BÀI 4. CÓ CHÍ THÌ NÊN

(CHIA SẺ, BÀI ĐỌC 1, TỰ ĐỌC SÁCH BÁO, BÀI VIẾT 1, TRAO ĐỔI)

CHIA SẺ

Câu 1: Tìm từ ngữ thích hợp thay cho hình gợi ý để hoàn chỉnh các câu tục ngữ dưới đây:

a) Lửa thử , gian nan thử .

b) Chớ thấy sóng cả mà ngã tay .

Đáp án chuẩn:

a. Lửa thử vàng, gian nan thử sức.

b. Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.

Câu 2: Hai câu tục ngữ trên khuyên ta điều gì?

Đáp án chuẩn:

1. Chỉ khi trải qua thử thách và khó khăn, chúng ta mới hiểu rõ giá trị thật sự của bản thân.

2.  Dù gặp phải khó khăn, thách thức lớn đến đâu, chúng ta cũng không nên từ bỏ mục tiêu, ước mơ của mình. 

BÀI ĐỌC 1: SỰ TÍCH DƯA HẤU

Câu 1: Vì sao Vua Hùng tin dùng và gả con gái nuôi cho Mai An Tiêm?

Đáp án chuẩn:

Vua Hùng tin dùng và gả con gái nuôi cho Mai An Tiêm vì chàng rất tài giỏi.

Câu 2: Vì sao gia đình Mai An Tiêm bị nhà vua đày ra đảo xa?

Đáp án chuẩn:

Vì có kẻ ghen ghét, tâu với Vua Hùng rằng Mai An Tiêm không biết ơn, cho rằng mọi thành công của mình đều do bản thân mình.

Câu 3: Theo em, phẩm chất nào đã giúp vợ chồng Mai An Tiêm vượt qua khó khăn?

Đáp án chuẩn:

Phẩm chất kiên trì, sáng tạo và lòng nhân ái đã giúp vợ chồng Mai An Tiêm vượt qua khó khăn. 

Câu 4: Em thích câu nói nào của Mai An Tiêm? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

Câu nói thích nhất “Trời luôn có mắt. Nàng đừng lo!” => thể hiện niềm tin vào sự công bằng của cuộc sống và khích lệ người khác vượt qua khó khăn.

Câu 5: Chi tiết nhà vua khen thẩm và cho triệu gia đình Mai An Tiêm trở về nói lên điều gì?

Đáp án chuẩn:

Chi tiết nhà nói rằng công bằng luôn tồn tại và những người làm việc tốt sẽ nhận được đền đáp xứng đáng, có chí ắt làm nên. 

TỰ ĐỌC SÁCH BÁO

Câu 1: Tìm đọc thêm ở nhà:

- 2 câu chuyện (hoặc 1 câu chuyện, 1 bài thơ) về ý chí, nghị lực (tinh thần và hành động quyết tâm vượt qua khó khăn để đạt mục tiêu tốt đẹp đã đề ra).

- 1 bài văn tả người.

Đáp án chuẩn:

- Truyện kể về ý chí và nghị lực (Dương Phong tuyển chọn)

- Tôi đi học (Nguyễn Ngọc Ký)

- Không bỏ cuộc (Ka-ga-oa Y-ô-si-ko)

Câu 2: Viết vào phiếu đọc sách: Tên bài đọc, tác giả bài đọc và tình cảm, cảm xúc của em về bài đọc (hoặc sự việc, nhân vật, hình ảnh, câu văn, câu thơ trong bài đọc). 

Đáp án chuẩn:

Tên bài đọc: Sự tích dưa hấu

Tác giả: Nguyễn Đồng Chi

Câu chuyện về Mai An Tiêm, một người bị đày ra đảo hoang nhưng với ý chí và nghị lực phi thường, đã biến hoàn cảnh khó khăn thành cơ hội để khẳng định bản thân. Nhân vật Mai An Tiêm đã truyền cảm hứng cho em về tinh thần không ngừng nỗ lực, không bao giờ từ bỏ dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất.

Câu 3: Chuẩn bị nội dung để giới thiệu bài em đã đọc cho các bạn trong lớp.

Đáp án chuẩn:

Sau khi chuẩn bị xong bài giới thiệu, em nên tập luyện trình bày để khi giới thiệu trước lớp sẽ trôi chảy hơn.

BÀI VIẾT 1: LUYỆN TẬP TẢ NGƯỜI 

Câu 1: Nhận xét về cách tả ngoại hình của người trong các đoạn văn in nghiêng dưới đây:

a) Thằng Thắng, con cá vược của thôn Bần và là địch thủ bơi lội đáng gờm nhất của bọn trẻ, lúc này đang ngồi trên chiếc thuyền đậu ở ngoài cùng.

Nó trạc tuổi thẳng Chân “Phệ” nhưng cao hơn hẳn cái đầu. Nó cởi trần, phơi nước da rám đỏ khoẻ mạnh của những đứa trẻ lớn lên với nắng, nước mặn và gió biển. Thân hình nó rắn chắc, nở nang: cổ mập, vai rộng, ngực nở căng, bụng thon hằn rõ những múi, hai cánh tay gân guốc như hai cái bơi chèo, cặp đùi dế to, chắc nình nịch. Thắng có cặp mắt to và sáng. Miệng tươi, hay cười. Cái trán hơi dô ra, trông có về là một tay bướng bỉnh, gan dạ.

Theo TRẦN VĂN

b) Chấm không phải là một cô gái đẹp, nhưng là người mà ai đã gặp thì không thể lẫn lộn với bất cứ một người nào khác. 

Chấm có một thân hình nở nang, cân đối. Hai cánh tay béo lẳn và chắc nịch, hai vai tròn và cái cổ cao. Chấm ước ao có một mái tóc cho thật dài, thật xanh. Nhưng tóc Chấm từ thuở bé cứ đỏ quạch và không sao dài được. Đôi lông mày loà xoà tự nhiên làm cho đôi mắt sắc sảo của Chấm dịu dàng đi. Đôi mắt ấy đã định nhìn ai thì dâm nhìn thẳng, dù người ấy nhìn lại mình.

Theo ĐÀO VŨ

Gợi ý

- Tác giả tả những đặc điểm nào về ngoại hình của nhân vật?

- Các đặc điểm đó được miêu tả theo trình tự như thế nào?

- Những đặc điểm nào gợi cho em nghĩ đến tính cách của nhân vật?

- Tìm những từ ngữ, chi tiết thể hiện sự quan sát tinh tế, chính xác của tác giả.

Đáp án chuẩn:

1. Đối với Thắng

• Tả theo trình tự từ thân hình chung đến các bộ phận cụ thể

• Đặc điểm : từ chiều cao, làn da, thân hình cho đến khuôn mặt. 

• Đặc điểm gợi ra tính cách: thân hình rắn chắc, nở nang và cái trán hơi dô ra; tính cách mạnh mẽ, bướng bỉnh và gan dạ của chàng. 

• Từ ngữ, chi tiết: “cổ mập, vai rộng, ngực nở căng, bụng thon hằn rõ những múi, hai cánh tay gân guốc như hai cái bơi chèo, cặp đùi dế to, chắc nình nịch” 

1. Đối với Chấm

- Tả theo trình tự từ tổng quát đến chi tiết.

- Đặc điểm: từ thân hình, mái tóc, lông mày cho đến đôi mắt. 

- Đặc điểm gợi ra tính cách: đôi mắt sắc sảo và thói quen dám nhìn thẳng; tính cách mạnh mẽ, quyết đoán nhưng cũng rất dịu dàng. 

- Từ ngữ, chi tiết: “hai cánh tay bèo lẳn và chắc nịch, hai vai tròn và cái cổ cao, mái tóc đỏ quạch, đôi lông mày loà xoà tự nhiên, đôi mắt sắc sảo dịu dàng”.

Câu 2: Dựa theo dàn ý đã lập ở Bài 3 (trang 38), hãy viết đoạn văn tả ngoại hình của một người bạn mà em quý mến.

Đáp án chuẩn:

An là người bạn mà em yêu quý nhất. An có mái tóc đen, bóng mượt, luôn được cắt gọn gàng. Khuôn mặt An tròn trịa, làn da hồng hào. Đôi mắt An to tròn, long lanh như đôi hòn ngọc sáng trong ánh nắng. An luôn ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ. An không chỉ thu hút mọi người bởi vẻ ngoài chững chạc mà còn có sự tốt bụng. Em rất vui vì có An là bạn, em mong tình bạn của chúng em sẽ kéo dài mãi mãi.

TRAO ĐỔI: GIAN NAN THỬ SỨC

Câu 1: Nêu một tình huống khó khăn mà em đã gặp.

Đáp án chuẩn:

Một tình huống khó khăn mà em đã gặp là khi em phải chuẩn bị cho cuộc thi học sinh giỏi môn Toán cấp quận. 

Câu 2: Em đã vượt qua khó khăn như thế nào? Điều gì giúp em vượt qua khó khăn ấy?

Gợi ý về nội dung trao đổi

a) Em đã gặp phải khó khăn gì?

b) Khi gặp khó khăn, em đã nghĩ gì và làm gì?

c) Việc làm đó của em dẫn đến kết quả như thế nào?

d) Nếu gặp lại tình huống tương tự, em sẽ giải quyết như thế nào? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

Em phải dành rất nhiều thời gian để ôn tập, luyện đề và thậm chí còn phải học thêm sau giờ học. Đôi khi, em cảm thấy mệt mỏi và muốn từ bỏ. Nhưng với sự động viên của gia đình và thầy cô, em đã quyết tâm không bỏ cuộc. Cuối cùng, sau nhiều ngày tháng cố gắng, em đã hoàn thành cuộc thi một cách tốt nhất có thể. Em hiểu rằng, chỉ cần chúng ta không bỏ cuộc và cố gắng hết sức, chúng ta sẽ có thể vượt qua mọi khó khăn.