3. Trả lời câu hỏi

a) Điền từ thích hợp vào chỗ trống

Thấu kính là $.............$ giới hạn bởi $.............$

Thấu kính lồi có phần giữa $.............$hơn phần rìa.

Thấu kính lõm có phần giữa $.............$ hơn phần rìa.

b) Đặt thấu kính trong không khí, chiếu một chùm sáng song song hẹp tới nó thì khi gặp thấu kính, ánh sáng sẽ phản xạ hay khúc xạ? Chùm sáng ló ra sau hai loại thấu kính giống nhau hay khác nhau?

II. Trục, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự và độ tụ của thấu kính

Điền các thông tin của thấu kính vào hình 54.3

3. Hoàn thiện kết luận bằng cách điền từ thích hợp vào đoạn văn dưới đây

a) Đối với TKHT :

• Tia tới song song với trục chính thì tia ló $.............$
• Tia tới đi qua tiêu điểm vật chính thì tia ló $.............$
• Tia tới qua quang tâm thì tia ló $.............$

b) Đối với TKPK :

• Tia tới song song với trục chính thì đường kéo dài của tia ló $.............$
• Tia tới có đường kéo dài đi qua tiêu điểm vật chính thì tia ló $.............$
• Tia tới qua quang tâm thì tia ló $.............$

2. Trả lời câu hỏi

a) Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật truyền vào mắt ta. Ta nhìn thấy ảnh của một vật qua thấu kính vì

A. Ánh sáng từ vật truyền tới mắt ta

B. Ánh sáng từ ảnh truyền tới mắt ta

C. Ánh sáng từ vật chiếu tới thấu kính

D. Ánh sáng từ vật chiếu tới thấu kính rồi khúc xạ và truyền tới mắt ta

b) Ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính là giao điểm của

A. chùm phản xạ từ thấu kính

B. chùm tia ló ra từ thấu kính

C. chùm tia ló ra từ thấu kính hoặc đường kéo dài về phía trước thấu kính của chùm ló.

D. Chùm tia sáng tới thấu kính.

c) Nêu các vẽ ảnh của một điểm sáng S đặt trước gương

d) Đề xuất cách vẽ ảnh của một điểm sáng S đặt trước thấu kính.

e) Vẽ ảnh của S trong các trường hợp sau

4. Đối chiếu kết quả thu được từ thí nghiệm và phép vẽ ảnh, hoàn thiện kết luận về đặc điểm ảnh của vật tạo bởi thấu kính, ghi vào bảng 54.3

C. Hoạt động luyện tập

1: Ghép mỗi nội dung ở cột bên trái với nội dung tương ứng ở cột bên phải

3. Tìm loại thấu kính được dùng ở các trường hợp sau và nêu rõ tại sao dùng loại thấu kính đó (hình 54.8)

5. Đặt vật sáng AB có độ cao h, vuông góc với trục chính của TKHT có tiêu cự f, điểm A nằm trên trục chính, cách thấu kính một khoảng d. Ảnh A'B' của vật AB có độ cao h' và hứng được trên màn cách thấu khính khoảng d'

a) Chứng minh rằng độ phóng đại ảnh $k = \frac{A'B'}{AB} = \frac{h'}{h} = \frac{d'}{d}$.

b) Chứng minh rằng mối liên hệ giữa tiêu cự của thấu kính, khoảng cách từ vật đến thấu kính, và khoảng cách từ ảnh đến thấu kính tuân theo biểu thức: $\frac{1}{f} = \frac{1}{d} + \frac{1}{d'}$

7. Đặt vật sáng AB có độ cao h, vuông góc với trục chính của TKPK có tiêu cự f, điểm A nằm trên trục chính, cách thấu kính một khoảng d. Ảnh A'B' của vật AB có độ cao h' và cách thấu kính khoảng d'

a) Chứng minh rằng độ phóng đại ảnh $k = \frac{A'B'}{AB} = \frac{h'}{h} = \frac{d'}{d}$.

b) Chứng minh rằng mối liên hệ giữa tiêu cự của thấu kính, khoảng cách từ vật đến thấu kính, và khoảng cách từ ảnh đến thấu kính tuân theo biểu thức: $-\frac{1}{f} = \frac{1}{d} - \frac{1}{d'}$

9. Đặt vật sáng AB cao 3 cm vuông góc với trục chính của thấu kính và A nằm trên trục chính. Ảnh A'B' của AB qua thấu kính ngược chiều với AB và có chiều dài bằng 1/2 lần vật.

a) Thấu kính sử dụng là loại thấu kính nào? Tại sao?

b) Ảnh A'B' hiện cách thấu kính 12 cm. Tính tiêu cự của thấu kính?

c) Dịch chuyển vật AB theo phương vuông góc với trục chính, lại gần thấu kính thì ảnh thật AB của thấu kính dịch chuyển như thế nào? Độ cao của ảnh thay đổi như thế nào?

D. Hoạt động vận dụng

1. Có các thấu kính mà không thể xác định được bề dày của phần giữa và phần rìa của nó. Làm thế nào để biết được mỗi thấu kính đó là thấu kính hội tụ hay thấu kính phân kì?

3. Tìm hiểu xem thấu kính được sử dụng ở lỗ nhìn (M) trên cánh cửa ra vào nhà là thấu kính hội tụ hay phân kì?

5. Đặt một ngọn nến trước thấu kính hội tụ, đặt một tấm bìa phía sau thấu kính để hứng được ảnh của ngọn nến rõ nét. Nếu dùng một miếng giấy che kín nửa thấu kính thì tại vị trí đặt tấm bìa kích thước ảnh ngọn nến có thay đổi không? Tại sao?

2. Các bọt khí trong môi trường nước, trong lòng các chất trong như thủy tinh, ... là thấu kính lồi nhưng không phải thấu kính hội tụ mà là thấu kính phân kì. Áp dụng định luật khúc xạ ánh sáng để giải thích điểu này.

C. Hoạt động luyện tập

1. Một người cao 1,6 m được chụp ảnh và đứng cách vật kính của máy ảnh là 3 m. Phim đặt cách vật kính 6 cm. Hỏi ảnh người ấy trên phim cao bao nhiêu cm?