Video giảng Ngữ văn 8 cánh diều Bài 2 Đọc 1: Nắng mới

Tóm lược nội dung

BÀI 2. VĂN BẢN. NẮNG MỚI

Xin chào các em học sinh thân mến, chúng ta lại gặp nhau trong bài học ngày hôm nay rồi!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Nhận biết và phân tích được một số yếu tố hình thức của thơ sáu chữ, bảy chữ (số chữ ở mỗi dòng; vần. nhịp; từ ngữ; hình ảnh; bố cục, mạch cảm xúc; …) và tình cảm, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua bài thơ
• Nhận biết được sắc thái nghĩa của từ và hiệu quả lựa chọn từ ngữ
• Viết được đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ sáu chữ, bảy chữ; bước đầu làm được bài thơ sáu chữ, bảy chữ
• Biết thảo luận ý kiến về một vấn đề trong đời sống phù hợp với lứa tuổi
• Yêu thương những người thân trong gia đình, yêu quê hương

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG:

Trước khi bước vào bài học ngày hôm nay, các em suy nghĩ và trả lời câu hỏi: Em hãy tưởng tượng và chia sẻ cảm xúc, tâm trạng, … của em khi đón nhận ánh nắng mới.

HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ

Nội dung 1: Tìm hiểu tác giả

• Em hãy tìm hiểu và trình bày một số thông tin về tác giả của văn bản “Nắng mới”.
• Tìm hiểu phong cách sáng tác của tác giả Lưu Trọng Lư.
• Em hãy nêu một số tác phẩm tiêu biểu của tác giả trong sự nghiệp của mình.

Video trình bày nội dung:

- Lưu Trọng Lư (19/6/1912 – 10/8/1991) là một nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, quê làng Cao Lao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình trong một gia đình quan lại xuất thân nho học.

- Ông học đến năm thứ ba tại trường Quốc học Huế thì ra Hà Nội làm văn, làm báo để kiếm sống. Ông là một trong những nhà thơ khởi xướng Phong trào Thơ mới và rất tích cực diễn thuyết bênh vực “Thơ mới” đả kích các nhà thơ “cũ”.

- Phong cách nghệ thuật: giọng thơ trong trẻo, ý thơ tinh tế

- Tác phẩm chính: Tiếng thu (1939); Tỏa sáng đôi bờ (1959); Người con gái sông Gianh (1966), ..

Nội dung 2: Tác phẩm

Em hãy nêu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ “Nắng mới”?

Video trình bày nội dung:

- Bài thơ “Nắng mới” được trích từ tập thơ “Tiếng thu”, xuất bản năm 1939

Nội dung 3: Đặc điểm về thể thơ

Theo em: 

• Bài thơ thuộc thể thơ gì? Nêu đặc điểm về thể thơ?
• Chỉ ra vần, nhịp của bài thơ?

Video trình bày nội dung:

- Mỗi dòng có bảy chữ

- Cách ngắt nhịp trong bài thơ: 3/4, 4/3, 2/5. Nhịp thơ đa dạng nhưng nhịp nhàng, phù hợp với tâm trạng của chủ thể trữ tình.

- Cách gieo vần trong bài thơ: vần chân liền và vần chân cách: tạo nhạc tính cho bài thơ.

Nội dung 4: Bố cục, mạch cảm xúc

Em hãy nêu bố cục và mạch cảm xúc của bài thơ.

Video trình bày nội dung:

- Bố cục: 

+ Khổ 1: Những tín hiệu đánh thức kí ức về người mẹ trong tâm tưởng của nhà thơ

+ Khổ 2, 3: Hình ảnh người mẹ trong kí ức của tác giả

- Mạch cảm xúc:

+ Khổ 1: Nỗi buồn da diết, cảm thấy trống vắng vì thiếu mẹ được thức dậy trong tâm hồn nhà thơ bởi những tín hiệu đặc biệt

+ Khổ 2, 3: Nỗi nhớ và niềm hạnh phúc trong tâm tưởng tác giả khi hồi tưởng lại những kí ức tươi đẹp của tuổi thơ thuở còn có mẹ

-> Bố cục và mạch cảm xúc của bài thơ được thể hiện theo trình tự thời gian, từ hiện tại ngược về quá khứ, nhằm nhấn mạnh tình cảm yêu thương sâu đậm của tác giả dành cho người mẹ của mình

Nội dung 5: Cảm hứng chủ đạo

Theo em, Cảm hứng chủ đạo trong bài thơ “Nắng mới” là gì?

Video trình bày nội dung:

Nỗi nhớ thương sâu sắc của tác giả dành cho người mẹ 

Nội dung 6: Tìm hiểu nhan đề

Em hãy giải thích ý nghĩa nhan đề của bài thơ?

