BÀI 7: NỘI LỰC VÀ NGOẠI LỰC

Mở đầu

Câu hỏi: Địa hình bề mặt Trái Đất là kết quả tác động đồng thời và liên tục của nội lực và ngoại lực. Vậy hai lực này diễn ra ở đâu, do nguyên nhân nào và chúng tác động tới địa hình bê mặt Trái Đất ra sao?

Giải rút gọn:

- Nội lực sinh ra trong lòng đất, do sự phân huỷ của các chất phóng xạ, do chuyển động tự quay của Trái Đất, tác động đến địa hình bề mặt trái đất theo phương thẳng đứng và theo phương nằm ngang.

- Ngoại lực diễn ra trên bề mặt trái đất, do nguồn năng lượng bức xạ mặt trời, tác động của ngoại lực: phong hoá, bào mòn, vận chuyển và bồi tụ. 

Hình thành kiến thức mới

Câu 1: Đọc thông tin trong mục 1, hãy:

- Trình bày khái niệm và nguyên nhân sinh ra nội lực.

- Kể tên các dạng địa hình được hình thành chủ yếu do tác động của nội lực.

Giải rút gọn:

Nội lực là lực sinh ra trong lòng Trái Đất, nguồn năng lượng bên trong Trái Đất, do sự phân hủy của các chất phóng xạ, do chuyển động tự quay của Trái Đất

Các dạng địa hình: châu lục, các dãy núi cao,…

Câu 2: Dựa vào thông tin và hình ảnh trong mục 2, hãy:

- Trình bày khái niệm, nguyên nhân sinh ra ngoại lực.

- Phân tích tác động của quá trình phong hoá, bóc mòn, vận chuyền, bồi tụ đến sự hình thành địa hình bê mặt Trái Đất.

Giải rút gọn:

Ngoại lực là lực diễn ra trên bề mặt Trái Đất như tác động của gió, mưa, nước chảy, sóng biển, băng, sinh vật và con người, do nguồn năng lượng bức xạ mặt trời.

Quá trình phong hóa: quá trình phá huỷ, làm thay đổi đá và khoáng vật dưới tác động của nhiệt độ, nước, sinh vật...Gồm: phong hoá vật lí, phong hoá hoá học và phong hoá sinh học.

Quá trình bóc mòn: quá trình chuyển các sản phẩm phong hoá dưới tác động của nước chảy, sóng biển, gió, được chia thành quá trình xâm thực (do nước chảy), quá trình mài mòn (do sóng biển và băng hà) và quá trình thổi mòn (do gió).

Quá trình vận chuyền và quá trình bồi tụ:quá trình di chuyển vật liệu từ nơi này đến nơi khác. Quá trình bồi tụ là quá trình tích tụ các vật liệu để tạo ra các dạng địa hình bồi tụ: đồng bằng, bãi bồi,…

Luyện tập

Câu hỏi: Nêu sự khác nhau của nội lực và ngoại lực (về khái niệm, nguyên nhân).

Giải rút gọn:

Nội lực là lực tác động từ bên trong Trái đất và gây ra sự chuyển động và biến đổi của lớp vỏ Trái đất, ngoại lực là lực tác động từ bên ngoài Trái đất và gây ra sự biến đổi và hình thành các địa hình khác nhau trên bề mặt Trái đất.

Vận dụng

Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

Câu 1: Các đồng bằng châu thổ như đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long được hình thành chủ yếu bởi quá trinh nội lực hay quá trình ngoại lực, cụ thể là quá trình nào?

Giải rút gọn:

Quá trình ngoại lực 

Câu 2: Hãy kể tên một số hang động nổi tiếng ở Việt Nam.

Giải rút gọn: 

  - Động Phong Nha (Quảng Bình), Hang Pác Pó (Cao Bằng),…