Dễ hiểu giải Lịch sử 8 kết nối bài 17 Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược từ năm 1858 đến năm 1884
Giải dễ hiểu bài 17 Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược từ năm 1858 đến năm 1884. Trình bày rất dễ hiểu, nên tiếp thu Lịch sử 8 Kết nối dễ dàng. Học sinh nắm được kiến thức và biết suy rộng ra các bài tương tự. Thêm 1 dạng giải mới để mở rộng tư duy. Danh mục các bài giải trình bày phía dưới
Nếu chưa hiểu - hãy xem: => Lời giải chi tiết ở đây
BÀI 17. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC
TỪ NĂM 1858 ĐẾN NĂM 1884
MỞ ĐẦU
Sang thế kỉ XIX, tình hình châu Á và khu vực Đông Nam Á có nhiều biến động trước sự bành trướng của chủ nghĩa thực đân phương Tây. Trong bối cảnh đó, theo em, lịch sử Việt Nam sẽ chịu tác động và điễn ra theo chiều hướng nào? Nhà nước phong kiến có đối sách như thế nào, nhân dân ta có thái độ và hành động ra sao để đương đầu với những thử thách to lớn của lịch sử?
Giải nhanh:
Theo em, đây là một thời kì vô cùng khó khăn của dân tộc khi chúng ta phải đối đầu với các thế lực xâm lược phương Tây hung hãn. Để bảo vệ nền độc lập, chủ quyền dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường, không chịu khuất phục, sự quyết tâm đấu tranh chống giặc ngoại xâm là vô cùng cần thiết.
I. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC TỪ NĂM 1858 ĐẾN NĂM 1874
Câu hỏi: Dựa vào sơ đồ hình 17.2 (SGK, tr.76), nêu nét chính về quá trình thực dân Pháp xâm lược Việt Nam và cuộc kháng chiến chống Pháp của quân dân ta từ năm 1858 đến năm 1862.
Giải nhanh:
Thực dân Pháp | Quân dân ta |
Ngày 1-9-1858, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta. | Quân Đà Nẵng kháng cự quyết liệt, bước đầu làm thất bại âm mưu “đánh nhanh thắng nhanh” của Pháp. |
Tháng 2/1859, chiếm thành Gia Định, rồi đánh rộng ra | Quân triều đình chống cự yếu ớt rồi tan rã. |
Năm 1860, Pháp chỉ để lại khoảng 1000 canh giữ phòng tuyến ở Gia Định. | Nguyễn Tri Phương xây dựng Đại đồn Chí Hòa và tổ chức phòng thủ. |
Năm 1861, Đại quân Pháp tập trung mở cuộc tấn công Đại đồn Chí Hòa | Quân triều đình kháng cự quyết liệt nhưng không cản được giặc. Phong trào kháng chiến của nhân dân vẫn tiếp diễn sôi nổi. |
Ngày 24/2/1862, chiếm Gia Định, Định Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long. | kí với Pháp Hiệp ước Nhâm Tuất. |
Câu hỏi: Khai thác tư liệu 1, nêu suy luận của em về hậu quả của Hiệp ước Nhâm Tuất đối với nền độc lập dân tộc.
Giải nhanh:
Theo em, Hiệp nước Nhâm Tuất đe dọa nghiêm trọng nền độc lập dân tộc, vi phạm chủ quyền lãnh thổ của đất nước.
Câu hỏi: Khai thác hình 17.4 (SGK, tr.77), hãy mô tả không khí buổi lễ suy tôn Trương Định.
Giải nhanh:
Buổi lễ giản dị trang nghiêm, tại một vùng nông thôn ở Nam Bộ xưa, có một lễ đài bằng gỗ, trên đặt hương án, có bức trướng ghi dòng chữ Bình Tây Đại nguyên soái.
Câu hỏi: Nêu khái quát cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Nam Kì từ năm 1862 đến năm 1874.
Giải nhanh:
- Ở Bắc Kì và Trung Kì, cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân vẫn tiếp diễn ngày càng mạnh mẽ.
- Ở Đông Kì, phong trào kháng chiến tiếp tục bùng nổ trở lại.
II. PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC LAN RỘNG RA CẢ NƯỚC (1873 - 1884)
Câu hỏi: Nêu quá trình thực dân Pháp xâm lược Bắc Kì lần thứ nhất và cuộc chiến đấu của quân dân ta.
Giải nhanh:
- Sau khi chiếm Nam kì, Pháp thiết lập bộ máy cai trị, biến nơi đây thành bàn đạp mở rộng chiến tranh ra cả nước.
- Viện cớ giúp triều đình nhà Nguyễn giải quyết vụ lái buôn Đuy-puy đang gây rối ở Hà Nội, Pháp đem quân xâm chiếm Bắc kì.
