BÀI 2: SỐNG CÙNG KÍ ỨC CỦA CỘNG ĐỒNG

ĐỌC HIỂU: GẶP KA-RÍP VÀ XI-LA

TRƯỚC KHI ĐỌC

Theo bạn, người giữ vai trò đứng đầu, lãnh đạo một tập thể cần phải có những điểm ưu trội nào về phẩm chất và năng lực?

Soạn rút gọn:

- Về phẩm chất: 

• Là một người dũng cảm, tốt bụng, có tấm lòng bao dung

• Yêu quê hương, luôn ghi nhớ công ơn, tổ tiên

- Về năng lực:

• Người có sức khỏe, có trí tuệ

• Người có năng lực lãnh đạo, giải quyết những vấn đề trong cộng đồng

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: “Tôi” ở đây là ai? Chi tiết nào giúp bạn nhận ra điều đó?

Soạn rút gọn:

• “Tôi”' ở đây là nhân vật Ô-đi-xê. 

• Vì Ô-đi-xê là nhân vật chính trong văn bản này và ở chi tiết đã được lược bỏ xuất hiện tình tiết Ô-đi-xê được Xi-ếc-xê báo trước về những khó khăn, gian nan khác mà chàng còn phải đối mặt.

Câu 2: Chi tiết “bụi nước bắn lên” và “tiếng sóng” đập ầm ầm” cho thấy điều gì sắp xảy ra?

Soạn rút gọn:

Chi tiết trên gợi hai hình ảnh mạnh mẽ, báo hiệu những điều hiểm nguy, tai họa sắp xảy ra với cuộc hành trình của Ô-đi-xê và những người bạn đồng hành.

Câu 3: Cách nói “lựa lời dịu ngọt” của Ô-đi-xê trong tình huống này, theo bạn có thực sự cần thiết không và nó có tác dụng gì?

Soạn rút gọn:

         Cách nói này của Ô-đi-xê rất cần thiết bởi sự khuyến khích, động viên sẽ giúp các bạn đồng hành khác bình tĩnh lại, gợi nhớ đến chuyện tất cả trước đây đã tựng vượt qua. Nó giúp vực dậy tinh thần chiến đấu, ý chí kiên cường của các thủy thủ đoàn. Họ sẽ bớt bị kinh sợ và vững tay chèo để sẵn sàng vượt qua khó khăn.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản trên và cho biết: theo lời tiên đoán của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê căn dặn thủy thủ phải làm những gì để tránh sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren?

Soạn rút gọn:

Tóm tắt:  Sau khi nhận được lời tiên tri của nữ thần Xi-ếc-xê, thuyền của Ô-đi-xê tiếp tục hành trình. Đi qua đảo của các nàng tiên Xi-ren có giọng hát mê hồn, quyến rũ bất kì ai quên đi xứ sở của mình. Ô-đi-xê dựa theo lời nói của Xi-ếc-xê, nhét sáp vào tai mọi người, dặn họ trói mình vào cột buồm để được nghe giọng hát đó. Họ cuối cùng đã an toàn vượt qua hòn đảo của các yêu nữ Xi-ren. Khi đến xứ sở của Ka-ríp và Xi-la, thuyền của chàng bị bắt mất sáu người. Dù đã cố gắng trấn an tình thần của các bạn mình, Ô-đi-xê vẫn phải đau lòng nhìn Xi-la ăn thịt họ

- Theo lời tiên đoán của Xi-éc-xê, Ô-đi-xê đã dặn các thủy thủ:

• Cần coi chừng các nàng Xi-ren quyến rũ, coi chừng giọng hát và cánh đồng cỏ đầy hoa của họ.

• Lấy dây trói chặt Ô-đi-xê vào cột buồm để buộc chàng phải đứng yên một nơi.

• Nếu Ô-đi-xê có van xin hay ra lệnh cho các thủy thủ cởi trói ra thì hãy trói chặt thêm nữa.

Câu 2: Dù đã có những dự liệu khôn ngoan, đề phòng khả năng xấu nhất, Ô-đi-xê và bạn đồng hành vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách bất ngờ. Các chi tiết nào cho thấy điều đó?

Soạn rút gọn:

Các chi tiết thể hiện điều này là:

- Khi thuyền chỉ còn cách đảo chừng một tiếng hú, mọi người hối hả chèo thuyền nhanh hơn nhưng vì thuyền nhấp nhô trên sóng và đi gần đảo quá nên cũng không thoát khỏi tầm mắt của các cô nàng Xi-ren. 

- Vừa đi khỏi đảo, bụi nước bắn lên như một màn sương từ những ngọn sóng lớn cùng tiếng sóng đập ầm ầm.

- Ô-đi-xê quên mất lời dặn dò của Xi-ếc-xê là không được cầm vũ khí. Chàng đã vội mặc áo giáp và cầm hai ngọn giáo dài

- Xi-la và Ka-ríp đã tấn công mạnh vào thuền của Ô-đi-xê và bắt mất sáu người khỏe mạnh nhất

Câu 3: Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong văn bản trên có ưu thế gì so với ngôi thứ ba?

Soạn rút gọn:

Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất giúp người đọc hình dung cụ thể, chân thực về cuộc hành trình trên biển đảo của Ô-đi-xê và những người bạn bởi những suy nghĩ, hành động của nhân vật, được nhìn sự việc dưới góc nhìn của nhân vật và trải nghiệm cảm xúc của họ.

Câu 4: Hình tượng những quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên nào? Các hiện tượng ấy giúp bạn hình dung như thế nào về không gian, thời gian sử thi?

Soạn rút gọn:

- Nhận xét: Từ những hiện tượng ấy, chúng ta có thể hình dung về một thời gian sử thi đã thuộc về quá khứ, đó là thời gian của cộng đồng và một không gian sử thi rộng lớn, thường gắn liền với những cuộc phiêu lưu của các vị anh hùng.

Câu 5: Phân tích một số chi tiết thể hiện bản lĩnh của Ô-đi-xê trong vai trò một người lãnh đạo trước những khó khăn, thử thách mà chàng và các bạn đồng hành phải đối mặt.

Soạn rút gọn:

- Ô-đi-xê luôn gọi những thủy thủ của mình là ''các bạn ơi''. Chàng không coi họ là những tôi tớ, người hầu của mình mà coi họ như những người đồnhg hành, những người đồng đội thực sự của mình. Đây là hành động thể hiện sự tôn trọng của một vị lãnh đạo, một thuyền trưởng dành cho thuyền viên của mình

- Ô-đi-xê luôn biết cách chỉ đạo hướng dẫn thuyền viên của mình. Ô-đi-xê chứng tỏ bản lĩnh kiên định khi dặn các thuyền vãy trói mình lại chặt hơn nữa nếu chàng bị dụ dỗ bởi tiếng hát của các nàng Xi-ren

- Khi các thuyền viên bị hoảng sợ trước sự tấn công của Xi-la và Ka-ríp, Ô-đi-xê khơi dậy tinh thần, niềm tin của họ bằng cách nhắc lại những thử thách, những phút giây khó khăn nhưng bọn họ đã kiên trì vượt qua được trước kia.

Câu 6: Nêu cảm hứng chủ đạo của đoạn trích.

Soạn rút gọn:

- Có thể thấy cảm hứng chủ đạo của đoạn trích chính lấy từ những hiện tượng tự nhiên trên biển và hình ảnh những con thuyền của các vị anh hùng vượt biển để chinh phục thế giới.