Video trình bày nội dung:

Bài thơ có nhan đề Nắng mới. Đây là hình ảnh gây ấn tượng, khơi nguồn cảm hứng cho tác giả, thúc dậy những kỉ niệm đẹp về mẹ trong kí ức thuở lên mười

Nội dung 7: Những tín hiệu đánh thức kí ức về người mẹ trong tâm tưởng của nhà thơ

Em hãy tìm ba hình ảnh trong bài thơ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau được tác giả sự dụng để khắc họa về người mẹ. Qua những hình ảnh ấy, người mẹ hiện lên như thế nào trong nỗi nhớ của tác giả?

Video trình bày nội dung:

- Hình ảnh làng quê: “nắng mới”, “gà trưa” => đây là những hình ảnh quen thuộc gắn liền với làng quê Việt Nam.

- Trong khổ thơ thứ nhất nói riêng và trong cả bài thơ nói chung, nhân vật “tôi” có tâm trạng buồn, nhớ thương sâu sắc người mẹ đã khuất của mình. Tình cảm, cảm xúc đó được thể hiện qua các từ ngữ “nhớ”, “chửa xoá mờ”

- Các từ láy xuất hiện trong đoạn một “xao xác”, “não nùng”, “chập chờn” được sử dụng rất giàu sắc thái biểu cảm. Cụ thể:

+ Âm thanh tiếng gà trưa chợt vọng đến hoá thành tâm trạng khi được tác giả thể hiện bằng hai từ “xao xác”, “não nùng”. “Xao xác” là những thanh âm nối tiếp nhau, làm cho không gian buổi trưa đang yên tĩnh, vắng vẻ bỗng trở nên xao động. Cái xao động từ ngoại cảnh thức dậy cả một bầu trời tâm trạng của nhân vật “tôi”, tạo ra những gợn sóng của tâm hồn. 

+ Còn “não nùng” là cảm xúc buồn đau sâu đậm và đầy day dứt. Âm thanh tiếng gà gáy ban trưa trở thành tín hiệu thẩm mĩ đặc biệt bắc nhịp cầu cho tâm tưởng hiện tại trở về quá khứ. 

+ Và “chập chờn” là gạch nối bước từ trạng thái của bờ bên này sang bờ bên kia, như thực, như mơ trong tâm trạng của cái tôi trữ tình

-> Các từ láy tạo thành đường dẫn của cảm xúc, của kí ức, dẫn tâm hồn của nhà thơ và mỗi chúng ta  về với những ngày tháng thân thương vốn đã xa rồi

Nội dung 8: Hình ảnh người mẹ trong kí ức của tác giả

Trong kí ức tuổi thơ của nhân vật “tôi” ở bài Nắng mới, người mẹ hiện lên qua những hình ảnh được lựa chọn, để lại ấn tượng sâu đậm cho tác giả. Với em, chi tiết nào mà em thấy ấn tượng nhất trong kí ức của tác giả khi nhắc đến hình ảnh người mẹ?

Video trình bày nội dung:

- Để thể hiện hình ảnh người mẹ, tác giả đã lựa chọn các hình ảnh trong hai khổ thơ gắn bó chặt chẽ với nhau. Đó là “nắng mới”, “áo đỏ” và “nét cười đen nhánh”

- Ở thế giới của hoài niệm còn mãi, mẹ hiện lên giữa không gian bừng sáng của “nắng mới” – nguồn sáng mới mẻ, tươi đẹp, hân hoan, trong tay là tấm “áo đỏ”  “người đưa trước giậu phơi”. Màu đỏ ấm nóng của tấm áo hoà với màu nắng mới, dường như cùng phản chiếu lên gương mặt dịu dàng, trẻ trung của mẹ. Và “nét cười đen nhánh” sau tay áo tạo nên một bức tranh thật đẹp. 

-> Qua ba chi tiết đó, hình ảnh người mẹ hiện lên thật ấm áp, thân thương, đôn hậu, trẻ trung, tươi tắn trong tâm hồn nhà thơ. Đây là những kí ức ấn tượng nhất được lưu giữ sâu đậm trong tâm hồn của một đứa trẻ lên mười khi nhớ về mẹ

Nội dung 9: Tổng kết

Em hãy nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Nắng mới”?

Video trình bày nội dung:

Bài thơ là nỗi nhớ của chủ thể trữ tình đối với người mẹ của mình. Qua đó thể hiện giá trị đạo đức truyền thống uống nước nhớ nguồn, hiếu thuận của người Việt Nam.

- Thể thơ thất ngôn

- Giọng điệu nhẹ nhàng, tha thiết

- Sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ

- Từ ngữ trong bài thơ giản dị, mang màu sắc làng quê Bắc Bộ tạo nên sự gần gũi.

- Cách ngắt nhịp trong bài thơ: 3/4, 4/3, 2/5. Nhịp thơ đa dạng nhưng nhịp nhàng, phù hợp với tâm trạng của chủ thể trữ tình.

- Cách gieo vần trong bài thơ: vần chân liền và vần chân cách: tạo nhạc tính cho bài thơ

………..

Nội dung video Văn bản: Nắng mới còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.