Slide bài giảng ngữ văn 8 kết nối bài 7: Đồng chí

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN. ĐỒNG CHÍ (CHÍNH HỮU)

CÂU HỎI GIỮA BÀI

CH1. Số tiếng trong mỗi dòng thơ, số dòng trong mỗi khổ, vần và nhịp thơ.

Trả lời rút gọn:

- Số tiếng trong mỗi dòng thơ: 7/8

- Số dòng trong mỗi khổ thơ: 

• Khổ 1: 7 dòng

• Khổ 2: 10 dòng

• Khổ 3: 3 dòng

- Vần và nhịp thơ: vần chân, vần lưng; nhịp thơ: 3/2/2

CH2. Những điều góp phần hình thành tình đồng chí ở những người lính.

Trả lời rút gọn:

- Cùng nguồn gốc, giai cấp, cảnh ngộ : đều là nông dân từ những vùng quê nghèo.

- Cùng chí hướng, nhiệm vụ : súng bên súng đầu sát bên đầu, cùng mang trong mình tình yêu nước, quyết tâm chiến đấu vì đất nước.

- Cùng nhau trải qua gian khó : đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.

CH3. Tình cảm của những người đồng chí dành cho nhau.

Trả lời rút gọn:

- Sự cảm thông sâu xa những tâm sự, nỗi lòng của nhau : nỗi nhớ, lo toan quê nhà, giếng nước, gốc đa, những hình ảnh thân thương, bình dị đều mang nỗi xót xa Ruộng nương anh gửi bạn thân cày...nhớ người ra lính.

- Chia sẻ gian lao, thiếu thốn Áo anh rách vai / Quần tôi có vài mảnh vá ... Chân không giày ; có những khoảnh khắc cùng trải qua đau khổ từng cơn ớn lạnh, sốt run người, vầng trán ướt mồ hôi..

CÂU HỎI CUỐI BÀI

CH1. Những đặc điểm của thể thơ tự do được thể hiện như thế nào qua bài thơ Đồng chí?

Trả lời rút gọn:

Bài thơ tự do thể hiện đặc điểm của nó thông qua việc không giới hạn về số chữ, số câu, không tuân theo quy tắc cố định về niêm, luật, đối, vần. Thay vào đó, nó sử dụng âm thanh, hình ảnh, màu sắc một cách đa dạng và phong phú. Bằng cách này, bài thơ tự do thường mang đến những câu từ mới mẻ, sáng tạo, không giới hạn bởi những hình ảnh truyền thống, mang tính cách tân và sáng tạo.

CH2. Bài thơ có thể chia làm mấy phần? Xác định mạch cảm xúc qua các tác phẩm của bài thơ.

Trả lời rút gọn:

Bài thơ chia làm 3 phần:

- 7 câu đầu: Cơ sở hình thành tình đồng chí.

 - 10 câu tiếp: Biểu hiện và sức mạnh tình đồng chí.

 - 3 câu cuối: Hình ảnh và biểu tượng về người lính.

Mạch cảm xúc tiếp tục khơi mở trong những hình ảnh, chi tiết biểu hiện tình đồng chí và sức mạnh của tình đồng chí. Bài thơ khép lại với cảm xúc lắng đọng trước biểu tượng đẹp về tình đồng chí.

CH3. Bài thơ là lời tâm tình của ai với ai? Theo em, việc chọn nhân vật thể hiện cảm xúc như vậy có ý nghĩa gì?

Trả lời rút gọn:

• Lời thơ là lời tâm tình của tác giả với người đồng chí của mình.

• Việc chọn nhân vật để thể hiện vẻ đẹp sức mạnh của tình đồng chí , đồng đội nhưng ở mỗi đoạn sức nặng của tư tưởng và cảm xúc được dẫn dắt và dồn tụ vào những dòng thơ gây ấn tượng sâu đậm

CH4. Qua sáu câu thơ đầu, em biết được gì về khởi nguồn của tình đồng chí giữa những người lính? Xác định và nêu ý nghĩa của những hình ảnh có tác dụng làm nổi bật tình cảm đó.

Trả lời rút gọn:

Hai câu thơ mở đầu bằng lối cấu trúc song hành, đối xứng như làm hiện lên hai gương mặt người chiến sĩ. Họ như đang tâm sự cùng nhau.Giọng điệu tự nhiên, mộc mạc, đầy thân tình. “Quê anh” và “làng tôi” đều là những vùng đất nghèo, cằn cỗi, xác xơ, là nơi “ nước mặn đồng chua” – vùng đồng bằng ven biển, là xứ sở của “đất cày lên sỏi đá” – vùng đồi núi trung du.

- Tác giả đã mượn thành ngữ, tục ngữ để nói về làng quê, nơi chôn nhau cắt rốn thân yêu của những người chiến sĩ. Điều ấy đã làm cho lời thơ mang đậm chất chân quê, dân dã đúng như con người vậy – những chàng trai dân cày chân đất, áo nâu lần đầu mặc áo lính lên đường ra trận! Như vậy, sự đồng cảnh, cùng chung giai cấp chính là cơ sở, là cái gốc hình thành nên tình đồng chí.

