BÀI 2. CÁC CUỘC PHÁT KIẾN ĐỊA LÍ VÀ SỰ HÌNH THÀNH QUAN HỆ SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA Ở TÂY ÂU

1. Các cuộc phát kiến địa lí lớn trong thế giới

Câu 1: Dựa vào hình 1 và thông tin trong mục, hãy giới thiệu nét chính về hành trình của một số cuộc phát kiến địa lí lớn trên thế giới.

Giải rút gọn:

- Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha là những nước đi tiên phong trong các cuộc phát kiến địa lí.

Câu 2: Theo em, cuộc phát kiến địa lí nào là quan trọng nhất? Vì sao?

Giải rút gọn:

Cuộc phát kiến địa lý của Ph. Ma-gien-lăng là quan trọng nhất, vì đoàn thám hiểm của Ph. Ma-gien-lăng đã thực hiện chuyến đi vòng quanh thế giới, qua đó đã chứng minh được trên thực tế rằng: trái đất hình tròn.

Câu 3: Hãy trình bày hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí

Giải rút gọn:

Tích cực: 

• Mở ra con đường mới, tìm ra vùng đất mới, thị trường mới, thúc đẩy hàng hải quốc tế phát triển, ...

• Đem về cho châu Âu khối lượng vàng bạc, nguyên liệu; ...

Tiêu cực: Làm nảy sinh nạn buôn bán nô lệ da đen và quá trình xâm chiếm, …

2. Sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản và những biến đổi chính trị trong xã hội Tây Âu.

Câu 1. Hãy cho biết quá trình tích lũy vốn và tập trung nhân công của giai cấp tư sản trong giai đoạn đầu như thế nào.

Giải rút gọn:

- Quá trình tích lũy vốn:

• Thương nhân châu Âu đẩy mạnh cướp bóc từ các nước thuộc địa.

• Trong nước: tước đoạt ruộng đất của nông nô, tư liệu sản xuất của thợ thủ công, …

- Quá trình tập trung nhân công: nạn buôn bán nô lệ da đen ở châu Phi, phong trào “rào đất cướp ruộng”, tước đoạt ruộng đất của nông nô và biến họ trở thành người làm thuê cho các công xưởng của tư bản.

Câu 2. Nêu những biểu hiện của sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu.

Giải rút gọn:

- Về kinh tế:

+ Hình thức sản xuất nhỏ lẻ được thay thế bằng hình thức sản xuất với quy mô lớn.

+ Xuất hiện các công ti thương mại.

+ Quan hệ “chủ xuất vốn - thợ xuất sức” xuất hiện. 

- Trong xã hội: các giai cấp mới được hình thành: gia cấp tư sản và giai cấp vô sản.

Câu 3. Hãy cho biết những biến đổi chính trong xã hội Tây Âu giai đoạn này.

Giải rút gọn:

- Hình thành 2 giai cấp mới là: giai cấp tư sản và giai cấp vô sản 

+ Giai cấp tư sản: là những chủ công trường thủ công, chủ đồn điền hoặc nhà buôn lớn. 

+ Giai cấp vô sản là những người lao động làm thuê, không có tư liệu sản xuất.

- Mâu thuẫn giữa các lực lượng xã hội mới với phong kiến chuyên chế ngày càng sâu sắc => nguyên nhân chủ yếu dẫn tới hàng loạt các cuộc đấu tranh chống lại chế độ phong kiến.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1. Trong các hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí, theo em, hệ quả nào là quan trọng nhất? Vì sao?

Giải rút gọn:

 Mở ra những con đường mới, tìm ra những vùng đất mới, thị trường mới… là hệ quả quan trọng nhất của các cuộc phát kiến địa lí vì các nhà thám hiểm thực hiện những cuộc phát kiến địa lí với mục đích tìm ra những con đường thương mại mới để kết nối phương Đông với phương Tây. 

Câu 2. Theo em, biến đổi lớn nhất của xã hội Tây Âu thời kì này là gì?

Giải rút gọn:

Là sự xuất hiện của hai giai cấp mới: giai cấp tư sản và giai cấp vô sản.

Câu 3. Một hậu quả của phát kiến địa lí là dẫn đến làn sóng xâm lược thuộc địa và cướp bóc thực dân. Em hãy tìm hiểu thêm và cho biết Việt Nam đã từng bị xâm lược và trở thành thuộc địa của nước nào?

Giải rút gọn:

Việt Nam đã bị xâm lược và thành thuộc địa của Pháp (1858) là do hậu quả của các cuộc phát kiến địa lí, dẫn đến làn sóng xâm lược thuộc địa và cướp bóc thực dân.