BÀI 15. NƯỚC ĐẠI NGU THỜI HỒ (1400- 1407)

1. Sự thành lập nhà Hồ

Câu 1: Hãy cho biết nhà Hồ được thành lập như thế nào.

Giải rút gọn:

Sự thành lập nhà Hồ:

• Nửa sau thế kỉ XIV: nhà Trần ngày càng suy yếu.

=> Hồ Quý Ly dần thâu tóm quyền lực.

• Năm 1397: Hồ Quý Ly ép vua Trần dời đô vào Thanh Hoá.

• Năm 1400: ông buộc vua Trần nhường ngôi, lập ra triều Hồ, đặt tên nước là Đại Ngu.

2. Một số nội dung và tác động của những cải cách của Hồ Quý Ly

Câu 1: Trình bày những nét chính về cải cách của Hồ Quý Ly trên các lĩnh vực và tác động của những cải cách đó đối với xã hội.

Giải rút gọn:

 - Về chính trị, quân sự:

+ Củng cố chế độ quân chủ tập quyền. 

+ Tăng cường lực lượng quân đội chính quy, chế tạo súng, đóng thuyền. 

- Về kinh tế - xã hội:

+ Phát hành tiền giấy Thông Bảo hội sao.

+ Cải cách chế độ thuế khóa, thống nhất đơn vị đo lường trong cả nước.

+ Thực hiện chính sách hạn điền và hạn nô để hạn chế quyền lực của quý tộc Trần.

- Về văn hoá, giáo dục:

+ Cải cách chế độ học tập và thi cử để tuyển chọn nhân tài.

+ Đề cao văn hóa dân tộc, khuyến khích sử dụng chữ Nôm. 

Tác động:

+ Góp phần củng cố quyền lực của chính quyền trung ương, tăng cường tiềm lực kinh tế đất nước. Tuy nhiên cải cách chưa triệt để và kết quả trong thức tế còn hạn chế, gây bất mãn trong một bộ phận nhân dân.

3. Kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ

Câu 1: Mô tả những nét chính của công cuộc kháng chiến chống quân Minh.

Giải rút gọn:

- Cuối năm 1406, lấy cớ nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần, nhà Minh đã huy động một lực lượng lớn gồm 20 vạn quân tràn vào biên giới nước ta.

- Cuối tháng 1/1407, sau khi đánh bại quân nhà Hồ ở Đa Bang, quân Minh đánh chiếm Đông Đô (Thăng Long). Quân nhà Hồ phải lui về cố thủ ở thành Tây Đô.

- Cuối tháng 6/1407, cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ thất bại.

Câu 2: Khai thác tư liệu 1, 2 và thông tin trong mục, hãy giải thích vì sao cuộc kháng chiến chống Minh của nhà Hồ thất bại nhanh chóng.

Giải rút gọn:

+ Nhà Hồ không có đường lối kháng chiến đúng đắn, chủ yếu dựa vào thành lũy, nặng về phòng ngự bị động rồi rút lui cố thủ.

+ Không tập hợp được đông đảo nhân dân tham gia kháng chiến.

LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG

Câu 1: Lập bảng hệ thống (hoặc sơ đồ tư duy) về nội dung chủ yếu trong cải cách của Hồ Quý Ly. Từ đó hãy chỉ ra những mặt tích cực và hạn chế của những cải cách đó.

Giải rút gọn:

- Tác động:  Góp phần củng cố quyền lực của chính quyền trung ương, tăng cường tiềm lực kinh tế đất nước. Tuy nhiên cải cách chưa triệt để và kết quả trong thức tế còn hạn chế, gây bất mãn trong một bộ phận nhân dân.

Câu 2: Theo em, đường lối kháng chiến của nhà Hồ chống lại quân Minh có gì khác so với đường lối kháng chiến của nhà Trân trong ba lần chống quân Mông - Nguyên.

Giải rút gọn:

- Đường lối kháng chiến của nhà Trần:

+ Dựa vào sức dân, đoàn kết, huy động sức mạnh toàn dân đánh giặc.

+ Đường lối kháng chiến linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tiễn của cuộc chiến đấu: “lấy yếu đánh mạnh, lấy ít địch nhiều”; thực hiện “vườn không nhà trống”;...

- Đường lối kháng chiến của nhà Hồ: Không dựa vào sức mạnh toàn dân mà hoàn toàn dựa vào thành lũy, vào sức mạnh quân sự  để đối kháng với quân Minh.

Câu 3: Từ sự thất bại của cuộc kháng chiến chống Minh của nhà Hồ đã để lại bài học kinh nghiệm gì cho công cuộc đấu tranh chống ngoại xâm bảo vệ tổ quốc?

Giải rút gọn:

+ Đoàn kết và phát huy sức mạnh của toàn dân.

+ Tăng cường củng cố hệ thống quốc phòng an ninh.