Video giảng Hóa học 11 Kết nối bài 12: Công thức phân tử hợp chất hữu cơ

Tóm lược nội dung

BÀI 12: CÔNG THỨC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ

Xin chào các em học sinh thân mến, chúng ta lại gặp nhau trong bài học ngày hôm nay rồi!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Nêu được khái niệm về công thức phân tử hợp chất hữu cơ
• Sử dụng được kết quả phổ khối lượng (MS) để xác định phân tử khối của hợp chất hữu cơ
• Lập được công thức phân tử hợp chất hữu cơ từ dữ liệu phân tích nguyên tố và phân tử khối

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Các em thân mến, Phổ khối lượng (Mass spectrometry - MS) thường được sử dụng để xác định nguyên tử khối, phân tử khối của các chất và hàm lượng đồng vị bền của một số nguyên tố với độ dinh dưỡng chính xác cao. Xác định được phân tử khối là một trong những yếu tố quan trọng trong việc lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ. Công thức phân tử hợp chất hữu cơ được lập như thế nào từ dữ liệu phân tích nguyên tố và phân tử khối?

HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ

I. CÔNG THỨC PHÂN TỬ

Nội dung 1: Khái niệm

Theo em:

• Thế nào là công thức phân tử? Lấy ví dụ.
• Trả lời CH hoạt động mục I.1 SGK trang 70

Video trình bày nội dung:

- Công thức phân tử cho biết thành phần nguyên tố và số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử 

Ví dụ: Khí butane và propane là khí hóa lỏng được nén trong bình gas, được các gia đình sử dụng để đun, nấu có công thức phân tử là C₄H₁₀ và C₃H₈

CH hoạt động mục I.1 SGK trang 70:

Công thức phân tử của các chất như sau:

+ Methane: CH₄

+ Ethane: C₂H₆

+ Ethylene: C₂H₄

+ Ethyl chloride: C₂H₅Cl

+ Ethanol: C₂H₆O

Nội dung 2: Cách biểu diễn công thức phân tử hợp chất hữu cơ

Em hãy trình bày cách biểu diễn công thức phân tử hợp chất hữu cơ. Lấy ví dụ.

Video trình bày nội dung:

 - Công thức tổng quát: cho biết các nguyên tố có trong phân tử hợp chất hữu cơ

Ví dụ: C_xH_yO_z (x, y, z là các số nguyên dương)

- Công thức đơn giản nhất: cho biết tỉ lệ số nguyên tử của các nguyên tố có trong phân tử hợp chất hữu cơ

Ví dụ: Hợp chất có công thức phân tử là C₂H₄O₂ thì công thức đơn giản nhất là CH₂O

II. LẬP CÔNG THỨC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 

Nội dung 1: Xác định phân tử khối bằng phương pháp phổ khối lượng

Theo em: 

• Để xác định khối lượng phân tử các hợp chất hữu cơ, ta sử dụng phương pháp nào?
• Xác định phân tử khối của ethanol qua Hình 12.1.

Video trình bày nội dung:

- Phương pháp phổ khối lượng được sử dụng để xác định khối lượng phân tử các hợp chất hữu cơ

Ví dụ: Phổ khối lượng của ethanol có peak (pic) ion phân tử [C₂H₆O⁺] có giá trị m/z = 46, đúng bằng phân tử khối của chất (Hình 12.1)

Nội dung 2: Lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ

Em thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Ví dụ 1: Hai hợp chất hữu cơ X, Y đều có công thức đơn giản nhất là CH và có phân tử khối M_X = 52 và M_Y = 104. Xác định công thức phân tử của X, Y.
• Ví dụ 2: Hợp chất hữu cơ Z có %C = 52,17%, %H = 13,04%, %O = 34,78%. Xác định công thức phân tử của Z, biết M_Z = 46.

Video trình bày nội dung:

 Xét một hợp chất hữu cơ có CTPT là C_xH_yO_z 

+) x : y : z =(%m_C/12,0):(%m_H/1,0):(%m_O/16,0) = p : q : r

+) CTĐG nhất: C_pH_qO_r

+) C_xH_yO_z = (C_pH_qO_r)n

Trong đó: p, q, r là các số nguyên tối giản

                 x, y, z, n là số nguyên dương

Ví dụ 1: Hai hợp chất hữu cơ X, Y đều có công thức đơn giản nhất là CH và có phân tử khối M_X = 52 và M_Y = 104. Xác định công thức phân tử của X, Y

Trả lời:

Gọi CTPT của X và Y lần là (CH)_n và (CH)_m

Ta có: 13n = 52 ⟹ n = 4

13m = 104 ⟹ m = 8

Vậy CTPT của X và Y lần lượt là: C₄H₄ và C₈H₈

Ví dụ 2: Hợp chất hữu cơ Z có %C = 52,17%, %H = 13,04%, %O = 34,78%. Xác định công thức phân tử của Z, biết M_Z = 46

Trả lời:

Gọi CTPT của Z là C_xH_yO_z 

Ta có: 

x = 46.0,521712 = 2

y = 46. 0,13041 = 6

z = 46.0,347816 = 1

Vậy CTPT của Z là C₂H₆O.

………..

Nội dung video Bài 12: Công thức phân tử hợp chất hữu cơ còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.