BÀI 4. ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX

MỞ ĐẦU

Từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX, trong khi các nước châu Âu và Bắc Mỹ đã căn bản hoàn thành cuộc cách mạng tư sản, sau đó là cách mạng công nghiệp thì các nước châu Á nói chung, ...

Gợi ý đáp án:

+ Vào cuối thế kỉ XIX, chế độ phong kiến ở Đông Nam Á đang suy yếu, các nước thực dân phương Tây đã đẩy mạnh các cuộc chiến tranh xâm chiếm

+ Thực dân Anh xâm chiếm Miến Điện, Mã Lai, Xin-ga-po, Bru-nây.

+ Pháp chiếm Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia

+ Tây Ban Nha, sau đó là Mĩ chiếm Phi-líp-pin

+ Hà Lan và Bồ Đào Nha thôn tính In-đô-nê-xi-a

I. KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH XÂM NHẬP ĐÔNG NAM Á CỦA THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY

CH: Nêu những nét chính về quá trình xâm nhập của thực dân phương Tây vào các nước Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX.

Gợi ý đáp án:

II. TÌNH HÌNH ĐÔNG NAM Á DƯỚI ÁCH ĐÔ HỘ CỦA THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY

CH: Khai thác tư liệu (SGK, tr.21) giúp em biết điều gì về chính sách cai trị của chính quyền thực dân ở một số nước Đông Nam Á.

Gợi ý đáp án:

Sau khi thôn tính và biến các nước Đông Nam Á thành thuộc địa, thực dân phương Tây đã tiến hành những chính sách cai trị hà khắc: vơ vét, đàn áp, chia để trị.

CH: Hãy trình bày những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa, xã của các nước Đông Nam Á dưới ách đô hộ của thực dân phương Tây.

Gợi ý đáp án:

Về chính trị:

+ Chính quyền các nước đầu hàng, phụ thuộc hoặc làm tay sai cho thực dân. 

+ Bộ máy trung ương và cấp tỉnh đều do các quan chức thực dân điều hành.

Về kinh tế:

+ Đẩy mạnh vơ vét, bóc lột người dân bản xứ, không chú trọng mở mang công nghiệp nặng.

+ Mở rộng hệ thống đường giao thông để phục vụ khai thác kinh tế

+ Cướp đoạt ruộng đất lập đồn điền.

Về văn hóa:

+ Du nhập văn hóa phương Tây => Xung đột văn hóa, tôn giáo.

+ Thực hiện chính sách nô dịch nhằm đồng hoá và ngu dân.

Về xã hội:

+ Một bộ phận quý tộc, lãnh chúa câu kết với thực dân bóc lột nông dân.

+ Hình thành tầng lớp tư sản dân tộc, giai cấp công nhân, tiểu tư sản trí thức, bắt đầu tham gia vào cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

III. CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á CHỐNG THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY TỪ NỬA SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX.

CH: Mô tả một số nét chính về cuộc đấu tranh tiêu biểu ở Đông Nam Á chống ách đô hộ của thực dân phương Tây từ nửa sau thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX.

Gợi ý đáp án:

+ Ở In-đô-nê-xi-a Nhiều cuộc khởi nghĩa đều thất bại.

+ Ở Phi-líp-pin:

- Thực dân Tây Ban Nha xâm nhập đã vấp phải sự chống trả quyết liệt của thổ dân đảo Mác-tan (1521) với thủ lĩnh là La-pu-la-pu.

+ Ở Miến Điện:

- Quân Anh vấp phải sự kháng cự của quân đội Miến Điện

- Năm 1825, Ban-đu-la hi sinh, cuộc kháng chiến thất bại.

LUYỆN TẬP

CH: Em có nhận xét gì về chính sách đô hộ của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á?

Gợi ý đáp án:

Chính sách cai trị hà khắc của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á đã khiến mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc thuộc địa với chủ nghĩa thực dân phát triển gay gắt, thúc đẩy phong trào giải phóng dân tộc ở khu vực dâng cao.

VẬN DỤNG

CH: Có ý kiến cho rằng: Các nước tư bản phương Tây xâm chiếm Đông Nam Á là để giúp đỡ những nước này thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu. Em đồng ý với ý kiến đó không? Hãy sưu tầm một số tư liệu từ sách, báo và internet để chứng minh cho ý kiến của em.

Gợi ý đáp án:

Không đồng ý với ý kiến trên. Bản chất của việc các nước thực dân phương Tây xâm lược các nước Đông Nam Á mang lại cho thuộc địa yếu tố tích cực - tiêu cực.