- Tháng 11/1873, Gác-ni-ê đem quân tới Hà Nội.
- Cuộc chiến đấu của quân dân ta:
- Quân triều đình nhanh chóng tan rã nhưng nhân dân tiếp tục chiến đấu quyết liệt, buộc Pháp phải rút về các tỉnh lị cố thủ.
- Trận đánh gây tiếng vang lớn là trận Cầu Giấy (21/12/1873), Gác-ni-ê tử trận.
- Pháp hoang mang tìm cách thương lượng với triều Huế kí Hiệp ước 1874 (Hiệp ước Giáp Tuất).
Câu hỏi: Khai thác tư liệu 2, em đánh giá thế nào về việc triều đình Huế kí Hiệp ước Giáp Tuất với Pháp?
Giải nhanh:
Việc triều đình Huế kí Hiệp ước Giáp Tuất với Pháp cho thấy sự hoang mang và dao động vô căn cứ của triều đình, dẫn đến những việc làm ngu ngốc và tội lỗi với nhân dân ta.
Câu hỏi: Nêu những sự kiện chính về quá trình Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai và cuộc kháng chiến chống Pháp của quân dân ta ở Bắc Kì.
Giải nhanh:
Thực dân Pháp | Quân dân ta |
3/4/1882: quân Pháp chiếm thành Hà Nội, tỏa đi đánh chiếm nhiều tỉnh thành khác. | Quân ta anh dũng chống trả nhưng thất bại. |
19/5/1883: một cánh quân Pháp do H. Ri-vi-e chỉ huy đánh ra Cầu Giấy. | Chiến thắng Cầu Giấy lần thứ hai gây được tiếng vang lớn, cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân dân ta. |
Chiều 18/8/1883: mở cuộc tấn công Thuận An. | Triều đình kí với đại diện của Pháp Hiệp ước Hác-măng do Pháp thảo sẵn. |
Ngày 6/6/1884: Pháp kí với triều Nguyễn Hiệp ước Pa-tơ-nốt | Triều đình Huế hoàn toàn đầu hàng thực dân Pháp. |
Câu hỏi 2: Qua việc kí kết hiệp ước Giáp Tuất, Hác-măng và Pa-tơ-nốt, em đánh giá thế nào về thái độ của triều đình nhà Nguyễn trước cuộc tấn công xâm lược của thực dân Pháp?
Giải nhanh:
Việc kí kết hiệp ước Giáp Tuất, Hác-măng và Pa-tơ-nốt cho thấy sự yếu đuối, bất lực, bạc nhược của Triều đình Huế, không lãnh đạo quần chúng nhân dân đấu tranh chống lại kẻ thù xâm lược mà nhanh chóng đầu hàng Pháp.
III. TRÀO LƯU CẢI CÁCH NỬA SAU THẾ KỈ XIX
Câu hỏi: Nêu nguyên nhân đề xuất và nội dung một số bản điều trần, đề nghị cải cách của các quan lại, sĩ phu yêu nước vào nửa cuối thế kỉ XIX.
Giải nhanh:
Nguyên nhân: do chế độ phong kiến lâm vào khủng hoảng, lại phải tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp
- Nguyễn Trường Tộ: đề nghị chấn chỉnh bộ máy quan lại, phát triển công thương...
- Trần Đình Túc, Nguyễn Huy Tế, Đinh Văn Điển: đề nghị mở cửa biển Trà Lý, đẩy mạng khai hoang, khai mỏ, mở mang thương nghiệp, củng cố quốc phòng.
LUYỆN TẬP
Câu hỏi: Lập và hoàn thành bảng hệ thống (theo gợi ý dưới đây) về quá trình thực dân Pháp xâm lược Việt Nam và cuộc kháng chiến chống xâm lược của nhân dân ta (1858 - 1884)
Giai đoạn | Quá trình thực dân Pháp xâm lược | Thái độ và đối sách của triều đình Huế | Thái độ và hành động của nhân dân | Kết quả, ý nghĩa |
1858 – 1873 |
|
|
|
|
1873 – 1884 |
|
|
|
|
Giải nhanh:
Giai đoạn | Quá trình thực dân Pháp xâm lược | Thái độ và đối sách của triều đình Huế | Thái độ và hành động của nhân dân | Kết quả, ý nghĩa |
1858 – 1873 | Ngày 1-9-1858, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta. | Quân Đà Nẵng kháng cự quyết liệt. | Nhân dân tích cực tham gia chiến đấu | Bước đầu làm thất bại âm mưu “đánh nhanh thắng nhanh” |
Tháng 2/1859, quân Pháp kéo vào Nam, chiếm thành Gia Định | Quân triều đình chống cự yếu ớt | Nhân dân tự động nổi lên đánh giặc. |
| |
Năm 1860, Thực dân Pháp canh giữ phòng tuyến dài Gia Định. |
| xây dựng Đại đồn Chí Hòa và tổ chức phòng thủ. |
| |
Năm 1861, tấn công Đại đồn Chí Hòa và mở rộng đánh chiếm Gia Định. | Quân triều đình kháng cự quyết liệt nhưng không cản được giặc.
