BÀI 1: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN Ở TÂY ÂU

1. TÌM HIỂU QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH XÃ HỘI PHONG KIẾN Ở TÂY ÂU

- Khi tràn vào lãnh thổ của đế chế La Mã, người Giéc-man đã chiếm đất đai, phế truất hoàng đế La Mã.

=> Năm 476, chế độ chiếm hữu nô lên La Mã sụp đổ. Nhiều vương quốc của Giéc-man ra đời lần lượt ở Tây Âu (trước đó thuộc Tây La Mã).

- Những sự kiện chủ yếu về quá trình hình thành xã hội phong kiến Tây Âu:

+ Từ thế kỉ VI – thế kỉ IX: Vương quốc Phơ-răng làm chủ vùng Tây lục địa.

+ Quý tộc quân sự và quý tộc tăng lữ hợp thành giai cấp thống trị (giàu có, nhiều quyền lực). Nô lệ được giải phóng, nông dân tự do dần dần bị mất hết ruộng đất, trở thành nông nô, lệ thuộc vào lãnh chúa.

2. TÌM HIỂU VỀ LÃNH ĐỊA PHONG KIẾN VÀ QUAN HỆ XÃ HỘI CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN TÂY ÂU

- Đặc điểm của lãnh địa phong kiến:

+ Là khu đất của riêng họ, được quyền cha truyền con nối - gọi là lãnh địa phong kiến. Mỗi lãnh địa phong kiến là một đơn vị hành chính - kinh tế biệt lập, khép kín, thuộc về một lãnh chúa. 

+ Lãnh chúa có toàn quyền trên vùng đất đai của họ, có quân đội riêng và tự đặt ra luật lệ trong lãnh địa của họ.

+ Lãnh chúa xây dựng lâu đài kiên cố, có hào sâu, tường bao quanh. 

+ Kinh tế nông nghiệp là chủ yếu. Hầu hết mọi thứ cần dùng đều do nông nô tự sản xuất trong lãnh địa. 

+ Đời sống kinh tế trong lãnh địa khép kín, tự cung tự cấp.

- Đời sống của lãnh chúa và nông nô:

+ Lãnh chúa:

Không phải lao động, chỉ luyện tập cung kiếm, đi săn.

Bóc lột nông nô bằng địa tô và thuế do họ tự đặt ra.

+ Nông nô:

• Lệ thuộc vào lãnh chúa về thân phận và ruộng đất.

• Canh tác trên khu đất lãnh chúa cho thuê.

• Nộp tô sau mỗi vụ thu hoạch sản phẩm.  

=> Như vậy, quan hệ xã hội chính trong xã hội phong kiến Tây Âu là quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô – lãnh chúa bóc lột nông nô bằng địa tô. 

3. TÌM HIỂU VỀ THÀNH THỊ TÂY ÂU TRUNG ĐẠI

- Hoàn cảnh ra đời thành thị trung đại:

+ Thế kỉ XI, sản xuất thủ công nghiệp trong các lãnh địa phát triển, dẫn đến nhu cầu trao đổi sản phẩm. 

+ Một số thợ thủ công tìm cách thoát ra khỏi lãnh địa bằng cách bỏ trốn, dùng tiền chuộc lại thân phận. 

=> Họ tập trung ở những nơi có đông người qua lại để bán hàng và lập xưởng sản xuất. 

=> Các thị trấn nhỏ bắt đầu xuất hiện, dần dần trở thành những thành phố lớn gọi là thành thị trung đại. 

- Vai trò của thành thị trung đại:

+ Về kinh tế: 

• Sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp trong thành thị phá vỡ kinh tế tự nhiên của các lãnh địa, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hoá phát triển.

• Những hội chợ bắt đầu xuất hiện từ thế kỉ XI, nổi tiếng nhất là hội chợ Săm-pa-nhơ (Pháp).

+ Về chính trị: Nhiều thành thị ở Anh, Pháp, Tây Ban Nha ủng hộ các vị vua tập quyền, xoá bỏ chế độ phong kiến phân quyền.

+ Về văn hóa: 

• Mang lại không khí tự do và nhu cầu mở mang tri thức cho mọi người.

• Lập ra những trường đại học như Bô-lô-na (Bologna) ở I-ta-li-a, O-xphớt (Oxford) ở Anh hay Xoóc-bon (Sorbonne) ở Pháp,...

4. TÌM HIỂU VỀ SỰ RA ĐỜI CỦA THIÊN CHÚA GIÁO

- Thiên Chúa giáo ra đời từ thế kỉ I ở Pa-le-xtin. Ban đầu, Thiên Chúa giáo là tôn giáo của những người nghèo khổ, bị áp bức. Đến thế kỉ IV, Thiên Chúa giáo đã được hoàng đế La Mã công nhận và có một vị trí vững chắc trong xã hội.

- Đứng đầu Giáo hội Thiên Chúa giáo là

Giáo hoàng, người có quyền lực chính trị, ảnh hưởng đến sự cai trị của các vị vua. Từ thế kỉ XI đến thế kỉ XII, Giáo hoàng còn đem quân đi tàn phá, cướp bóc Pa-le-xtin.

- Hầu hết người dân Tây Âu đều là giáo dân. Nhà thờ trở thành trung tâm sinh hoạt văn hoá, nơi diễn ra các nghi thức quan trọng trong cuộc sống của họ.