BÀI 15. NƯỚC ĐẠI NGU THỜI HỒ (1400- 1407)

1. Sự thành lập nhà Hồ

Câu 1: Hãy cho biết nhà Hồ được thành lập như thế nào.

Giải nhanh:

Nhà Trần suy yếu:

• Quý tộc ăn chơi, hưởng lạc.
• Khởi nghĩa nổ ra.
• Chiến tranh với Chăm-pa.
• Hồ Quý Ly thâu tóm quyền lực.

Hồ Quý Ly lên ngôi:

• 1397: Dời đô Thanh Hóa.
• 1400: Lật đổ nhà Trần, lập nhà Hồ, đổi tên nước là Đại Ngu.

2. Một số nội dung và tác động của những cải cách của Hồ Quý Ly

Câu 1: Trình bày những nét chính về cải cách của Hồ Quý Ly trên các lĩnh vực và tác động của những cải cách đó đối với xã hội.

Giải nhanh:

Lĩnh vực:

• Chính trị, quân sự:
  • Củng cố chế độ quân chủ tập quyền.
  • Xây dựng quân đội, thành luỹ.
  • Chế tạo vũ khí.
• Văn hoá, giáo dục:
  • Cải cách học tập, thi cử.
  • Đề cao văn hoá dân tộc, chữ Nôm.

Tác động:

• Tích cực:
  • Củng cố chính quyền, giảm thiểu quý tộc.
  • Phát triển kinh tế, văn hoá.
• Hạn chế:
  • Chưa triệt để, kết quả hạn chế.

3. Kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ

Câu 1: Mô tả những nét chính của công cuộc kháng chiến chống quân Minh.

Giải nhanh:

• Cuối năm 1406: nhà Minh lấy cớ Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, tiến hành xâm lược Đại Ngu.
• Cuối 1/1407: quân Minh chiếm được thành Đa Bang và Đông Đô, nhà Hồ rút về cố thủ ở Tây Đô.
• 6/1407: cuộc kháng chiến của nhà Hồ thất bại.

Câu 2: Khai thác tư liệu 1, 2 và thông tin trong mục, hãy giải thích vì sao cuộc kháng chiến chống Minh của nhà Hồ thất bại nhanh chóng.

Giải nhanh:

• Thiếu lòng tin từ nhân dân: Do cướp ngôi nhà Trần và chính sách cải cách chưa triệt để.
• Đường lối sai lầm:
  • Không đoàn kết toàn dân.
  • Chú trọng phòng thủ, bị động.

LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG

Câu 1: Lập bảng hệ thống (hoặc sơ đồ tư duy) về nội dung chủ yếu trong cải cách của Hồ Quý Ly. Từ đó hãy chỉ ra những mặt tích cực và hạn chế của những cải cách đó.

Giải nhanh:

Mặt tích cực và hạn chế của những cải cách đó:

• Tích cực:
  • Đưa đất nước thoát khỏi tình trạng khủng hoảng.
  • Củng cố quyền lực của chính quyền trung ương, giảm bớt thế lực của tầng lớp quý tộc.
  • Tăng cường tiềm lực kinh tế đất nước và phát triển văn hoá dân tộc.
  • Cải cách văn hóa, giáo dục, quân sự có nhiều tiến bộ, góp phần làm ổn định tình hình đất nước.
• Hạn chế:
  • Một số chính sách chưa triệt để: nô tì chưa được giải phóng thân phận, chưa phù hợp với tình hình thực tế của đất nước.
  • Chưa giải quyết được những yêu cầu bức thiết của cuộc sống đông đảo nhân dân.

Câu 2: Theo em, đường lối kháng chiến của nhà Hồ chống lại quân Minh có gì khác so với đường lối kháng chiến của nhà Trân trong ba lần chống quân Mông - Nguyên.

Giải nhanh:

Sự khác nhau trong đường lối kháng chiến của nhà Hồ chống lại quân Minh với đường lối kháng chiến của nhà Trân trong ba lần chống quân Mông - Nguyên:

• Nhà Trần:
  • Tiến hành kháng chiến dựa vào sức dân, đoàn kết, huy động sức mạnh toàn dân đánh giặc: “lấy ít đánh nhiều, lấy yếu đánh mạnh”, thực hiện kế sách “vườn không nhà trống”.
  • Vừa đánh cản giặc, vừa rút lui để bảo toàn lực lượng, buộc giặc phải đánh theo cách đánh của ta.
• Nhà Hồ: dựa vào lực lượng quân đội, không dựa vào dân, không đoàn kết huy động được toàn dân đánh giặc và chiến đấu đơn độc.

Câu 3: Từ sự thất bại của cuộc kháng chiến chống Minh của nhà Hồ đã để lại bài học kinh nghiệm gì cho công cuộc đấu tranh chống ngoại xâm bảo vệ tổ quốc?

Giải nhanh:

• Phải không ngừng củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.
• Cố gắng phát huy sức mạnh toàn dân, dựa vào sức dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.