BÀI 16: DÂN SỐ VÀ GIA TĂNG DÂN SỐ. CƠ CẤU DÂN SỐ

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

- Trình bày được đặc điểm và tình hình phát triển dân số trên thế giới.

- Phân biệt được gia tăng dân số tự nhiên (tỉ suất sinh, tỉ suất tử) và cơ học (xuất cư, nhập cư); trình bày được khái niệm về gia tăng dân số thực tế; phân tích được các nhân tố tác động đến gia tăng dân số.

- Trình bày được các loại cơ cấu dân số: cơ cấu sinh học (tuổi và giới tính), cơ cấu xã hội (lao động, trình độ văn hoá).

- So sánh được các loại tháp dân số tiêu biểu.

- Giải thích được một số hiện tượng về dân số trong thực tiễn.

2. Năng lực

a. Năng lực chung

- Năng lực tự chủ và tự học thông qua việc chủ động tìm kiếm thông tin, tư liệu,... ghi chép có chọn lọc những nội dung liên quan đến bài học.

- Năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua việc trao đổi, thảo luận và hợp tác để thực hiện nhiệm vụ học tập.

b. Năng lực địa lí

- Năng lực nhận thức khoa học địa lí thông qua việc trình bày đặc điểm và tinh hình phát triển dân số trên thế giới; phân biệt gia tăng dân số tự nhiên (tỉ suất sinh, tỉ suất tử) và cơ học (xuất cư, nhập cư); trình bày khái niệm về gia tăng dân số thực tế; phân tích các nhân tố tác động đến gia tăng dân số; trình bày các loại cơ cấu dân số: cơ cấu sinh học (tuổi và giới tính), cơ cấu xã hội (lao động, trình độ văn hoá).

- Năng lực tìm hiểu địa lí thông qua việc sử dụng các công cụ địa lí học như: bảng số liệu, biểu đồ, tháp dân số,.. về dân số thế giới.

- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học thông qua việc giải thích một số hiện tượng về dân số trong thực tiễn.

3. Phẩm chất

- Chăm chỉ và có tinh thần trách nhiệm với nhiệm vụ học tập.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

-       SGK, SGV, SBT Địa lí, Giáo án.

- Biểu đồ dân số thế giới qua một số năm.

- Các kiểu tháp dân số cơ bản.

-  Biểu đồ cơ cấu dân số hoạt động theo khu vực kinh tế của thế giới, các nước phát triển và các nước đang phát triển.

2. Đối với học sinh

-       SGK, SBT Địa lí 10.

-       Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế học tập cho HS, giúp HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài mới.

b. Nội dung: Phần mở đầu SGK.

c. Sản phẩm học tập: Ý kiến phản hồi của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

 - GV giới thiệu và đặt câu hỏi: Dân số luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu của mỗi quốc gia vì có tác động trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trường. Dân số và gia tăng dân số trên thế giới diễn ra như thế nào? Những nhân tố nào đã tác động đến gia tăng dân số? Mỗi loại cơ cấu dân số có đặc điểm gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS suy nghĩ, ghi nhanh vào giấy câu trả lời theo suy nghĩ, quan điểm cá nhân.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV thu lại các mẩu giấy của HS, sau đó bốc thăm HS trình bày.

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Dân số và gia tăng dân số trên thế giới diễn ra như thế nào? Những nhân tố nào đã tác động đến gia tăng dân số? Mỗi loại cơ cấu dân số có đặc điểm gì?Chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay – Bài 16: Dân số và gia tăng dân số. Cơ cấu dân số.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm và tình hình phát triển dân số trên thế giới

a. Mục tiêu: Trình bày được đặc điểm và tình hình phát triển dân số trên thế giới.

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS làm việc theo cặp, đọc thông tin trong SGK để trả lời câu hỏi

c. Sản phẩm học tập: câu trả lời của HS

d. Tổ chức hoạt động: