BÀI 9. DI TRUYỀN GENE NGOÀI NHÂN

Mở đầu:  Ở sinh vật nhân thực, gene quy định tính trạng không chỉ có ở trong nhân mà còn có ở trong tế bào chất của tế bào. Vậy gene ở tế bào chất di truyền như thế nào?

Giải rút gọn:

Gene ở tế bào chất di truyền được di truyền theo dòng mẹ.

I. THÍ NGHIỆM CỦA CORRENS VỀ DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN

Câu 1: Tại sao khi nói đến di truyền ngoài nhân là nói đến Correns?

Giải rút gọn:

Vì Correns là người đầu tiên công bố về gene ngoài nhân và sự di truyền các tính trạng do gene ngoài nhân quy định.

Câu 2: Đọc thông tin trong Bảng 9.1 và cho biết Correns rút ra kết luận về di truyền ngoài nhân dựa trên cơ sở nào.

Giải rút gọn:

Cơ sở: kết quả của phép lai là đời con có kiẻu hình giống hệt đời mẹ.

II. ĐẶC ĐIỂM DI TRUYỀN GENE NGOÀI NHÂN

Câu 3: Hãy cho biết vì sao DNA ti thể dễ đột biến hơn DNA nhiễm sắc thể.

Giải rút gọn:

Vì hệ gen ti thể không có intron, không có histone bảo vệ, lại phân bố gần chuỗi phosphoryl hóa oxy hóa làm cho khả năng bị đột biến của ADN ti thể cao hơn ở nhân.

Câu 4: Trình bày đặc điểm di truyền của gene ngoài nhân.

Giải rút gọn:

Đặc điểm di truyền của gene ngoài nhân:

• Kết quả phép lai thuận nghịch là khác nhau.

• Vai trò chủ yếu thuộc về tế bào chất của giao tử cái.

• Chỉ cần một allele là được biểu hiện ra kiểu hình.

• Các cá thể con của cùng một mẹ có thể có các kiểu hình khác nhau.

• Không xảy ra tái tổ hợp.

III. ỨNG DỤNG CỦA GENE DI TRUYỀN NGOÀI NHÂN

Câu 5: Những cây lai được tạo ra trong kĩ thuật lai tạo giống lúa có mang tính trạng bất thụ đực không? Giải thích.

Giải rút gọn:

Có vì tính trạng bất thụ đực do gene đột biến nằm trong ti thể quy định nên sẽ di truyền theo dòng mẹ, tạo ra đời con mang tính trạng bất thụ đực.

Luyện tập: Vì sao phân tích DNA ti thể lại có thể xác định được nguồn gốc tiến hoá của loài người?

Giải rút gọn:

Do mỗi gene trong ti thể có một số lượng lớn bản sao và di truyền theo dòng mẹ giúp các nhà khoa học có thể xác định được nguồn gốc tiến hóa của loài người.

Vận dụng: Ở người, một số bệnh (phần lớn là hiếm gặp) do gene trong ti thể quy định như bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh Alzheimer,... Trong thực tế, mẹ bị bệnh thì các con sinh ra có thể có người mắc bệnh, có người không mắc bệnh hoặc mức độ biểu hiện bệnh (nặng, nhẹ) cũng rất khác nhau và khi tuổi càng cao thì bệnh thường bị nặng hơn. Hãy giải thích nguyên nhân của những hiện tượng đó.

Giải rút gọn:

Một số bệnh di truyền do gene trong ti thể quy định khiến người con sinh ra mắc bệnh giống mẹ, mức độ biểu hiện bệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Khi tuổi càng cao, sức khỏe giảm sút, hệ miễn dịch suy yếu khiến bệnh biểu hiện nặng hơn.