BÀI 12: NƯỚC BIỂN VÀ ĐẠI DƯƠNG 

Mở đầu

Câu hỏi: Nước biển và đại dương có những tính chất gì? Trong biển và đại dương diễn ra những vận động nào?

Giải rút gọn:

Tính chất: mặn, lớn và sâu, đa dạng sinh học, ảnh hưởng đến khí hậu

Vận động: dòng chảy, sóng, thuỷ triều, hướng gió, sự hoà tan – kết tủa

Hình thành kiến thức mới

Câu 1: Đọc thông tin trong mục 1, hãy trình bày tính chất của nước biển và đại dương.

Giải rút gọn:

Mặn : Nước biển và đại dương chứa nhiều muối hòa tan, làm cho nước có hàm lượng muối cao hơn so với nước ngọt.

Nước biển và đại dương có vai trò quan trọng trong quá trình điều hòa khí hậu toàn cầu. Chúng hấp thụ nhiệt từ mặt trời và giữ nhiệt độ ổn định, ảnh hưởng đến khí hậu trên Trái đất.

 Câu 2: Dựa vào thông tin trong mục a và hình 12.1, 12.2, hãy giải thích hiện tượng sóng biển.

Giải rút gọn:

Sóng biển là hiện tượng dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng. Sóng biển được hình thành chủ yếu làm gió, khi gió có cường độ mạnh sẽ tạo ra sóng lớn.

 Câu 3: Dựa vào thông tin trong mục b và các hình 12.3, 12.4, hãy:

- Giải thích hiện tượng thuỷ triều.

- Cho biết khi dao động thuỷ triều có biên độ lớn nhất và nhỏ nhất thì ở Trái Đất thấy hình dạng Mặt Trăng như thế nào.

Giải rút gọn:

Hiện tượng thủy triều là hiện tượng thay đổi định kỳ của mực nước biển theo thời gian. Nó được tạo ra chủ yếu bởi tác động của động lực hấp dẫn giữa Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời.

Khi Mặt Trăng và Mặt Trời có vị trí tương đối đồng tâm nên Trái Đất, lực hấp dẫn của chúng kết hợp lại và tạo ra một lực hấp thụ lớn hơn, gây ra mực nước biển tăng lên, gọi là thuỷ triều cao. Đây là khi dao động thuỷ triều có biên độ lớn nhất và ngược lại. 

Về hình dạng của Mặt Trăng khi dao động thủy triều có biên độ lớn nhất và nhỏ nhất, không có sự thay đổi đáng kể. Mặt Trăng vẫn giữ dạng tròn như thường lệ.

Câu 4: Dựa vào thông tin trong mục c, hình 12.5, hãy:

- Trình bày chuyển động của các dòng biển trong đại dương.

-  Kể tên một số dòng biển trong các đại dương.

Giải rút gọn:

Các dòng biển trong đại dương chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như gió, hấp dẫn của Mặt Trăng và Mặt Trời, chênh lệch nhiệt độ và mật độ của nước. 

Có nhiều dòng biển khác nhau trong các đại dương trên thế giới: Dòng biển Bắc Đại Tây Dương, Dòng biển Nam Đại Tây Dương, dòng biển Ấn Độ Dương, dòng biển Thái Bình Dương, dòng biển Địa Trung Hải

Câu 5: Đọc thông tin trong mục 3, hãy nêu vai trò của biển và đại dương đối với phát triển kinh tế - xã hội.

Giải rút gọn:

Giao thương và vận tải, nguồn tài nguyên đa dạng, du lịch, nghỉ dưỡng…

Luyện tập

Câu 1: Giải thích sự khác biệt về nhiệt độ và độ muối của các biển và đại dương.

Giải rút gọn:

Nhiệt độ: phụ thuộc vào vị trí địa lý, điều kiện khí hậu và một số yếu tố tự nhiên khác. Vùng biển nhiệt đới thường có nhiệt độ cao và ổn định, trong khi vùng biển cận cực có nhiệt độ rất thấp. 

Độ muối: phụ thuộc vào lượng nước mưa, sự bay hơi. Vùng biển có lượng mưa ít và vịnh nhiều thường có nồng độ muối cao hơn. Độ muối cũng có thể khác nhau tạo nên sự đồng động của dòng chảy nước, sự pha trộn giữa các dòng biển và các yếu tố khác nhau trong môi trường biển. 

Câu 2: Phân biệt ba dạng vận động của nước biển: sóng, thuỷ triều, dòng biển.