đã phản ứng hết.