BÀI 9. TÌNH HÌNH KINH TẾ, VĂN HÓA, TÔN GIÁO TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII

MỞ ĐẦU

Ở các thế kỉ XVI - XVIII, trong đân gian phổ biến những câu sau:

Ước gì anh lấy được nàng,

Để anh mua gạch: Bát Trầng về xây;

Thứ nhất Kinh Kì,

Thứ nhì Phố Hiến.

Những câu trên nhắc đến các địa đanh nào và phản ánh nội dung gì? Từ đó, hãy chia sẻ thêm những hiểu biết của em về tình hình kinh tế, văn hoá Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII.

Giải rút gọn:

Những địa danh được nhắc đến: Bát Tràng, Kinh Kì, Phố Hiến.

Thế kỉ XVI - XVIII, thủ công nghiệp và thương nghiệp của Đại Việt phát triển đa dạng, việc giao lưu, buôn bán với nước ngoài được đẩy mạnh.

I. TÌNH HÌNH KINH TẾ TRONG CÁC THẾ KỈ XVI-XVIII

Câu hỏi: Hãy giới thiệu nét chính về tình hình nông nghiệp ở Đàng Ngoài và Đàng Trong trong các thế kỉ XVI - XVIII. 

Giải rút gọn:

Trong các thế kỷ XVI - XVIII, nông nghiệp ở Đàng Ngoài gặp khó khăn do xung đột và sự sa sút của sản xuất, trong khi Đàng Trong phát triển với việc khai hoang và hình thành tầng lớp địa chủ lớn.

Câu hỏi: Nêu dẫn chứng thể hiện sự phát triển của thủ công nghiệp Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII.

Giải rút gọn:

Thủ công nghiệp Đại Việt thế kỷ XVI - XVIII phát triển với các quan xưởng sản xuất vũ khí, trang phục, trang sức, đúc tiền và làng nghề như Thổ Hà, Bát Tràng, La Khê, Nho Lâm, Hiền Lương, Phú Bài, sản xuất vải lụa, gốm, sắt, đồng, chiếu, giấy.

Câu hỏi: Khai thác tư liệu 1, 2 và thông tin trong mục, hãy nêu những nét chính về tình hình thương nghiệp của Đại Việt trong các thế kỉ XVI-XVIII.

Giải rút gọn:

Thương nghiệp Đại Việt từ thế kỷ XVI-XVIII phát triển với chợ làng, chợ huyện đông đúc, làng buôn mọc lên và buôn bán giữa các vùng miền. Ngoại thương sôi động với thuyền buôn nước ngoài và thương nhân lập phố xá, cửa hàng. Các trung tâm buôn bán lớn như Thăng Long, Phố Hiến, Thanh Hà, Hội An, Gia Định. Tuy nhiên, nửa sau thế kỷ XVIII chứng kiến sự suy tàn của các thành thị do chính sách hạn chế ngoại thương.

II. TÌNH HÌNH VĂN HÓA TRONG CÁC THẾ KỈ XVI-XVIII

Câu hỏi: Trình bày những nét chính về sự chuyển biến văn hóa, tôn giáo ở Đại Việt trong các thế kỉ XVI-XVIII.

Giải rút gọn:

Trong các thế kỷ XVI-XVIII, Đại Việt chứng kiến sự phục hồi của Phật giáo và Đạo giáo, sự gia tăng hoạt động của giáo sĩ truyền bá đạo Thiên Chúa, và việc duy trì nếp sống văn hóa truyền thống. Chữ quốc ngữ được sáng tạo, văn học chữ Nôm và dân gian phát triển, cùng với sự phát triển của nghệ thuật điêu khắc và sân khấu dân gian.

Câu hỏi: Hãy nêu nhận xét về sự chuyển biến đó trong các thế kỉ XVI-XVIII. Em ấn tượng với thành tựu nào nhất? Vì sao?

Giải rút gọn:

Văn hóa và tôn giáo Đại Việt thế kỷ XVI-XVIII phát triển, làm giàu đời sống tinh thần dân tộc. Ấn tượng nhất là sự ra đời của chữ quốc ngữ, bước tiến quan trọng mở rộng chức năng tiếng Việt và hỗ trợ các hoạt động quốc gia, góp phần bảo tồn văn hóa.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Hãy lập bảng tóm tắt nét chính về tình hình kinh tế, văn hoá, tôn giáo ở Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII theo các tiêu chí sau: lĩnh vực, sự chuyển biến.

Giải rút gọn:

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo và internet, em hãy cho biết: Làng thủ công nào ở Việt Nam được hình thành từ các thế kỉ XVI - XVIII và vẫn tồn tại, phát triển đến ngày nay? Hãy đề xuất ít nhất một giải pháp để bảo tồn các làng nghề đó.

Giải rút gọn:

Làng thủ công từ thế kỷ XVI-XVIII vẫn tồn tại như Bát Tràng, Thanh Hà, La Khê, Nho Lâm, Hiền Lương, Phú Bài. Để bảo tồn, cần đảm bảo đầu ra sản phẩm, duy trì nghệ nhân, phát triển du lịch và tuyên truyền giá trị làng nghề cho thế hệ trẻ.

Câu hỏi: Em biết những con đường, ngôi trường,... nào mang tên những danh nhân tiêu biểu của Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII?

Giải rút gọn:

Các con đường và trường học mang tên danh nhân Đại Việt từ thế kỷ XVI - XVIII bao gồm Đường Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Hữu Trác, và các trường như THPT Chuyên Nguyễn Huệ, THPT Đào Duy, THPT Chuyên Nguyễn Trãi.