BÀI 17. VƯƠN TỚI TRỜI CAO

(BÀI ĐỌC 2, BÀI VIẾT 2, LUYỆN TỪ VÀ CÂU)

BÀI ĐỌC 2: VINH DANH NƯỚC VIỆT

Câu 1: Theo bài viết, cơ duyên nào đã dẫn ông Nguyễn Quang Riệu đến với công việc khám phá bầu trời?

Đáp án chuẩn:

Nguyễn Quang Riệu đến với công việc khám phá bầu trời là những lần thăm Đài Thiên văn Phủ Liễn khi ông còn nhỏ. 

Câu 2: Giáo sư Nguyễn Quang Riệu đã có những đóng góp gì cho khoa học và đất nước?

Đáp án chuẩn:

Khoa học: có 150 công trình nghiên cứu và xác định được chính xác vị trí vụ nổ ở chòm sao Thiên Nga, giành được Giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp.

Đất nước: xin học bổng của Pháp cho sinh viên Việt Nam và hướng dẫn nhiều người làm tiến sĩ tại Pháp.

Câu 3: Giải thưởng Vinh danh nước Việt thể hiện sự đánh giá của quê hương đối với ông Nguyễn Quang Riệu như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Đây là sự ghi nhận và tôn vinh những cống hiến to lớn của ông cho khoa học và Tổ quốc.

Câu 4: Em học được gì ở cách giới thiệu nhân vật trong bài đọc này?

Đáp án chuẩn:

Em học được cách sử dụng thông tin cụ thể, chi tiết để mô tả nhân vật, tạo nên hình ảnh sống động và đầy đủ về nhân vật trong tâm trí người đọc. 

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LIÊN KẾT CÂU BẰNG CÁCH THAY THẾ TỪ NGỮ

I. NHẬN XÉT

Câu hỏi: Đọc hai đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

a) Năm 1781, một nhà thiên văn học người Anh phát hiện ra sao Thiên Vương. Phát kiến này đã làm thay đổi hiểu biết của loài người về số lượng hành tinh trong Hệ Mặt Trời.

Theo sách Mười vạn câu hỏi "Vi sao?"

b) Qua một cuộc thi trên mạng In-tơ-nét, cô bé Lan Anh 15 tuổi được mời làm đại biểu của Nghị viện Thanh niên Thế giới năm 2000 (tổ chức ở Ô-xtrây-li-a). Em đã đặt chân tới quốc gia khi chưa tròn 17 tuổi và đã viết hàng trăm bài báo. Trong mọi cuộc gặp gỡ quốc tế, cô bé Hà Nội ấy đều trình bày trôi chảy những vấn đề mà em quan tâm bằng tiếng Anh.

Theo HOÀNG DUY

1. Các câu trong đoạn văn nói về ai hoặc sự vật, sự việc nào? Những từ ngữ nào cho em biết điều đó?

2. Việc sử dụng những từ ngữ khác nhau để nói về cùng một nhân vật, sự vật, sự việc trong hai đoạn văn trên có tác dụng gì? Tìm các ý đúng:

a) Tránh lặp từ.

b) Làm cho câu văn có hình ảnh. 

c) Liên kết các câu trong đoạn văn.

d) Cung cấp thông tin về nhân vật.

Đáp án chuẩn:

1. 

 a. Nói về một nhà thiên văn học người Anh và sự phát hiện của ông về sao Thiên Vương. 

Những từ ngữ: “nhà thiên văn học người Anh”, “phát hiện”, “sao Thiên Vương”. 

b. Nói về cô bé Lan Anh, người đã trở thành đại biểu của Nghị viện Thanh niên Thế giới. 

Những từ ngữ : “cô bé Lan Anh”, “đại biểu”, và “Nghị viện Thanh niên Thế giới”.

2. Đáp án: a, c, d.

II. LUYỆN TẬP

Câu 1: Tìm và nêu tác dụng của biện pháp thế trong các đoạn văn sau:

Từ nhỏ, Xi-ôn-cốp-xki đã mơ ước được bay lên bầu trời. Có lần, cậu bé dại dột nhảy qua cửa sổ để bay theo những cánh chim. Kết quả, cậu bị ngã gãy chân. Nhưng rủi ro lại làm nảy ra trong đầu óc non nớt của nhà bác học tương lai một câu hỏi: “Vì sao quả bóng không có cánh mà vẫn bay được?".

