BÀI 4: ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX

1. KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH XÂM NHẬP ĐÔNG NAM Á CỦA THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY

- Ở In-đô-nê-xi-a: 

• Thế kỉ XVI: Thực dân Bồ Đào Nha xâm nhập. 
• Giữa thế kỉ XIX: Hà Lan đã hoàn thành xâm lược.

- Ở Ma Lai, Miến Điện:

• Thế kỉ XVI: Anh, Pháp, Hà Lan tranh chấp. 
• Cuối thế kỉ XIX: thực dân Anh tiến hành tranh chấp. 

- Ở Phi-líp-pin:

• Giữa thế kỉ XVI: Tây Ban Nha đánh chiếm.
• Năm 1898: Mỹ xâm lược và biến nước này thành thuộc địa.

- Ở ba nước Đông Dương: 

• Thế kỉ XVI: nhiều nước thực dân tranh giành ảnh hưởng.
• Cuối thế kỉ XIX: Pháp độc chiếm ba nước Đông Dương.

- Ở Xiêm: giữ được nền độc lập tương đối.

2. TÌNH HÌNH ĐÔNG NAM Á DƯỚI ÁCH ĐÔ HỘ CỦA THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY

- Về chính trị: 

• Chính quyền và tầng lớp trên ở các nước đầu hàng, phụ thuộc, làm tay sai cho thực dân.
• Bộ máy ở trung ương và cấp tỉnh do các quan chức thực dân điều hành.

- Về kinh tế:

• Bóc lột người dân bản xứ. + Không chú trọng mở mang công nghiệp nặng.
• Xây dựng ngành công nghiệp chế biến, sản xuất hàng tiêu dùng.
• Mở rộng hệ thống đường giao thông.
• Cướp đoạt ruộng đất lập đồn điền, ép chính quyền bản xứ nhượng quyền khai khẩn đất hoang.

- Về văn hóa:

• Du nhập văn hóa phương Tây. 

→ Xung đột văn hóa, tôn giáo.

• Thực hiện chính sách nô dịch (đồng hóa, ngu dân).

- Về xã hội: phân hóa sâu sắc:

• Quý tộc, lãnh chúa phong kiến: câu kết với thực dân, bóc lột nông dân.
• Nông dân: bị bần cùng hóa, lao dịch nặng nề, phải bán sức lao động.
• Tư sản, công nhân, tiểu tư sản: bắt đầu tham gia vào cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

3. CUỘC ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á CHỐNG THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY TỪ SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX