BÀI 18. VƯƠNG QUỐC CHĂM PA VÀ VÙNG ĐẤT NAM BỘ TỪ ĐẦU THẾ KỈ X ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XVI

1. Vương quốc Chăm-pa từ thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI

Câu 1: Giới thiệu những diễn biến chính về chính trị của Vương quốc Chăm-pa từ thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI.

Giải rút gọn:

- Từ năm 988-1220, Chăm-pa gặp nhiều khó khăn ở trong nước, phải tiến hành các cuộc chiến tranh với Chân Lạp và giải quyết xung đột với Đại Việt ở phái Bắc.

- Từ năm 1220-1353 là thời kì phát triển thịnh đạt nhất của vương quốc Chăm-pa.

- Từ cuối thế kỉ XIV-đầu thế kỷ XVI, lãnh thổ Chăm-pa bị thu hẹp nhiều phần và chia thành nhiều tiểu quốc khác nhau.

Câu 2: Nêu những hoạt động kinh tế chủ yếu của Vương quốc Chăm-pa. Hoạt động nào khiến em ấn tượng nhất? Vì sao?

Giải rút gọn:

• Sản xuất nông nghiệp giữ vai trò chủ yếu, phát triển hơn trước.

• Khai thác và trao đổi, buôn bán nhiều loại lâm thổ sản quý, đánh bắt hải sản.

• Thương mại đường biển phát triển mạnh mẽ, nhiều hải cảng được mở rộng.

• Nghề thủ công: phát triển.

• Hoạt động khiến em ấn tượng nhất là sự phát triển của các nghề thủ công vì sản phẩm gốm thời kì này rất đẹp và tinh xảo.

Câu 3: Trình bày những nét chính về văn hoá ở Chăm-pa từ thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI.

Giải rút gọn:

- Tôn giáo - tín ngưỡng:

+ Hin đu giáo là tôn giáo có vị trí quan trọng nhất của Chăm-pa, Phật giáo tiếp tục phát triển .

- Chữ viết: chữ Chăm được cải tiến và hoàn thiện.

- Kiến trúc - điêu khắc: nổi tiếng nhất thời kì này là các đền tháp được xây dựng bằng gạch nung và trang trí phù điêu. 

- Ca múa nhạc  phát triển, sử dụng nhiều đạo cụ như trống, kèn,…

2. Lược sử vùng đất Nam Bộ từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI

Câu 1: Hãy cho biết những nét chính về tình hình chính trị vùng đất Nam Bộ từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI.

Giải rút gọn:

- Sau khi Vương quốc Phù Nam sụp đổ (đầu thế kỉ VII), vùng đất Nam Bộ trên danh nghĩa đặt dưới sự cai trị của nước Chân Lạp (Campuchia). 

- Khoảng cuối thế kỉ XIV, Chân Lạp phải lo đối phó với các cuộc tấn công của quân Xiêm, do đó càng không có khả năng kiểm soát trực tiếp vùng đất Nam Bộ.

Câu 2: Hãy nêu những nét chính về tình hình kinh tế, văn hoá của vùng đất Nam Bộ từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI.

Giải rút gọn:

- Tình hình kinh tế:

+ Canh tác lúa nước kết hợp với chăn nuôi gia súc, gia cầm, đánh bắt thủy sản.

+ Làm các nghề thủ công và buôn bán nhỏ.

+ Thương nghiệp không còn phát triển như thời kì Phù Nam.

- Tình hình văn hóa:

+ Ảnh hưởng của văn minh Ăng-co ở vùng đất Nam Bộ không đậm nét, đồng thời dần tiếp thu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc.

+ Hin-đu giáo, Phật giáo và các tín ngưỡng dân gian… tiếp tục được duy trì. 

+ Đời sống vật chất và tinh thần phản ánh một nền văn hóa bình dân.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy lí giải về những nguyên nhân khiến trong một thời kì dài, triều đình Chân Lạp không thể quản lí và kiểm soát được vùng đất Nam Bộ.

Giải rút gọn:

Thế kỉ XV: Gặp nhiều khó khăn, không thể quản lí vùng đất Nam Bộ.

Cuối thế kỉ XIV: phải đối phó với các cuộc tấn công của quân Xiêm 

→ Không có khả năng kiểm soát trực tiếp vùng đất Nam Bộ.

Câu 2: Sưu tầm tư liệu từ sách, báo và internet để viết một đoạn văn giới thiệu về một di tích đền tháp Chăm-pa được xây dựng trong giai đoạn từ thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI. Theo em cần phải làm gì để bảo vệ và phát huy giá trị của di tích đó.

Giải rút gọn:

(*) Giới thiệu tháp Bánh Ít

- Tháp Bánh Ít là khu Đền tháp lớn nhất còn lại của Vương quốc Chăm-pa trên mảnh đất Bình Định. Tháp được tạo lập vào giai đoạn cuối thế kỷ XI đến đầu thế kỷ XII. Trong toàn bộ di tích Tháp Chăm còn lại trên đất nước Việt Nam, quần thể di tích tháp Bánh Ít là một quần thể độc đáo với nhiều dáng vẻ kiến trúc đa dạng, trang trí đẹp. 

- Tháp Bánh Ít được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng là di tích Kiến trúc Nghệ thuật vào năm 1982 và được Tổ chức kỷ lục Việt Nam công nhận vào Top 10 tháp và cụm tháp cổ được nhiều du khách tham quan nhất vào năm 2014.