THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT. NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ NGHĨA HÀM ẨN CỦA CÂU

CH1. Đặt trong ngữ cảnh cuộc đối thoại được thể hiện ở bài ca dao số 2, nghĩa hàm ẩn của câu "Chú chuột đi chợ đường xa/ Mua mắm mua muối giỗ cha con mèo" là gì? 

Soạn đáp án:

Ở đây, chuột đã biết dùng "gậy ông đập lưng ông", lấy ngay chuyện hỏi thăm của mèo để chửi mèo!

CH2. Theo em, qua câu ca dao “Cưới em ba chum mật ong/ Mười thúng mỡ muỗi ba nong quýt đầy...", anh học trò thực sự muốn nói điều gì?

Soạn đáp án:

Anh học trò muốn nói nhà cô gái thách cưới cao mà điều kiện nhà anh học trò không đáp ứng được =>  nhằm chế giễu, tạo sự hài hước của anh chàng. 

CH3. Cho biết nghĩa hàm ẩn của những câu in đậm trong các trường hợp sau:

a. Chập chập rồi lại chang chang.

Con gà sống lớn để riêng cho thầy.

b. Ông Giuốc-đanh: - Thế này là thế nào? Bác may hoa ngược mất rồi.

Phó may: - Ngài có bảo là ngài muốn may xuôi hoa đâu.

Ông Giuốc-đanh: - Lại còn phải bảo cái đó à?

Phó may: - Vâng, phải bảo chứ. Vì tất cả những người quý phái đều mặc như thế này cả.

Soạn đáp án:

a. Phê phán những kẻ hành nghề mê tín dị đoan, lừa lọc người khác để kiếm tiền, đồng thời cũng phê phán những người ít hiểu biết, nhẹ dạ cả tin, tin vào những điều phản khoa học.

b. Phê phán thói làm sang của ông Giuốc- đanh. 

CH4. Xác định nghĩa hàm ẩn của các câu tục ngữ dưới đây:

a. Có tật giật mình.

b. Đời người có một gang tay.

Ai hay ngủ ngày, còn có nửa gang.

c. Cười người chớ vội cười lâu.

Cười người hôm trước, hôm sau người Cười.

d. Lời nói gói vàng.

e. Lưỡi sắc hơn gươm.

Soạn đáp án:

a. “Có tật giật mình” nghĩa là bản thân sẽ cảm thấy chột dạ khi có ai đó nói về mình vì mình đã từng làm điều sai trái.

b. Nói về sự hữu hạn của đời người khuyên chúng ta phải biết quý trọng thời gian. 

c. Câu ca dao trên khuyên ta phải biết tôn trọng người khác. 

d. Câu tục ngữ là lời khuyên bổ ích, con người hãy rèn dũa lời nói cho đẹp đẽ, giá trị hẵng nói ra, cho phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện, cuộc sống hiện tại. 

e. Lời nói, mồm miệng độc địa, kẻ dùng lời nói mà làm hại người khác.