PHẦN ĐỌC

Khởi động: Trao đổi với bạn về những điểm khác biệt của thiên nhiên ở thành phố và nông thôn.

Trả lời:

Tự nhiên ở thành phố và nông thôn thực sự khác biệt về nhiều mặt. Dưới đây là một số điểm khác biệt chính:

• Cảnh quan: Ở thành phố, chúng ta thường thấy tòa nhà chọc trời, đường phố sầm uất và ít không gian xanh. Trong khi đó, ở nông thôn, có rất nhiều không gian mở, cánh đồng, rừng, và sông ngòi. Cảnh quan ở nông thôn thường thanh bình hơn và được tạo nên bởi thiên nhiên hơn.

• Khí hậu: Thành phố thường có khí hậu ấm áp hơn vào mùa đông do hiệu ứng đô thị và mặt đường nhiệt. Trong khi đó, nông thôn thường có khí hậu mát mẻ hơn và thường có mùa đông lạnh hơn.

• Tiếng ồn: Thành phố thường ồn ào hơn do lưu lượng giao thông lớn và tiện ích công cộng. Trong khi đó, nông thôn thường yên tĩnh hơn và tiếng động của thiên nhiên thường là âm nhạc của cuộc sống hàng ngày.

• Sự đa dạng về loài cây và động vật: Thành phố thường thiếu không gian cho cây cối và động vật tự nhiên. Trái lại, nông thôn thường có nhiều loài cây và động vật sống hoang dã.

• Sự phát triển kinh tế: Thành phố thường là trung tâm của hoạt động kinh tế, công nghiệp và thương mại, trong khi nông thôn thường dựa vào nông nghiệp và nguồn tài nguyên tự nhiên.

• Cuộc sống xã hội: Thành phố thường có nhiều cơ hội xã hội và giáo dục hơn, trong khi nông thôn thường có sự kết nối mạnh mẽ hơn giữa cộng đồng và các giá trị truyền thống.

Những điểm khác biệt này tạo ra sự đa dạng giữa thành phố và nông thôn, và mỗi nơi đều có những đặc điểm và lợi ích riêng của mình.

Bài đọc: Chiều ngoại ô – Nguyễn Thụy Kha

Câu 1: Đoạn mở đầu giới thiệu những gì về chiều hè ở ngoại ô?

Trả lời:

Đoạn mở đầu giới thiệu về chiều hè ở ngoại ô là mát mẻ và yên tĩnh, với việc chuyển từ ánh nắng cuối ngày sang làn gió nhẹ. Ngoại ô nhanh chóng chìm trong không khí của nắng chiều.

Câu 2: Cảnh vật ở ngoại ô được miêu tả như thế nào?

Trả lời:

Cảnh vật ở ngoại ô được miêu tả như là một khung cảnh yên bình và thú vị. Có con kênh nước trong vắt, bờ kênh bên dải cỏ xanh mịn, những ruộng rau muống xanh mơn mởn, và đám mây trắng trên bầu trời rộng lớn. Cảm nhận được sự thơ mộng và hòa quyện với thiên nhiên.

Câu 3: Vì sao tác giả nói vùng ngoại ô mang vẻ đẹp bình dị?

Trả lời:

Tác giả nói vùng ngoại ô mang vẻ đẹp bình dị vì nó thể hiện sự yên tĩnh, tươi mát và thanh bình của cảnh quan nơi đây. Đây là một nơi thú vị để tận hưởng chiều hè.

Câu 4: Tác giả có cảm nhận như thế nào khi chơi trong chiều hè ở ngoại ô?

Trả lời:

Tác giả có cảm nhận vui vẻ và tự do khi thả diều cùng bạn bè trong chiều hè ở ngoại ô. Sự bay cao của các cánh diều và tiếng sáo diều tạo ra không gian phấn khích và hạnh phúc.

Câu 5: Nêu ý chính của mỗi đoạn trong bài.

Trả lời:

Ý chính của mỗi đoạn trong bài như sau:

• Đoạn 1: Giới thiệu cảnh vật chiều hè ở ngoại ô.

• Đoạn 2: Miêu tả cảnh vật chi tiết và sự bình dị của vùng ngoại ô.

• Đoạn 3: Nói về niềm vui của việc thả diều và cảm nhận mà tác giả trải qua.

Luyện tập theo văn bản đọc

Câu 1: Thêm trạng ngữ cho mỗi câu dưới đây:

Diều cốc, diều tu, diều sáo đua nhau bay cao. Tiếng sáo diều vi vu trầm bổng. 

Trả lời:

Thêm trạng ngữ cho mỗi câu:

Trên trời, diều cốc, diều tu, diều sáo đua nhau bay. Ngoài cánh đồng, tiếng sáo diều vi vu rì rào trầm bổng.

Câu 2: Nêu công dụng của dấu ngoặc kép trong đoạn văn dưới đây:

Đọc "Chiều ngoại ô" của Nguyễn Thụy Kha, tôi nhớ đến "Buổi sáng mùa hè trong các thung lũng" của Hoàng Hữu Bội, "Nắng trưa" của Băng Sơn,.... Các nhà văn đã cảm nhận cảnh vật trong mỗi mùa bằng nhiều giác quan, tạo nên những bức tranh phong cảnh mang sắc màu, âm thanh, hương vị,.... của cuộc sống.

Trả lời:
Dấu ngoặc kép trong đoạn văn trên được sử dụng để đánh dấu tên các tác phẩm văn học, bài thơ, hoặc tên các tác giả. Công dụng chính của dấu ngoặc kép ở đây là để bao quanh những tên này, làm nổi bật và xác định rõ ràng rằng chúng là các tên riêng, có sự kết nối với văn học và văn hóa.

PHẦN VIẾT

Luyện viết đoạn văn miêu tả cây cối

Câu 1: Đọc các đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi.

a, Tả lá

      Có những cây mùa nào cũng đẹp, như cây bàng. Mùa xuân, lá bàng mới nảy trông như những ngọn lửa xanh. Sang hè, lá lên thật dày, ánh sáng xuyên qua chỉ còn là màu ngọc bích. Khi lá bàng ngả sang màu lục, ấy là mùa thu. Sang đến những ngày cuối đông, mùa của lá rụng, nó lại có vẻ đẹp riêng. Những lá bàng mùa đông đỏ như đồng ấy, có thể nhìn cả ngày không chán.

(Đoàn Giỏi)

- Câu mở đầu đoạn cho biết điều gì?

- Lá bàng được tả theo trình tự nào?

- Theo em, tác giả yêu thích màu lá cây bàng vào mùa nào nhất?

b, Tả hoa

       Hoa sầu riêng trổ vào cuối năm. Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi toả khắp khu vườn. Hoa đậu từng chùm, màu trắng ngà. Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con, lác đác vài nhuỵ li ti giữa những cánh hoa.

(Mai Văn Tạo)

- Đoạn văn tả những đặc điểm nào của hoa sầu riêng?

- Biện pháp so sánh giúp làm nổi bật đặc điểm nào của hoa?

c, Tả quả

      Mùa hè đã đến, Thoắt cái, những chùm nhãn mới đậu đã nhú đều như hạt gạo, hàng nghìn hàng nghìn quả. Như một bà mẹ thương con, cảy nhãn dồn tất cả sữa ngọt sữa ngon của mình lên các chùm quả. Thế là quả lớn như thổi: bằng hạt ngô, rồi bằng hòn bị, tròn, đều và chắc. Những quả nhãn no đầy sữa mẹ, ngày lại ngày dấm mưa hè, phơi nắng hè đã chín ngọt lự.

(Theo Vũ Tú Nam)

- Tìm câu văn sử dụng biện pháp so sánh, nhân hóa để tả quả nhãn.

- Nêu tác dụng của những biện pháp đó.

d. Tả thân cây

     Bên vệ đường, sừng sững một cây sồi. Đó là một cây sồi lớn, hai người ôm không xuể, có những cành có lẽ đã gãy từ lâu, vỏ cây nứt nẻ đầy vết sẹo. Với những cánh tay to xù xì không cân đối, với những ngón tay quều quào xoè rộng, nó như một con quái vật già nua cau có và khinh khỉnh đứng giữa đám bạch dương tươi cười.

(Theo Lép Tôn-xtôi)

- Những từ ngữ nào tả thân cây sồi gây ấn tượng mạnh đối với em?

Trả lời:

a, Trong đoạn văn, cây bàng được tả theo trình tự thay đổi màu lá từ mùa xuân đến mùa đông. Trình tự tả là: lá bàng mới nảy trông như ngọn lửa xanh (mùa xuân), sau đó lá lên dày và màu xanh ngọc bích (mùa hè), rồi ngả sang màu lục (mùa thu), và cuối cùng là lá đỏ như đồng (mùa đông).

b, Đoạn văn tả hoa sầu riêng nhấn mạnh đặc điểm của hoa với sự so sánh giữa cánh hoa nhỏ và cánh sen con. Cánh hoa được mô tả như "nhỏ như vảy cá," và "giống cánh sen con, lác đác vài nhuỵ li ti giữa những cánh hoa."

c, Trong đoạn văn, quả nhãn được tả với những biện pháp so sánh và nhân hóa để làm nổi bật đặc điểm của quả. Cụ thể, câu "Như một bà mẹ thương con, cảy nhãn dồn tất cả sữa ngọt sữa ngon của mình lên các chùm quả" so sánh quả nhãn với một bà mẹ thương con, và câu "Những quả nhãn no đầy sữa mẹ, ngày lại ngày dấm mưa hè, phơi nắng hè đã chín ngọt lự"nhân hóa quả nhãn như một bà mẹ có khả năng cho con bú và chăm sóc.

d, Trong đoạn văn, cây sồi được tả với những từ ngữ mạnh mẽ để tạo ấn tượng mạnh đối với độc giả. Cây sồi được miêu tả là "sừng sững" và "sống sững," có vỏ cây "nứt nẻ đầy vết sẹo," và có những cành không cân đối, ngón tay xoè rộng. Mô tả này tạo ra hình ảnh mạnh mẽ về cây sồi và cảm giác nó nổi bật giữa đám bạch dương tươi cười.

Câu 2: Viết đoạn văn tả một bộ phận của cây mà em đã quán sát.

Trả lời:

Em quan sát một bộ phận của cây lá bàng. Lá bàng có thể thay đổi màu sắc từ mùa xuân đến mùa đông. Vào mùa xuân, lá bàng mới nảy trông rất tươi và màu xanh rạng ngời. Những lá này trông giống như ngọn lửa xanh nở rộ giữa cành cây. Khi mùa hè đến, lá bàng lên dày và màu xanh ngọc bích, và ánh sáng mặt trời xuyên qua chúng tạo nên một hình ảnh đẹp đẽ. Còn vào mùa thu, lá bàng chuyển sang màu lục, và cây bàng trở nên rất xanh và tươi mát. Cuối cùng, vào những ngày cuối đông, mùa của lá rụng, lá bàng có màu đỏ rực như cảnh đồng cháy đang sôi sục.

PHẦN ĐỌC MỞ RỘNG

Câu 1: Đọc sách báo về quê hương, đất nước.

Trả lời:
Dưới đây là một số cuốn sách viết về tình yêu nước của các tác giả nổi tiếng tại Việt Nam:

• "Hồi Ký Nhật Ký Về Hà Nội" của Dương Thu Hương: Cuốn sách này bao gồm loạt bài viết và hồi ký của tác giả về thủ đô Hà Nội, thể hiện tình yêu sâu đậm của bà đối với quê hương và nhân dân Việt Nam.

• "Người Lính Quê Tôi" của Xuân Thi: Cuốn sách tập hợp những bài viết, tản văn về cuộc sống, tình yêu quê hương của tác giả. Xuân Thi nổi tiếng với sự lãng mạn và tình cảm trong việc miêu tả tình yêu nước.

• "Hồi Ký Gia Đình" của Nguyễn Công Hoan: Tác phẩm của nhà văn nổi tiếng Nguyễn Công Hoan tập trung vào việc miêu tả cuộc sống và tình yêu quê hương của anh.

• "Hà Nội Những Ngày Cuối Chiến Tranh" của Vũ Bằng: Cuốn sách này bắt đầu từ thời kỳ cuối chiến tranh và kể về những gì xảy ra ở thủ đô Hà Nội trong thời gian đó.

• "Bác Hồ Và Hà Nội" của Nguyễn Ngọc: Cuốn sách tập hợp các bài viết và tưởng thức của tác giả về Hà Nội và sự tôn kính đối với Bác Hồ.

Lưu ý rằng danh sách này chỉ là một số ví dụ và có nhiều tác phẩm khác của các tác giả nổi tiếng tại Việt Nam về tình yêu quê hương và đất nước. 

Ngoài ra, để tìm hiểu thêm về một số tờ báo, em có thể tìm tại các thư viện, cửa hàng sách hoặc trên mạng Internet.

Câu 2: Viết phiếu đọc sách theo mẫu.

Trả lời:

Tên sách (báo): Bác Hồ và Hà Nội 

Tác giả: Nguyễn Ngọc

Ngày đọc: 25/9/2023

Nội dung chính: "Bác Hồ và Hà Nội" là một tác phẩm của tác giả Nguyễn Ngọc, tập hợp các bài viết về Hà Nội và tình yêu đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tác phẩm này mô tả vẻ đẹp và lịch sử của thủ đô Hà Nội, bao gồm con phố, hồ, sông và kiến trúc cổ kính. Ngoài ra, cuốn sách cũng thể hiện lòng tôn kính và tình cảm đối với Bác Hồ thông qua việc tưởng nhớ các di tích và tượng đài của ông tại thành phố này. Tổng cộng, tác phẩm này thể hiện tình yêu đối với quê hương và đất nước, cũng như lòng kính trọng đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Những thông tin được nhắc đến: Thông tin về Bác Hồ, về Hà Nội, …

Điều thú vị đối với em: Trong tác phẩm "Bác Hồ và Hà Nội" của tác giả Nguyễn Ngọc, nhà văn đã mô tả chân thực về Hà Nội. Tác phẩm này mang đến một cái nhìn chân thực và sâu sắc về thủ đô Hà Nội, bao gồm cả vẻ đẹp thiên nhiên và kiến trúc cổ kính của thành phố.