- Gợi lên không khí cách mạng của thời đại và cuộc đổi đời vĩ đại của giai cấp nông dân. Lần đầu tiên trong lịch sử họ đứng lên làm chủ đất nước, làm chủ cuộc đời mình.

- Chung về lí tưởng, lòng yêu nước (2 câu tiếp):

• Từ những miền quê xa lạ, họ nhập ngũ và quen nhau trong quân ngũ.

• Họ cùng chung một chiến tuyến chống kẻ thù chung.

- Cùng chung nhiệm vụ, chung cuộc đời người lính:

• “Súng bên súng” -> là cách nói hàm súc,giàu hình tượng, đó là những con người cùng chung lý tưởng chiến đấu. Họ cùng nhau ra trận đánh giặc để bảo vệ đất nước, quê hương, giữ gìn nền độc lập, tự do, sự sống còn của dân tộc – “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.

• Hình ảnh “đầu sát bên đầu” lại diễn tả sự đồng ý, đồng tâm, đồng lòng của hai con người đó.

• Và câu thơ “Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ” lại là câu thơ ắp đầy kỉ niệm về một thời gian khổ, cùng nhau chia ngọt sẻ bùi “Bát cơm sẻ nửa – Chăn sui đắp cùng” .

- Khép lại đoạn thơ chỉ vẻn vẹn 2 từ “Đồng chí!” đứng tách riêng thể hiện một cảm xúc dồn nén, chân thành và gợi sự thiêng liêng, sâu nặng của tình đồng chí.

=> Đoạn thơ vừa lí giải cơ sở của tình đồng chí lại vừa cho thấy sự biến đổi kì diệu: từ những người nông dân xa lạ họ trở thành những đồng chí, đồng đội sống chết có nhau.

CH5. Dòng thứ bảy có gì đặc biệt? Điều đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện mạnh cảm xúc của bài thơ?

Trả lời rút gọn:

- Dòng thứ bảy của bài thơ rất ngắn gọn, chỉ có hai từ, kết thúc bằng dấu chấm than. Vang lên như một phát hiện “Đây chính là tình đồng chí”.

- Dòng thơ thứ bảy là nối kết đoạn trước và sau nó. Đoạn trước là cơ sở, nguồn gốc của tình đồng chí, đoạn sau là những biểu hiện cụ thể..

CH6. Nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh người lính được khắc họa trong đoạn thơ từ Ruộng nương anh gửi bạn thân cày đến Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.

Trả lời rút gọn:

- Sự cảm thông sâu xa những tâm sự, nỗi lòng của nhau : nỗi nhớ, lo toan quê nhà, giếng nước, gốc đa, những hình ảnh thân thương, bình dị đều mang nỗi xót xa Ruộng nương anh gửi bạn thân cày...nhớ người ra lính.

CH7. Phân tích hình ảnh "đầu súng trăng treo" ở cuối bài thơ

Trả lời rút gọn:

Hình ảnh đầu súng treo trên bầu trời đêm không chỉ là một hình ảnh tả thực mà còn mang đậm chất lãng mạn và bay bổng. Sự kết hợp của hai hình ảnh này tạo ra một sự tương phản đặc biệt. Súng thường được hiểu là biểu tượng của sự chiến đấu, bảo vệ và sự an toàn, trong khi đó, nó cũng đồng thời là biểu tượng của sự tàn khốc và sự chết chóc. Trong khi đó, hình ảnh của trăng lại tượng trưng cho cái đẹp và sự yên bình của cuộc sống.

Điều này tạo ra một sự đối lập sắc nét giữa sự sống và cái chết, giữa tình yêu và chiến tranh. Hình ảnh của đầu súng trên nền trăng treo cao là một biểu tượng sâu sắc về mâu thuẫn và đấu tranh giữa cái đẹp và sự tàn bạo trong thế giới này.

CH8. Xác định cảm hứng chủ đạo trong bài thơ Đồng chí

Trả lời rút gọn:

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là về tình yêu, được biểu hiện qua sự trong sáng, đầy sức sống, niềm tin và hi vọng. Tình yêu trong bài thơ không chỉ là nguồn cảm hứng mà còn là nguồn ánh sáng của cuộc sống, là niềm tin và hi vọng cho con người.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC 

Viết đoạn văn ( khoảng 7 - 9 câu) trình bày cảm nghĩ của em về tinh đồng chí được thể hiện trong bài thơ

Trả lời rút gọn:

Đoạn kết của bài thơ mang một vẻ đẹp kỳ diệu vừa hiện thực vừa lãng mạn. Trong cảnh rừng hoang vu, người lính canh giữ đang chờ đợi giặc, và đầu súng nằm trong bàn tay cứng cỏi của người lính, tạo nên một cảnh hiện thực rõ ràng. Tuy nhiên, những hình ảnh này cũng mang đậm tinh thần lãng mạn. Tình đồng chí sưởi ấm không gian giá lạnh, khi mảnh trăng thơ thẩn đi chơi, níu giữ lại trên đầu ngọn súng. Điều này tạo ra một hình ảnh thơ mộng, với cây súng chiến tranh và mảnh trăng hòa bình, đại diện cho một tương lai tươi sáng đang chờ đợi phía trước.