BÀI 7  NỘI LỰC VÀ NGOẠI LỰC

Mở đầu

Câu hỏi: Địa hình bề mặt Trái Đất là kết quả tác động đồng thời và liên tục của nội lực và ngoại lực. Vậy hai lực này diễn ra ở đâu, do nguyên nhân nào và chúng tác động tới địa hình bê mặt Trái Đất ra sao?

Giải nhanh

1)Nội lực

- Nội lực sinh ra trong lòng đất.

- Nguyên nhân: sinh ra nội lực là do sự phân huỷ của các chất phóng xạ, do các phản ứng hoá học toả nhiệt, do chuyên động tự quay của Trái Đất, do sự sắp xếp vật chất theo tỉ trọng....

- Nội lực tác động tới địa hình bề mặt Trái Đất thông qua các vận động kiến tạo như vận động theo phương thẳng đứng và theo phương nằm ngang.

1. Ngoại lực:

- Ngoại lực diễn ra trên bề mặt trái đất

- Nguyên nhân sinh ra ngoại lực do nguồn năng lượng bức xạ mặt trời

- Tác động của quá trình ngoại lực thông qua ba quá trình: phong hoá, bào mòn, vận chuyển và bồi tụ. 

Hình thành kiến thức mới

Câu 1: Đọc thông tin trong mục 1, hãy:

- Trình bày khái niệm và nguyên nhân sinh ra nội lực.

- Kể tên các dạng địa hình được hình thành chủ yếu do tác động của nội lực.

Giải nhanh

* Trình bày khái niệm và nguyên nhân sinh ra nội lực.

Nội lực là lực sinh ra trong long Trái Đẩ, liên quan đến nguồn năng lượng bên trong Trái Đất. Nguyên nhân sinh ra nội lực là do sự phân hủy của các chất phóng xạ, các phản ứng hóa học tỏa nhiệt, do chuyển động tự quay của Trái Đất, do sự sắp xếp vật chất theo tỉ trọng

  * Các dạng địa hình được hình thành chủ yếu do tác động của nội lực: những dạng địa hỉnh do nội lực tạo ra thường có kích thước lớn như châu lục, các dãy núi cao,…

Câu 2: Dựa vào thông tin và hình ảnh trong mục 2, hãy:

- Trình bày khái niệm, nguyên nhân sinh ra ngoại lực.

- Phân tích tác động của quá trình phong hoá, bóc mòn, vận chuyền, bồi tụ đến sự hình thành địa hình bê mặt Trái Đất.

Giải nhanh

* Khái niệm, nguyên nhân sinh ra ngoại lực: Ngoại lực là lực diễn ra trên bề mặt Trái Đất như tác động của gió, mưa, nước chảy. sóng biển, băng, sinh vật và con người. Nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực do nguồn năng lượng bức xạ mặt trời.

* Phân tích tác động của quá trình phong hoá, bóc mòn, vận chuyền, bồi tụ đến sự hình thành địa hình bê mặt Trái Đất.

- Quá trình phong hóa:

• Phong hoá là quá trình phá huỷ, làm thay đổi đá và khoáng vật dưới tác động của nhiệt độ, nước, sinh vật...
• Quá trình phong hoá bao gồm: phong hoá vật lí, phong hoá hoá học và phong hoá sinh học. Kêt quả chung của quá trình phong hoá là tạo ra lớp vỏ phong hoá.

- Quá trình bóc mòn:

 Bóc mòn là quá trình dời chuyển các sản phẩm phong hoá khỏi vị trí ban đầu, dưới tác động của nước chảy, sóng biển, gió, băng hà,... Tyỳ theo nhân tố bóc mòn mà quá trình bóc mờn lại chia thành quá trình xâm thực (do nước chảy), quá trình mài mòn (do sóng biển và băng hà) và quá trình thổi mòn (do gió). Các quá trình này tạo ra các dạng địa hình hết sức phong phú và đa dạng.

- Quá trình vận chuyền và quá trình bồi tụ:

• Quá trình vận chuyển là quá trình đi chuyển vật liệu từ nơi này đến nơi khác.
• Quá trình bồi tụ là quá trình tích tụ các vật liệu để tạo ra các dạng địa hình bồi tụ: đồng bằng, bãi bồi,…
•  

Luyện tập

Câu hỏi: Nêu sự khác nhau của nội lực và ngoại lực (về khái niệm, nguyên nhân).

Giải nhanh

1. Nội lực:

• Nội lực là lực sinh ra trong lòng Trái Đất, liên quan tới nguồn năng lượng bên trong Trái Đất.
• Nguyên nhân sinh ra nội lực là do sự phân huỷ của các chất phóng xạ, do các phản ứng hoá học toả nhiệt. do chuyển động tự quay của Trái Đất, do sự sắp xếp vật chất theo  trọng.…

1. Ngoại lực:

 Ngoại lực là lực diễn ra trên bề mặt Trái Đất như tác động của gió, mưa, nước chảy. sóng biển, băng, sinh vật và con người. Nguyên nhân chủ yếu sinh ra ngoại lực do nguồn năng lượng bức xạ mặt trời

Vận dụng

Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

Câu 1: Các đồng bằng châu thổ như đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long được hình thành chủ yếu bởi quá trinh nội lực hay quá trình ngoại lực, cụ thể là quá trình nào?

Giải nhanh

Các đồng bằng châu thổ như đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long được hình thành chủ yếu bởi quá trinh nội lực hay quá trình ngoại lực, cụ thể là quá trình vận chuyển và bồi tụ

Câu 2: Hãy kể tên một số hang động nổi tiếng ở Việt Nam.

Giải nhanh 

  - Động Phong Nha (Quảng Bình)

  - Động Hương Tích (Hà Nội)

  - Động Thiên Hà,

  - Động Vân Trình (Ninh Bình)

  - Hang Pác Bó (Cao Bằng),

  - Động Nhị Thanh, Tam Thanh (Lạng Sơn), 

  - Động Sơn Mộc Hương (Sơn La),