BÀI 1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN Ở CHÂU ÂU

1. Quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu

Câu 1: Quan sát hình 2, em hãy cho biết lãnh chúa phong kiến và nông nô được hình thành từ những tầng lớp nào?

Giải rút gọn:

- Lãnh chúa phong kiến được hình thành từ những quý tộc thị người Giéc-man và quý tộc La Mã quy thuận chính người Giéc Man.

- Nông nô được hình thành từ nô lệ (được giải phóng) và nông dân tự do (mất ruộng đất).

Câu 2: Trình bày những nét chính về quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu.

Giải rút gọn:

- Nửa cuối thế kỉ V, các bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc xâm chiếm lãnh thổ, đưa đến sự diệt vong của đế quốc Rô-ma.

- Sau khi tràn vào lãnh thổ La Mã, người Giéc-man đã:

+ Thủ tiêu bộ máy nhà nước của chủ nô La Mã, thành lập nhiều vương quốc mới.

+ Chiếm đoạt ruộng đất của chủ nô La Mã, sau đó chia cho các quý tộc thị tộc người Giéc-man.

+ Phân phong tước vị cho những người có công.

- Những việc làm của người Giéc-man sau khi lật đổ đế chế La Mã đã đưa tới sự hình thành của 2 giai cấp: lãnh chúa phong kiến và nông nô.

=> Xã hội phong kiến ở Tây Âu được hình thành.

2. Lãnh địa phong kiến và quan hệ xã hội của chế độ phong kiến ở Tây Âu

Câu 1: Quan sát hình 3 và đọc thông tin trong mục, em hãy trình bày đặc điểm của lãnh địa phong kiến ở Tây Âu.

Giải rút gọn:

• Là đơn vị chính trị, kinh tế cơ bản của Tây Âu cho đến thế kỉ IX, là khu đất rộng lớn của 1 lãnh chúa.

• Mỗi lãnh địa có quân đội, luật pháp, tòa án, thuế khóa, tiền tệ, hệ thống đo lường riêng và lãnh chúa sống bằng việc bóc lột và thu tô thuế của nông nô.

• Kinh tế chủ đạo của lãnh địa là nông nghiệp, tự cấp, tự túc, ít trao đổi với bên ngoài. 

Câu 2: Khai thác sơ đồ Hình 2 và thông tin trong mục, hãy trình bày mối quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô trong xã hội phong kiến.

Giải rút gọn:

- Mối quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô trong xã hội phong kiến là quan hệ bóc lột bằng địa tô.

- Các hình thức địa tô như lao dịch, tô hiện vật, tô tiền. Trong đó, tô lao dịch phổ biến trong giai đoạn đầu hình thành lãnh địa phong kiến.

3. Sự ra đời của Thiên Chúa giáo

Câu 1: Hãy trình bày sự ra đời của Thiên Chúa giáo.

Giải rút gọn:

Thời gian: Đầu Công nguyên ở vùng jerusalem

Đầu tiên là tôn giáo của người nghèo khổ, bị áp bức -> Công cụ cai trị về mặt tinh thần của giai cấp thống trị 

-> Thế kỉ IV Thiên Chúa giáo được công nhận là quốc giáo của đế quốc La Mã.

4. Sự xuất hiện và vai trò của thành thị trung đại

Câu 1: Thành thị trung đại ra đời thế nào?

Giải rút gọn:

 Cuối thế kỉ XI, nhu cầu trao đổi hàng hóa ngày càng phát triển. Một số thợ thủ công đã tìm cách bỏ trốn khỏi lãnh địa hoặc dùng tiền chuộc lại thân phận tự do. Họ đến những nơi đông người qua lại để lập các xưởng sản xuất và bán hàng hóa. => các thị trấn xuất hiện => trở thành thành phố, gọi là thành thị trung đại.

Câu 2: Em hãy phân tích vai trò của các thành thị đối với châu Âu thời trung đại

Giải rút gọn:

- Về kinh tế: tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển kinh tế hàng hóa.

- Về chính trị: góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền.

- Về văn hóa – tư tưởng: tầng lớp thị dân mới hình thành và dần phát triển đòi hỏi phải xây dựng nền văn hóa mới. 

LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy lập và hoàn thành bảng theo mẫu dưới đây.

Giải rút gọn:

Câu 2: "Thành thị giống như bông hoa rực rỡ nhất của châu Âu thời trung đại". Em hãy tìm những dẫn chứng trong bài học để chứng minh cho ý kiến trên.

Giải rút gọn:

• Tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển kinh tế hàng hóa.

• Góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền.

• Nhiều thành tựu văn hóa dần nảy nở và phát triển về sau.

Câu 3: Tìm hiểu và cho biết một số dấu ấn tiêu biểu của thành thị trung đại (các thành phố cổ, trường đại học,...) còn được bảo tồn, gìn giữ và phát triển đến ngày nay.

Giải rút gọn:

- Các thành thị: phi-ren-xê, Giê-nô-va, Vê-nê-xi-a, ...

- Các trường học lâu đời: Oxford, ...