BÀI 26: TỔ CHỨC LÃNH THỔ NÔNG NGHIỆP, MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN HIỆN ĐẠI

 TRÊN THẾ GIỚI VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP TRONG TƯƠNG LAI

Mở đầu

Câu hỏi: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là gì? Trong tương lai sản xuât nông nghiệp trên thế giới sẽ thay đổi ra sao?

Giải nhanh

- Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là sự sắp xếp và phối hợp các đối tượng nông nghiệp (trong mối quan hệ liên ngành, liên vùng, kết hợp với nhu cầu thị trường) trên một lãnh thổ cụ thể nhằm sử dụng hợp lí nhất các tiềm năng tự nhiên, kinh tế, lao động để đem lại hiệu quả cao về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.

Hình thành kiến thức mới

Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục a, hãy trình bày quan niệm và vai trò của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

Giải nhanh

* Quan niệm: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là sự sắp xếp và phối hợp các đối tượng nông nghiệp (trong môi quan hệ liên ngành, liên vùng, kết hợp với nhụ cầu thị trường) trên một lãnh thô cụ thể nhắm Sử dụng hợp lí nhất các tiềm năng tự nhiên, kinh tế, lao động để đem lại hiệu quả cao về mặt kinh tê, xã hội và môi trường.

* Vai trò:

  - Thúc đẩy chuyên môn hoá trong sản xuất nông nghiệp.

  - Góp phần sử dụng hợp lí, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên cũng như các nguồn lực trên lãnh thổ, hạn chế tác động của tự nhiên đến nông nghiệp và góp phần bảo vệ môi trường.

Câu 2: Dựa vào bảng 26, hãy phân biệt vai trò, đặc điểm của một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

Giải nhanh

1. Trang trại

  - Hình thành và phát triển trong thời kì công nghiệp hóa thay thế kinh tế tiểu nông.

  - Mục đích: Sản xuất hàng hóa

  - Cách tổ chức quản lí: chuyên môn hóa, thâm canh, ứng dụng KHKT, thuê nhân công lao động.

2. Thể tổng hợp nông nghiệp

  - Là một hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở trình độ cao.

  - Kết hợp chặt chẽ giữa các xí nghiệp nông nghiệp với các xí nghiệp công nghiệp trên một lãnh thổ. 

3. Vùng nông nghiệp

  - Là hình thức tổ chức cao nhất.

  - Là lãnh thổ nông nghiệp tương đối đồng nhất về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội.

  - Phân bố hợp lí cây trồng vật nuôi, hình thành vùng chuyên môn hóa nông nghiệp.

  - Ở Việt Nam có 7 vùng nông nghiệp: Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ, Tây Nguyên,…

Câu 3:  Dựa vào thông tin trong mục a, hãy nêu một số vần đề phát triển nên nông nghiệp hiện đại trên thế giới.

Giải nhanh

 Một số vần đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại trên thế giới:

• Hình thành cánh đồng lớn là một trong những hướng quan trọng đề tăng quy mô sản xuất nông nghiệp nhăm đáp ứng được nhu câu vê nông sản ngày càng tăng của con người.
• Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ (công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, tự động hoá,...) vào sản xuất nông nghiệp đề nâng cao năng suất, chất lượng. hiệu quả và hạn chế các tác động của điều kiện bât lợi.
• Tăng cường hợp tác, liên kết trong sản xuất nông nghiệp để tăng hiệu quả sản xuất, đảm bảo hài hoà lợi ích của các bên tham gia.

Câu 4: Dựa vào thông tin trong mục b, hãy nêu những định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai.

Giải nhanh

 Những định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai:

Sản xuất nông nghiệp phát triển theo định hướng:

• Phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu: tạo ra các giống mới, thay đổi quy mô và cơ câu cây trông phù hợp, phát triên thuỷ lợi....
• Phát triển nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng khoa học — công nghệ để quản lí quá trình sản xuât, tăng hiệu quả sản xuật,...
• Phát triển nông nghiệp xanh (hữu cơ): khai thác tối đa các nguồn tài nguyên sạch, hướng đến một mô hình tăng trưởng bền vững gắn với bảo vệ môi trường.

Luyện tập

Câu 1: Trình bày vai trò, đặc điểm của một trong những hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

Giải nhanh

 Vai trò, đặc điểm của một trong những hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp:

1. Trang trại:

  - Hình thành và phát triển trong thời kì công nghiệp hóa thay thế kinh tế tiểu nông.

  - Mục đích: Sản xuất hàng hóa

  - Cách tổ chức quản lí: chuyên môn hóa, thâm canh, ứng dụng KHKT, thuê nhân công lao động.

2. Thể tổng hợp nông nghiệp

  - Là một hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở trình độ cao.

  - Kết hợp chặt chẽ giữa các xí nghiệp nông nghiệp với các xí nghiệp công nghiệp trên một lãnh thổ. 

3. Vùng nông nghiệp

  - Là hình thức tổ chức cao nhất.

  - Là lãnh thổ nông nghiệp tương đối đồng nhất về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội.

  - Phân bố hợp lí cây trồng vật nuôi, hình thành vùng chuyên môn hóa nông nghiệp.

  - Ở Việt Nam có 7 vùng nông nghiệp: Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ, Tây Nguyên,…

Câu 2:Ví dụ cụ thể về một biểu hiện của nền nông nghiệp hiện đại:

Giải nhanh

Có sự xuất hiện của các công cụ mới (máy cày, máy gặt, máy đập- tuốt lúa,...) trợ giúp và thay thế dần việc lao động bằng sức người.

=> Phát triển về khoa học kỹ thuật

Vận dụng

Nhiệm vụ: Tìm hiểu về một mô hình nông nghiệp công nghệ cao ở nước ta.

Giải nhanh

Mô hình trồng rau “khí canh”

   Trồng rau “khí canh”  là mô hình trồng rau lơ lửng trên không mà rất ít nơi áp dụng. Trong các mô hình ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao ở Việt Nam, trồng rau khí canh là một trong những mô hình độc lạ nhất. Tuy nhiên, ở các nước phát triển nông nghiệp hiện đại thì công nghệ trồng rau khí canh đã phổ biến từ lâu giúp đáp ứng nhu cầu rau sạch trên diện tích đất nhỏ hẹp.

   Tại Việt Nam, mô hình nhân giống khoai tây “khí canh” đã được thực hiện thành công bởi các nhà khoa học của Viện Sinh học Nông nghiệp Việt Nam. Đây mới chỉ nói về mô hình nhân giống khoai tây chất lượng cao còn mô hình trồng rau sạch khí canh đã thành công từ trước đó, được nhiều đơn vị sản xuất rau sạch áp dụng.

    Mô hình trồng rau khí canh tỏ ra hiệu quả hơn với thời điểm hiện tại khi rất tiết kiệm nước (nguồn tài nguyên đang ngày càng ô nhiễm). Hệ thống sẽ phun sương để cung cấp nước cho cây treo trên cao và cũng có thiết bị lấy lại nước bay hơi để tận dụng lại.

   Bên cạnh mô hình trồng rau khí canh, mô hình trồng rau thủy canh cũng từng được ứng dụng rất phổ biến và sản phẩm từ mô hình thủy canh đang hiện diện trong nhiều bữa ăn gia đình Việt. Ưu điểm nổi bật của mô hình trồng rau thủy canh là tận dụng được tất cả rau sạch, không bị ung úa, nấm làm hỏng lá như trồng dưới đất.