| Phong trào kháng chiến của nhân dân vẫn tiếp diễn sôi nổi. |
| |
Ngày 24/2/1862, Pháp lần lượt chiếm Gia Định, Định Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long. | Triều đình Nguyễn kí với Pháp Hiệp ước Nhâm Tuất. |
| - Triều đình chính thức đầu hàng Pháp. | |
1873 – 1884 | - Tháng 11/1873, Gác-ni-ê đem quân tới Hà Nội - Ngày 20/11/1873, Pháp chiếm thành - Pháp hoang mang tìm cách thương lượng với triều Huế kí Hiệp ước 1874 (Hiệp ước Giáp Tuất). | Quân triều đình nhanh chóng tan rã nhưng nhân dân tiếp tục chiến đấu quyết liệt. | - Tổng đốc Nguyễn Tri Phương chỉ huy quân sĩ chiến đấu. - Trận đánh gây tiếng vang lớn là trận Cầu Giấy | - Hiệp ước Giáp Tuất cho thấy sự yếu đuối, bất lực của Triều đình Huế. - Hiệp ước Giáp Tuất đã biến nước ra thành một nửa thuộc địa của Pháp.
|
3/4/1882: quân Pháp chiếm thành Hà Nội nhiều tỉnh thành khác. | - Triều đình lo sợ, cử người đi cầu cứu nhà Thanh | - Quân ta anh dũng chống trả nhưng thất bại. |
| |
19/5/1883: một cánh quân Pháp do H. Ri-vi-e chỉ huy đánh ra Cầu Giấy. |
| Quân ta tiêu diệt H. Ri-vi-e và nhiều lính Pháp. | Chiến thắng Cầu Giấy lắn thứ hai gây được tiếng vang lớn | |
Pháp mở cuộc tấn công Thuận An. | kí với đại diện của Pháp Hiệp ước Hác-măng do Pháp thảo sẵn. | Cuộc chiến đấu chống Pháp của nhân dân ta vẫn tiếp diễn | Đây hiệp ước đầu hàng, bán nước nhục nhã của triều đình Huế | |
Pháp kí với triều Nguyễn Hiệp ước Pa-tơ-nốt, chính thức áp đặt quyền bảo hộ của Pháp | Triều đình Huế hoàn toàn đầu hàng thực dân Pháp. | Nhân dân vẫn tiếp tục nổi dậy kháng Pháp ở khắp nơi. | Chấm dứt sự tồn tại của triều đại phong kiến nhà Nguyễn |
VẬN DỤNG
Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng: Triều đình nhà Nguyễn phải chịu toàn bộ trách nhiệm trong việc để mất nước. Em đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?
Giải nhanh:
Em đồng ý với ý kiến trên vì ngay từ khi bắt đầu xâm lược Việt Nam (1858), khả năng đánh bại Pháp dưới sự lãnh đạo của triều đình không phải là không có, mà do chính sách sai lầm của triều đình đã làm cho các khả năng đề kháng và chiến thắng của quân ta ngày càng hao mòn, khiến địch ngày càng lấn lướt, từng bước thôn tính nước ta.
Câu hỏi: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo, internet, hãy viết bài giới thiệu hoặc làm thẻ nhớ về một nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân Việt Nam (1858 - 1884) mà em yêu thích nhất theo dàn ý sau:
- Đóng góp/vai trò của nhân vật trong cuộc kháng chiến.
- Địa danh, công trình hiện nay liên quan đến nhân vật mà em biết.
- Bài học mà em học được từ nhân vật.
Giải nhanh:
- Năm 1861, Pháp tấn công Gia Định lần thứ nhất, Trương Định đem quân phối hợp với binh của tướng Nguyễn Tri Phương phòng giữ chiến tuyến Chí Hòa. Khi Đại đồn Chí Hòa thất thủ, ông lui về Gò Công, cùng Lưu Tiến Thiện, Lê Quang Quyền chiêu binh ứng nghĩa, trấn giữ vùng Gia Định-Định Tường.
- Ngày 16 tháng 12 năm 1862, Trương Định đã ra lệnh tấn công các vị trí của quân Pháp ở cả ba tỉnh miền Đông Nam Bộ, đẩy Pháp vào tình thế lúng túng, bị động. Về sau, do có chỉ điểm và bị đánh úp, Trương Định đã rút gươm tự sát để bảo toàn khí tiết.
Nếu chưa hiểu - hãy xem: => Lời giải chi tiết ở đây
Bình luận