Slide bài giảng ngữ văn 8 kết nối bài 8: Văn bản Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (Trần Đình Sử)

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN. NHÀ THƠ CỦA QUÊ HƯƠNG LÀNG CẢNH VIỆT NAM (XUÂN DIỆU)

CÂU HỎI MỞ ĐẦU

CH1. Sách văn học hấp dẫn đối với nhiều người, trong đó có thể có em. Điều gì đã tạo nên sức cuốn hút ấy?

Trả lời rút gọn:
Sách văn học thu hút nhiều người, có thể bao gồm cả bạn. Điều làm cho chúng hấp dẫn là những câu chuyện và bài học chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc. Sách văn học không chỉ là văn bản mà còn là mối liên kết đa chiều giữa văn bản và cuộc sống

CH2. Có những tác phẩm văn học cần được đọc đi đọc lại nhiều lần. Theo em, thực tế đó nói lên điều gì?

Trả lời rút gọn:

Việc đọc và đọc lại những tác phẩm văn học nhiều lần có thể tiết lộ những hàm nghĩa và ý nghĩa khác nhau mà tác giả muốn truyền đạt. Mỗi lần đọc, bạn có thể phát hiện ra thông điệp mới, hoặc nhìn nhận sâu sắc hơn về các vấn đề được tác phẩm đề cập đến. Điều này giúp làm giàu hiểu biết và tạo ra trải nghiệm đọc sâu sắc hơn cho người đọc.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

CH1. Luận đề của văn bản Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa là gì?

Trả lời rút gọn:

• Luận đề 1: Văn học có một đặc điểm quan trọng là có ý nghĩa nhưng đó là ý nghĩa tiềm ẩn.

• Luận đề 2: Ý nghĩa của văn học không chỉ nằm trong văn bản mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản, mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản với cuộc đời.

• Luận đề 3: Tác phẩm văn học và đọc văn thật sự là một hiện tượng diệu kì

• Luận đề 4: Đọc văn là nền tảng của học văn.

CH2. Em hãy chỉ ra các luận điểm trong văn bản. Các luận điểm đó có tác dụng làm rõ những khía cạnh nào trong văn bản?

Trả lời rút gọn:

• Văn học có một đặc điểm quan trọng là có ý nghĩa nhưng đó là ý nghĩa tiềm ẩn.

• Người ta xây dựng nên nhiều lí thuyết và phương pháp để nắm bắt ý nghĩa

• Ý nghĩa của văn học không chỉ nằm trong văn bản mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản, mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản với cuộc đời.

• Tác phẩm văn học và đọc văn thật sự là một hiện tượng diệu kì

• Đọc văn là nền tảng của học văn.

Các luận điểm làm rõ và chứng minh các vấn đề, ý nghĩa khác nhau của văn bản nhằm hướng tới các khía cạnh khác nhau của luận đề như ý nghĩa, lý thuyết.

CH3. Tác giả cho rằng ý nghĩa của tác phẩm văn học thường không cố định. Câu văn nào trong văn bản giúp em hiểu rõ về vấn đề này?.

Trả lời rút gọn:

Tác giả cho rằng ý nghĩa của tác phẩm văn học thường không cố định. Câu văn:

• Ý nghĩa văn bản không chỉ nằm trong văn bản mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản của cuộc đời.

• Có thời người ta hiểu ý nghĩa văn bản là cái cố định, mang tính đơn nhất, chỉ cần ai đó có tài phát biểu một câu nắm hết hồn vía.

CH4. Trong văn bản, các từ ngữ như chơi trò, trò chơi, ú tim, chơi được lặp lại nhiều lần. Với những từ ngữ đó, tác giả lý giải như thế nào về việc đọc văn?

Trả lời rút gọn:

Trong văn bản, các từ như "chơi trò", "trò chơi", "ú tim" được lặp lại nhiều lần. Tác giả giải thích rằng việc đọc văn giống như tham gia vào một trò chơi, trong đó người đọc là người chơi và tác phẩm là trò chơi. Ran kỳ giữa người đọc và tác giả được xóa bỏ, và cách mà tác phẩm được trải nghiệm có thể là vui vẻ hoặc buồn bã tùy thuộc vào người đọc.

CH5. Luận điểm “cuộc đi tìm ý nghĩa không có hồi kết thúc” ở đoạn (3) đã được tác giả làm sáng tỏ như thế nào? Em hãy bổ sung một số bằng chứng lấy từ trải nghiệm đọc của chính mình.

Trả lời rút gọn:

Luận điểm về "cuộc đi tìm ý nghĩa không có hồi kết thúc" ở đoạn (3) đã được tác giả minh họa thông qua việc đưa ra nhiều tầng nghĩa, đa nghĩa, và mơ hồ, không thể dễ dàng rút ra một kết luận hay công thức cụ thể nào. Không ai có thể đọc tác phẩm một lần là hiểu hết, do đó, việc tìm kiếm ý nghĩa không có hồi kết vẫn luôn là một thách thức, và luôn cần được khai thác sâu hơn để khám phá các tầng nghĩa khác nhau.

Em hãy bổ sung một số bằng chứng lấy từ trải nghiệm đọc của chính mình thông qua tác phẩm "Chí Phèo" và nhân vật đặc biệt là Chí Phèo luôn là nhân vật mang nhiều ẩn số chúng ta vừa thấy Chí Phèo là một người nát rượu, gây loạn xóm làng nhưng vừa là một kẻ đáng thương bị xã hội đẩy ra bên rìa của cuộc sống,..…

CH6. Trong đoạn (4) có câu: “Thưởng thức văn học cũng có quy luật.”. Câu văn đó nhắc nhở em điều gì?

Trả lời rút gọn:

Trong đoạn (4) có câu: “Thưởng thức văn học cũng có quy luật.”. Câu văn nhắc em nên cảm nhận văn học như một bản nhạc, lắng nghe từng giai điệu, từng điệp khúc, để có thể thấu hiểu sâu hơn mỗi lời, mỗi từ ngữ của tác giả. Đó là cách để tác giả giao thoa với người đọc, tạo ra một tương tác đầy ý nghĩa, giống như một cuộc trò chuyện tâm huyết

CH7. Đọc đoạn (5) và cho biết vì sao tác giả quan niệm tác phẩm văn học và đọc văn là một hiện tượng diệu kì. Giọng văn trong đoạn (5) có gì khác với những đoạn còn lại?

Trả lời rút gọn:

Đọc đoạn (5) và cho biết vì sao tác giả quan niệm tác phẩm văn học và đọc văn là một hiện tượng diệu kì. Giọng văn trong đoạn (5) có gì khác với những đoạn còn lại là giọng văn trong đoạn này mang tới nhiều lời chia sẻ, tâm sự của tác giả tới người đọc. 

- Làm sống dậy và cụ thể hoá thế giới hình tượng tồn tại tiềm tàng trong tác phẩm, chuyển hóa nó thành “câu chuyện” của chính bản thân người đọc, buộc người đọc phải “toàn tâm toàn ý” suy nghĩ về nó, cũng có nghĩa là bận lòng, bận trí về “những điều chưa bao giờ nghĩ tới” trước khi đọc văn học.

- Xoá bỏ ranh giới giữa độc giả và nhà văn; độc giả thì “suy nghĩ bằng những ngôn từ, hình tượng của nhà văn”, còn nhà văn thì phát biểu quan niệm, cảm nhận của mình nhờ những hoạt động tích cực của tâm hồn, trí tuệ độc giả.

- Đọc văn học cho phép mỗi độc giả có những cách diễn giải khác nhau về hình tượng trong tác phẩm, từ đó làm cho thế giới hình tượng trở nên mở và phong phú hơn qua mỗi trải nghiệm đọc.

CH8. Đọc đoạn (5) và cho biết vì sao tác giả quan niệm tác phẩm văn học và đọc văn là một hiện tượng diệu kì. Giọng văn trong đoạn (5) có gì khác với những đoạn còn lại?

Trả lời rút gọn:

Em hãy chỉ ra mối quan hệ giữa đoạn (5) và đoạn (6). Mối quan hệ đó làm rõ ý nghĩa của nội dung đoạn trích tập trung bàn về hai khái niệm: “tác phẩm văn học” và “đọc văn học”.

CÂU HỎI GIỮA BÀI

CH1. Tác giả quan niệm đọc văn là gì?

Trả lời rút gọn:

Tác giả cho rằng đọc văn không chỉ là đọc hiểu văn bản, mà còn là khám phá thế giới và cuộc sống thông qua văn bản văn học. Đọc văn là cuộc tìm kiếm ý nghĩa của cuộc sống qua các tác phẩm văn học, bằng cách sử dụng tâm hồn của người đọc.

CH2. Các cách diễn đạt "vì thế", "mới thực là", "vậy nên", "thực tế cho thấy" có tác dụng gì"?

Trả lời rút gọn:

Các cách diễn đạt "vì thế", "mới thực là", "vậy nên", "thực tế cho thấy" có tác dụng nhấn mạng các lập luận, ý kiến và quan điểm để đưa ra kết luận với người đọc.

CH3. Theo tác giả đọc văn là cuộc đi chơi. Phải chăng đã tham gia chơi thì phải tôn trọng luật chơi của nó?

Trả lời rút gọn:

Theo tác giả, đọc văn là như tham gia vào một trò chơi, và khi tham gia, người đọc cần phải tôn trọng luật chơi của nó, giống như ca sĩ cần phải hát theo bản nhạc của nhạc sĩ. Tuy nhiên, người đọc vẫn có quyền tưởng tượng theo cách hiểu của mình, miễn là không làm tổn hại đến tính toàn vẹn của tác phẩm.

CH4. Nội dung chính của tác phẩm Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (Trần Đình Sử)?

Trả lời rút gọn:

Ý nghĩa của việc đọc văn

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC 

Vì sao có thể nói "không ai có thể đọc tác phẩm một lần là xong"? Em hãy viết đoạn văn khoảng 7 - 9 câu Trả lời rút gọn câu hỏi đó.

Trả lời rút gọn:

Mỗi lần đọc một tác phẩm văn học, chúng ta nhận thấy có một góc nhìn mới sâu rộng và rõ ràng hơn không chỉ về cảm xúc và tính cách mà còn về những bài học sâu sắc. Thông qua việc thấm thía từng câu từ, chúng ta hình dung được nhiều màu sắc, con người, nhân vật trong đó. Nhờ đó, chúng ta có thể thấu hiểu được người khác từ một góc nhìn khác, thậm chí những người xấu xí, đáng ghét cũng có thể trở nên đáng thương, yếu đuối. Vì vậy, đọc một tác phẩm nhiều lần giúp chúng ta nhận ra điều hay và điều dở, và từ đó rút ra những bài học quý báu.