BÀI 1. THƯƠNG NHỚ QUÊ HƯƠNG

VĂN BẢN 1. QUÊ HƯƠNG (TẾ HANH)

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi: Hình ảnh sâu đậm nhất về quê hương trong em là gì?

Đáp án chuẩn:

- Cánh đồng lúa chín vàng ươm vào mùa gặt

- Hình ảnh các bạn nhỏ chăn trâu trên đồng 

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

Câu 1: Hãy hình dung cách được gợi tả trong khổ thơ thứ hai?

Đáp án chuẩn:

- Cảnh đẹp và hòa bình của cuộc sống nông thôn, tập trung vào hình ảnh của một buổi sớm trên biển. Cảnh trời trong và gió nhẹ tạo ra một không khí dễ chịu và tĩnh lặng. 

- Những người dân trai tráng đang bơi thuyền để đi đánh cá, tạo nên bức tranh về cuộc sống lao động của họ. 

Câu 2: Em hiểu thế nào về nội dung của khổ thơ cuối?

Đáp án chuẩn:

Đoạn thơ nói lên cảm xúc của tác giả - một người con xa quê đang hướng về quê hương, đất nước. Dù phải xa cách quê hương nhưng không vì đó mà làm mờ nhạt đi tình yêu quê hương trong ông, ngược lại ông “luôn tưởng nhớ”, đó là nỗi nhớ luôn thường trực và xuyên suốt trong lòng ông. 

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu 1: Tìm những từ ngữ thể hiện hình ảnh dân chài và cuộc sống làng chài trong bài thơ

Đáp án chuẩn:

- Người dân chài:

+ Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá.

+ Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng/ Cả thân hình nồng thở vị xa xăm

- Cuộc sống làng chài 

+ Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới

+ Nước bao vây cách biển nửa ngày sông.

Câu 2. Phân tích hiệu quả của việc sử dụng một số biện pháp tu từ trong câu thơ:

- Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng

  Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…

- Dân chài lưới, làn da ngăm rám nắng,

Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;

Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm

Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.

Đáp án chuẩn:

Câu 3: Phân tích cách gieo vần và cách ngắt nhịp trong bài thơ

Đáp án chuẩn:

- Cách gieo vần: vần liền (sông-hồng, giang-làng)

- Ngắt nhịp: 3/4

Câu 4: Tìm yếu tố miêu tả và biểu cảm trong bài thơ. Việc kết hợp hai yếu tố này có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn:

- Yếu tố miêu tả:

+ Lời giới thiệu giản dị, mang nét riêng của người miền biển: lấy thời gian để đo chiều dài của không gian.

+ Miêu tả cảnh sinh hoạt, cảnh lao động của người dân chài lưới

+ Phong cảnh thiên nhiên tươi sáng, vừa là bức tranh lao động đầy hứng khởi và dạt dào sức sống.

- Yếu tố biểu cảm: 

+ Lời thơ tha thiết, bồi hồi, chan chứa niềm tự hào về quê hương.

+ Qua những câu thơ miêu tả đều thể hiện tâm hồn tinh tế, tài hoa và tình yêu quê hương tha thiết, sâu nặng của Tế Hanh.

Câu 5: Xác định mạch cảm xúc của người viết thể hiện qua các khổ thơ và cảm hứng chủ đạo của bài thơ 

Đáp án chuẩn:

- Mạch cảm xúc: tha thiết, bồi hồi, sâu lắng của đứa con xa quê đang trông ngóng về quê nhà

- Cảm hứng chủ đạo: tình yêu quê hương tha thiết thể hiện qua những hình ảnh miêu tả vẻ đẹp đặc trưng của quê hương. 

Câu 6: Phân tích một số nét đặc sắc của kết cấu bài thơ (cách sắp xếp bố cục, cách triển khai mạch cảm xúc)

Đáp án chuẩn:

- Cách sắp xếp bố cục: Mở đầu giới thiệu ngắn gọn về làng chài và công việc chính, từ đó làm nổi bật lên tình yêu quê hương sâu sắc, tha thiết của tác giả

- Cách triển khai mạch cảm xúc:

+ Đoạn đầu mô tả hình ảnh hùng vĩ của biển, làn sóng và những chiếc thuyền nhỏ của dân chài. 

+ Đoạn sau mang lại hình ảnh của ngày mới, với sự tưng bừng và háo hức khi ghe về và mang theo lượng cá đầy đủ. 

+ Cảm xúc của người viết thể hiện qua việc tưởng nhớ và giữ gìn trong trí nhớ về làng chài. 

Câu 7: Nêu chủ đề bài thơ và một số căn cứ giúp em xác định được chủ đề 

Đáp án chuẩn:

- Chủ đề: lòng yêu mến, tình thương nhớ của đứa con đi xa đối với quê hương thân thiết.

- Căn cứ: nhan đề, hình ảnh, cảm xúc của tác giả. 

Câu 8: Ấn tượng sâu đậm nhất mà bài thơ để lại trong em là gì?

Đáp án chuẩn:

- Hình ảnh cánh buồm trắng căng gió đưa thuyền "vượt trường giang", những con cá thân bạc trắng tươi rói trên những chuyến thuyền đắp ắp trở về đã để lại ấn tượng sâu trong tâm trí em. 

- Bởi vid em chưa từng đến biển cũng chưa biết cảnh người dân sinh hoạt trên biển diễn ra như thế nào. Qua đoạn thơ, em như hiểu thêm về cuộc sống trên biển của những người dân chài.