Chủ đề

Nội dung

Kiến thức cần nhớ

1. Châu Âu

Thiên nhiên châu Âu

Châu Âu là một bộ phận của lục địa Á-Âu, diện tích 10,5 triệu km2.

- Chủ yếu là đồng bằng, kéo dài từ tây sang đông, chiếm 50% diện tích châu lục

- Sông ngòi dày đặc, lượng nước dồi dào.

- Đại bộ phận lãnh hổ có khí hậu ôn đới, chỉ có một diện tích nhỏ ở phía bắc có khí hậu cực và cận cực, và phần phía nam có khí hậu địa trung hải.

- Động vật phong phú và đa dạng: gấu nâu, chim gõ kiến, gà rừng, nai sừng tấm, đại bàng…

Đặc điểm dân cư, xã hội châu Âu

- Tỉ suất tăng dân số tự nhiên của châu âu rất thấp, có những năm xuống giá trị âm. Hiện nay dân số châu Âu tăng chủ yếu do nhập cư.

- Cơ cấu dân số theo nhóm tuổi: Châu Âu có cơ cấu dân số già (năm 2020 chiếm 19 % dân số châu Âu) do tỉ suất tăng tự nhiên giảm và tuổi tọ trung bình của cư dân tăng.

Quá trình đô thị hóa diễn ra sớm, bắt đầu từ thời cổ đại và phát triển trong thời kì trung đại. Đến nửa cuối thế kỉ XVIII, đô thị hóa phát triển mạnh mẽ dưới tác động của cuộc cách mạng công nghiệp.

- Tỉ lệ dân thành thị cao 75,5 % dân số.

Phương thức con người khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên châu Âu

- Nguồn nước cung cấp cho sinh hoạt và sản xuất của châu âu phong phú và đa dạng, trong đó nước từ sông, nước ngầm chiếm 88% và từ các hồ chiếm 12%. Ngành Nông-Lâm-Ngư nghiệp là ngành sử dụng nhiều nước nhất chiếm 60% tổng lượng nước ngọt hàng năm.

- Tình trạng khai thác nguồn nước quá mức, các hóa chất từ sản xuất nông nghiệp, nước thải từ sản xuất công nghiệp và sinh hoạt…đã làm môi trường nước ở châu Âu bị ô nhiễm.

- Trước thực trạng đó các quốc gia châu Âu đã nỗ lực cải thiện môi trường nước với nhiều biện pháp:

+ Ban hành các quy định về nước

+ Cải tiến kĩ thuật, đổi mới công nghệ xử lí nước thải

+ Giảm sử dụng hóa chất trong nông nghiệp

+ Nâng cao ý thức của người dân…

- Trước thực trạng ô nhiễm không khí các quốc gia châu Âu đã nỗ lực cải thiện môi trường không khí với nhiều biện pháp:

+ Giảm sử dụng than đá, dầu mỏ, khí tự nhiên, ..

Liên minh châu Âu

- Đến năm 2020, Anh rời Liên minh châu Âu, tổ chức này có 27 quốc gia thành viên.

- Liên minh châu Âu là trung tâm dịch vụ và công nghiệp hàng đầu thế giới, giữ vai trò quan trọng đối với hoạt động tài chính ngân hàng, giao thông vận tải, truyền thông, công nghiệp công nghệ cao…

2. Châu Á

Thiên nhiên châu Á

- Về vị trí, phần đất liền châu Á kéo dài từ vùng cận cực Bắc đến xích đạo, một số đảo và quần đảo kéo đến vĩ tuyến 100N.

- Các kiểu khí hậu gió mùa phân bố chủ yếu ở Đông Á, Nam Á và Đông Nam Á, một năm có hai mùa rõ rệt

- Do đặc điểm địa hình và khí hậu nên châu Á có đới thiên nhiên đa dạng

+ Đới lạnh: ở phía Bắc của châu lục thời tiết khắc nghiệt, có gió mạnh. Thực vật phổ biến hoang mạc cực, đồng rêu và đồng rêu rừng. Động vật chủ yếu các loài chịu lạnh, về mùa hạ có nhiều loài chim di cư từ phương nam lên.

+ Đới ôn hòa: chiếm diện tích lớn nhất có sự phân hóa từ rừng lá kim sang rừng hỗn giao và rứng lá rộng, thảo nguyên rừng và thảo nguyên. Càng vào sâu trong lục địa, khí hậu khô hạn nên chủ yếu là bán hoang mạc và hoang mạc. Khu vực núi cao phổ biến thảo nguyên và băng tuyết.

+ Đới nóng: ở khí hậu gió mùa, xích đạo, thực vật điển hình là rừng nhiệt đới. Rừng có nhiều tầng và thường xanh, ở những nơi khuất gió hoặc khô hạn có rừng thưa, xavan, cây bụi và hoang mạc.

Đặc điểm dân cư, xã hội châu Á

- Châu Á có cơ cấu dân số trẻ. Tuy nhiên, cũng có quốc gia có dân số già như Nhật Bản. Một số quốc gia khác có xu hướng già hóa dân số như Hàn Quốc, Trung Quốc...

- Dân cư châu Á chủ yếu thuộc các chủng tộc Môngôlôit, Ơrôpêôit, và 1 số ít là Oxtrâylôit.

Các đô thị lớn ở châu Á thường tập trung ở ven biển, nơi có điều kiện thuận lợi cho đời sống và sản xuất, trao đổi, buôn bán với các nước.

Châu Á là nơi ra đời nhiều tôn giáo lớn: Phật giáo, Hồi giáo, Ki-tô giáo, Ấn Độ giáo.

Bản đồ chính trị châu Á, các khu vực của châu Á

- Châu Á có 49 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trên bản đồ chính trị, châu Á được phân chia thành 6 khu vực: Bắc Á, Trung Á, Đông Á, Tây Á (Tây Nam Á), Nam Á và Đông Nam Á.

3. Châu Phi

Thiên nhiên châu Phi

- Phần lớn lãnh thổ châu Phi thuộc môi trường đới nóng,

Đặc điểm dân cư, xã hội châu Phi

- Châu Phi có dạng hình khối, đường bờ biển châu Phi ít bị cắt xẻ, ít các vịnh biển, bán đảo và đảo.

- Châu Phi là châu lục có nhiệt độ trung bình cao nhất thế giới, phần lớn lãnh thổ nằm trong các đới nóng

- Châu Phi có mạng lưới sông ngòi phân bố không đều. Nguồn nước cung cấp chủ yếu là nước mưa nên chế độ nước phụ thuộc vào chế độ mưa. Ở các hoang mạc sông chỉ có dòng chảy vào mùa mưa. Ở bồn địa Công-gô và phía bắc vịnh Ghi-nê mưa nhiều nên mạng lưới sông ngòi dày đặc, lượng mưa lớn.

Phương thức con người khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên châu Phi

Thực hành: sưu tầm tư liệu về cộng hòa Nam Phi

- Điều kiện tự nhiên thuận lợi, con người đã sử dụng đất trồng cây công nghiệp quy mô lớn như cọ dầu, ca cao, cao su và cây lương thực như lúa nước, ngô.

- Các quốc gia cũng khai thác khoáng sản như dầu mỏ, bô-xít.

- Môi trường nhiệt đới có hệ động vật và thực vật đặc trưng do đó nhiều quốc gia đã thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên để bảo vệ đa dạng sinh học và thu hút khách du lịch. Một số mỏ khoáng sản có giá trị như vàng, đồng...đang được khai thác.