BÀI 11. PHONG TRÀO CÔNG NHÂN TỪ CUỐI THẾ KỈ XVIII ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

MỞ ĐẦU

Quan sát hình 1 và hình 2 (SGK, tr.48), hãy chia sẽ những hiểu biết của em về các nhân vật cũng như những sự kiện lịch sử liên quan đến nhân vật và tác phẩm đó.

Giải nhanh:

C. Mác là một trong những nhà tư tưởng vĩ đại trên thế giới. Những tư tưởng của ông góp phần làm thay đổi tư duy của một bộ phận những dân tộc chịu áp bức

Ph. Ăngghen là nhà lý luận chính trị, là một triết gia và nhà khoa học người Đức thế kỷ 19, người cùng với Các Mác đã sáng lập và phát triển chủ nghĩa cộng sản 

Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản là một tài liệu chính trị được các nhà triết học Đức Mác và Ăngghen viết ra, đánh dấu sự ra đời chủ nghĩa xã hội khoa học. 

I. SỰ RA ĐỜI CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN

Câu hỏi: Hãy cho biết giai cấp công nhân ra đời như thế nào?

Giải nhanh:

Đông đảo nông dân bị mất ruộng đất buộc phải ra thành thị làm thuê trong các nhà máy, hầm mỏ,... Giai cấp công nhân đã dần hình thành trong bối cảnh đó và cùng với giai cấp tư sản, trở thành hai giai cấp cơ bản trong xã hội tư bản chủ nghĩa.

II. NHỮNG HOẠT ĐỘNG CHÍNH CỦA C.MÁC, PH.ĂNG-GHEN VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC.

Câu hỏi: Lập trục thời gian thể hiện những hoạt động chính của C.Mác, Ph.Ăng-ghen và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học.

Giải nhanh:

III. CÔNG XÃ PA-RI (1871)

Câu hỏi: Nêu những nét chính về Công xã Pa-ri (1871)

Giải nhanh:

• Hoàn cảnh ra đời của Công xã

- Ngày 4/9/1870, nhân dân Pa-ri khởi nghĩa, lật đổ chính quyền Na-pô-nê-ông III, yêu cầu lập chế độ cộng hòa và bảo vệ "Tổ quốc lâm nguy".

- Phổ tiến sâu; Chính phủ tư sản đình chiến, nhân dân chiến đầu bảo vệ tổ quốc.

• Cuộc khởi nghĩa ngày 18/3/1871. Sự thành lập Công xã

- Nguyên nhân: mâu thuẫn giữa chính phủ tư sản ở Véc-xai với nhân dân Pa-ri

- Diễn biến: Sáng 18/3/1871 Chi-e tấn công Quốc dân quân ở đồi Mông-mác

- Kết quả:

+ Ủy ban Trung ương Quốc dân đảm nhiệm vai trò Chính phủ lâm thời.

+ Ngày 26/3/1871 nhân dân Pa-ri bầu Hội đồng Công xã.

Câu hỏi: Khai thác tư liệu trên và thông tin trong mục, hãy cho biết những biểu hiện chứng tỏ Công xã Pa-ri là nhà nước kiểu mới. Ý nghĩa lịch sử của việc thành lập Công xã Pa-ri là gì?

Giải nhanh:

• Cơ chế bộ máy nhà nước:

- Cơ quan cao nhất là Hội đồng Công xã, vừa ban bố pháp luật, vừa lập các ủy ban thi hành pháp luật.

• Các chính sách của công xã Pa-ri:

- Tách nhà thờ khỏi hoạt động của Nhà nước, nhà trường không dạy kinh Thánh.

- Giao cho công nhân quản lí những xí nghiệp của bọn chủ bỏ trốn.

- Hoãn trả tiền thuê nhà, hoãn trả nợ.

- Thực hiện chế độ giáo dục bắt buộc, miễn học phí.

=> Ý nghĩa lịch sử:Công xã Pa-ri là hình ảnh của một chế độ mới, xã hội mới.

IV. MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TIÊU BIỂU CỦA PHONG TRÀO CỘNG SẢN VÀ CÔNG NHÂN QUỐC TẾ

Câu hỏi: Mô tả một số hoạt động tiêu biểu của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.

Giải nhanh:

Sự thành lập và hoạt động của Quốc tế thứ nhất (1864-1876): truyền bá chủ nghĩa xã hội khoa học; chống những tư tưởng lệch lạc trong phong trào công nhân quốc tế; thông qua các nghị quyết có ý nghĩa chính trị và kinh tế quan trọng. Sự thành lập và hoạt động của Quốc tế thứ hai (1889-1914) thay thế cho quốc tế thứ nhất.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Lập và hoàn thành bảng (theo gợi ý dưới đây) về những hoạt động tiêu biểu của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.

Giải nhanh:

Câu hỏi: C.Mác và Ph.Ăng-ghen có vai trò như thế nào trong phong trào công nhân và cộng sản quốc tế cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX?

Giải nhanh:

C.Mác và Ph.Ăng-ghen là lãnh tụ của phong trào công nhân quốc tế. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản do C.Mác (1818-1883) và Ph.Ăngghen (1820-1895) soạn thảo đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học. Hai ông đã sáng lập và lãnh đạo Hội Liên hiệp công nhân quốc tế (Quốc tế I), đặt nền tảng tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời, hoạt động của phong trào cộng sản, công nhân quốc tế

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Tìm hiểu thêm về ngày Quốc tế Lao động 1-5 và ý nghĩa của sự kiện này trong cuộc sống hiện tại.

Giải nhanh:

 Ngày 1/5/1886, do yêu cầu của công nhân không được đáp ứng một cách đầy đủ, giới công nhân trên toàn nước Mỹ đã tham gia bãi công nhằm gây áp lực buộc giới chủ thực hiện yêu sách của mình. Đầu tiên là cuộc bãi công tại thành phố Chicago. Khoảng 40.000 người không đến nhà máy. Họ tổ chức mit tinh, biểu tình trên thành phố với biểu ngữ: “Từ hôm nay không người thợ nào làm việc quá 8 giờ một ngày! Phải thực hiện 8 giờ làm việc, 8 giờ nghỉ ngơi, 8 giờ vui chơi!”. Cuộc đấu tranh lôi cuốn ngày càng đông người tham gia.

     Ngày 1/5 được xem là ngày mừng thắng lợi đã đạt được, nêu quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ mới và biểu lộ tình đoàn kết với những người lao động các nước khác. Ngày 1/5 cũng là ngày biểu dương cho lực lượng lao động, đấu tranh cho hòa bình, dân chủ, tiến bộ xã hội.