Mức độ yêu thích: 5*

Câu 3: Trao đổi với bạn những điều đáng nhớ về các vùng miền đất nước được giới thiệu trong sách báo.

Trả lời:

Dựa vào thông tin được cung cấp ở trước, em có thể tổ chức cuộc trao đổi với bạn về các điều đáng nhớ về các vùng miền đất nước được giới thiệu trong sách báo như sau:

• Vùng miền nông thôn: Trong sách báo, vùng nông thôn thường được mô tả với cảnh quan tự nhiên tươi đẹp, ruộng đồng, và vườn cây trái. Em có thể thảo luận về vẻ đẹp bình dị của vùng quê, sự khác biệt giữa cuộc sống nông thôn và thành thị, và cách mà cuộc sống nông thôn góp phần làm giàu bản sắc văn hóa của đất nước.

• Thành phố lớn: Em có thể chia sẻ về sự sôi động và năng động của các thành phố lớn như Hà Nội và Sài Gòn, với các trung tâm thương mại, văn hóa, và giáo dục. Cùng nhau, em có thể nói về những địa điểm đáng tham quan, nhà hàng, và sự phát triển kinh tế trong các thành phố này.

• Vùng biên giới và duyên hải: Sách báo có thể giới thiệu về các vùng biên giới và duyên hải, với vẻ đẹp của biển cả, các cảng biển, và cuộc sống của người dân dọc theo bờ biển. Em có thể nói về quan hệ giao thương và văn hóa với các quốc gia lân cận và cách mà vùng này góp phần vào sự phát triển kinh tế của đất nước.

• Vùng miền núi: Nếu sách báo giới thiệu về vùng miền núi, em có thể trao đổi về cảnh quan đồi núi, các dân tộc thiểu số, và văn hóa đặc biệt của các vùng này. Cùng nhau, em có thể nói về những hoạt động dã ngoại, leo núi, và tham quan trong vùng miền núi.

Cuộc trao đổi này sẽ giúp em và bạn hiểu rõ hơn về sự đa dạng, vẻ đẹp của đất nước, cũng như tạo cơ hội để chia sẻ những trải nghiệm và kiến thức cụ thể về từng vùng miền.

Vận dụng

Câu hỏi: Chia sẻ với người thân những thông tin thú vị em đọc được vè các vùng miền trên đất nước ta.

Trả lời:

Chào Hướng,

Hôm nay, mình đã đọc một cuốn sách/bài báo về đất nước ta và mình đã tìm hiểu thêm về các vùng miền khác nhau ở Việt Nam. Mình muốn chia sẻ những thông tin thú vị mình đã biết:

• Vùng nông thôn: Mình đã đọc về sự đẹp của cuộc sống ở vùng quê, với những cánh đồng lúa mênh mông và vườn cây trái tươi tốt. Cuộc sống ở nông thôn thực sự bình dị và gần gũi với thiên nhiên. Điều này khiến mình thấy thú vị vì mình thường sống ở thành phố.

• Thành phố lớn: Thành phố như Hà Nội và Sài Gòn thật sôi động và năng động. Các trung tâm thương mại, nhà hàng, và các hoạt động văn hóa là điểm đến tuyệt vời. Điều này đã làm mình mong muốn thăm thú thành phố hơn.

• Vùng biên giới và duyên hải: Mình đã đọc về vẻ đẹp của biển cả và cuộc sống xung quanh bờ biển. Sách báo cũng nói về quan hệ văn hóa và kinh tế với các nước láng giềng. Mình nghĩ đó là một khu vực đáng khám phá.

• Vùng miền núi: Cuốn sách cũng đề cập đến vùng miền núi với những đồi núi, dân tộc thiểu số, và văn hóa đặc biệt. Mình thấy thú vị vì cuộc sống ở vùng miền núi khác biệt hoàn toàn so với mình sống ở đồng bằng.

Mình mong rằng bạn cũng sẽ thấy thú vị và có cơ hội khám phá thêm về đất nước ta qua những thông tin này. Chúng ta có thể lên kế hoạch để thăm các vùng miền khác nhau trong tương lai.

Chúc mọi điều tốt lành, 

Thanh Bình