BÀI 17. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC TỪ NĂM 1858 ĐẾN NĂM 1884

MỞ ĐẦU

Sang thế kỉ XIX, tình hình châu Á và khu vực Đông Nam Á có nhiều biến động trước sự bành trướng của chủ nghĩa thực đân phương Tây. Trong bối cảnh đó, theo em, lịch sử Việt Nam sẽ chịu tác động và điễn ra theo chiều hướng nào? Nhà nước phong kiến có đối sách như thế nào, nhân dân ta có thái độ và hành động ra sao để đương đầu với những thử thách to lớn của lịch sử?

Giải rút gọn:

Theo em, đây là một thời kì vô cùng khó khăn của dân tộc khi chúng ta phải đối đầu với các thế lực xâm lược phương Tây hung hãn. Họ hơn chúng ta về mọi mặt, đất nước đứng trước nguy cơ bị thôn tính bất cứ lúc nào. Để bảo vệ nền độc lập, chủ quyền dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường, không chịu khuất phục, sự quyết tâm đấu tranh chống giặc ngoại xâm là vô cùng cần thiết.

I. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC TỪ NĂM 1858 ĐẾN NĂM 1874

Câu hỏi: Dựa vào sơ đồ hình 17.2 (SGK, tr.76), nêu nét chính về quá trình thực dân Pháp xâm lược Việt Nam và cuộc kháng chiến chống Pháp của quân dân ta từ năm 1858 đến năm 1862.

Giải rút gọn:

Câu hỏi: Khai thác tư liệu 1, nêu suy luận của em về hậu quả của Hiệp ước Nhâm Tuất đối với nền độc lập dân tộc.

Giải rút gọn:

Hiệp ước Nhâm Tuất có hậu quả nghiêm trọng, làm mất độc lập dân tộc và vi phạm chủ quyền lãnh thổ, khiến triều đình Nguyễn mất 3 tỉnh miền Đông Nam Kỳ và gây thiệt thòi cho nhân dân.

Câu hỏi: Khai thác hình 17.4 (SGK, tr.77), hãy mô tả không khí buổi lễ suy tôn Trương Định.

Giải rút gọn:

Buổi lễ suy tôn Trương Định diễn ra trong không khí giản dị nhưng trang nghiêm, với sự tham gia của đông đảo mọi tầng lớp nhân dân, tại lễ đài bằng gỗ ở Nam Bộ, nơi trưng bày hương án và bức trướng với dòng chữ “Bình Tây Đại nguyên soái”.

Câu hỏi: Nêu khái quát cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Nam Kì từ năm 1862 đến năm 1874.

Giải rút gọn:

Cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Nam Kì từ 1862 đến 1874 diễn ra mạnh mẽ, với Trương Định lãnh đạo nghĩa quân tại Gò Công và Tân Phước, sau đó Trương Quyền tiếp tục chiến đấu từ Tây Ninh. Nguyễn Hữu Huân, sau khi bị đày rồi trở về, lại đứng lên chống Pháp và thể hiện tinh thần bất khuất ngay cả khi bị hành hình.

II. PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC LAN RỘNG RA CẢ NƯỚC (1873 - 1884)

Câu hỏi: Nêu quá trình thực dân Pháp xâm lược Bắc Kì lần thứ nhất và cuộc chiến đấu của quân dân ta.

Giải rút gọn:

Quá trình thực dân Pháp xâm lược Bắc Kì lần thứ nhất và cuộc chiến đấu của quân dân ta diễn ra như sau:

Thực dân Pháp: 11/1873: Tấn công Hà Nội, chiếm thành và mở rộng chiến dịch.

Quân dân ta:

+ 19/11/1873: Nguyễn Tri Phương nhận tối hậu thư từ Pháp.

+ 20/11/1873: Pháp chiếm thành Hà Nội.

+ 21/12/1873: Trận Cầu Giấy, Gác-ni-ê tử trận.

+ 1874: Ký Hiệp ước Giáp Tuất, Pháp thương lượng với triều Huế.

Câu hỏi: Khai thác tư liệu 2, em đánh giá thế nào về việc triều đình Huế kí Hiệp ước Giáp Tuất với Pháp?

Giải rút gọn:

Hiệp ước Giáp Tuất được ký kết giữa triều đình Huế và Pháp là một bước ngoặt lịch sử, phản ánh sự hoang mang của triều đình và có hậu quả nghiêm trọng đối với chủ quyền dân tộc, khi mở đường cho Pháp tiếp tục xâm lược Việt Nam.

Câu hỏi: Nêu những sự kiện chính về quá trình Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai và cuộc kháng chiến chống Pháp của quân dân ta ở Bắc Kì.

Giải rút gọn:

Câu hỏi 2: Qua việc kí kết hiệp ước Giáp Tuất, Hác-măng và Pa-tơ-nốt, em đánh giá thế nào về thái độ của triều đình nhà Nguyễn trước cuộc tấn công xâm lược của thực dân Pháp?

Giải rút gọn:

Hiệp ước Giáp Tuất, Hác-măng và Pa-tơ-nốt phản ánh thái độ yếu đuối và bất lực của triều đình nhà Nguyễn, không chống cự mà chấp nhận đầu hàng Pháp, dẫn đến mất độc lập và chủ quyền quốc gia, biến Việt Nam thành thuộc địa nửa phong kiến dưới ách đô hộ của thực dân Pháp.