Để tìm hiểu điều bí mật đó, Xi-ôn-cốp-xki đọc không biết bao nhiêu là sách. Sau này, được gợi ý từ chiếc pháo thăng thiên, ông đã thiết kế thành công tên lửa nhiều tầng, trở thành một phương tiện bay tới các vì sao.

Theo LÊ NGUYÊN LONG - PHẠM NGỌC TOÀN

Đáp án chuẩn:

Các từ thay thế:

“Xi-ôn-cốp-xki” =>”Cậu bé”, “nhà bác học tương lai”, “ông”. 

- “Bầu trời” =>“những cánh chim”, “các vì sao”. 

- “Mơ ước được bay” => “nhảy qua cửa sổ để bay”, “thiết kế thành công tên lửa nhiều tầng”. 

=> tạo ra sự mạch lạc, hình ảnh đa dạng và phong phú, đồng thời cũng giúp tránh lặp từ. 

Câu 2: Tìm từ ngữ trong thẻ từ phù hợp với mỗi kí hiệu * dưới đây để liên kết các câu trong đoạn văn:

Từ thuở nhỏ, Lê Quý Đôn đã nổi tiếng thần đồng. Lên hai tuổi, * đã nhận được mặt chữ. Năm tuổi, * đọc được sách và tập viết văn, làm thơ. Mười bốn tuổi, * theo cha rời quê lên kinh đô Thăng Long tìm thầy giỏi. Lê Quý Đôn là người Việt Nam đầu tiên quan tâm đến khoa học vũ trụ. * đã để lại cho đời nhiều bộ sách quý về lịch sử, địa lí, văn học.

cậu

chàng trai trẻ

nhà bác học ấy

cậu bé

Đáp án chuẩn:

Các từ phù hợp: cậu bé, cậu, chàng trai trẻ, nhà bác học ấy.

BÀI VIẾT 2

I. NHẬN XÉT 

Câu hỏi: Đọc chương trình hoạt động dưới đây và trả lời câu hỏi: 

1. Lớp 5E dự kiến tổ chức hoạt động gì, vào thời gian nào?

2. Theo em, vì sao các bạn lớp 5E cần lập chương trình để tổ chức hoạt động đó?

3. Bản chương trình hoạt động có những mục nào?

Đáp án chuẩn:

1. Lớp 5E dự kiến tổ chức Chương trình Tổng kết năm học “Tạm biệt mái trường”.  từ 8 -11h, ngày28/ 5/2025.

2. Vì các bạn muốn chương trình được diễn ra thuận lợi và không để xảy ra bất kỳ tình huống phát sinh nào. 

3. Mục đích, thời gian và địa điểm, thành phần tham gia, các hoạt động cụ thể, phân công thực hiện.

II. LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Trao đổi, tìm ý cho một số chương trình hoạt động sau:

a) Chương trình hoạt động của chi đội kỷ niệm ngày thành lập Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.

b) Chương trình của lớp em tham quan một di tích lịch sử.

Đáp án chuẩn: 

a.

- Mục đích: Kỷ niệm ngày thành lập Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.

- Thời gian: Ngày 15/5/2025

- Địa điểm: Trường học.

- Thành phần tham gia: Các bạn học sinh trong chi đội, giáo viên hướng dẫn.

- Các hoạt động cụ thể: lễ kỉ niệm, biểu diễn văn nghệ, tổ chức các trò chơi giáo dục.

b.

- Mục đích: Hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa của đất nước, tăng cường tình đoàn kết trong lớp.

- Thời gian: 10/03/2025.

- Địa điểm: đền Hùng.

- Thành phần tham gia: Các bạn học sinh và cô giáo chủ nhiệm.

- Các hoạt động cụ thể: Tham quan di tích, nghe giảng về lịch sử và ý nghĩa của di tích, thảo luận và trao đổi về những điều đã học, tổ chức các hoạt động vui chơi, giao lưu.