Tình hình

Đàng Ngoài

Đàng Trong

Sản xuất nông nghiệp

Nông nghiệp sa sút nghiêm trọng.

Nông nghiệp phát triển rõ rệt, nhất là ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Ruộng đất công/ ruộng đất khai hoang

Tình trạng biến ruộng công thành ruộng tư ngày càng phổ biến.

Khai hoang.

Tình trạng nông dân mất đất

Nông dân mất ruộng đất.

Tình trạng nông dân mất ruộng chưa nghiêm trọng.

Thiên tai, mất mùa; tô, thuế,…

- Nộp tô cho địa chủ, nộp thuế cho nhà nước, thực hiện nhiều nghĩa vụ khác.

- Tình trạng thiên tai, mất mùa, đói kém, khiến nông dân nghèo ở nhiều địa phương phải bỏ làng đi phiêu tán.

- Điều kiện tự nhiên thuận lợi.

Lĩnh vực

Thành tựu 

Tư tưởng, tôn giáo, 

tín ngưỡng

- Tôn giáo:

+ Phật giáo, Đạo giáo: được phục hồi.

+ Công giáo: được truyền bá vào nước ta.

- Tín ngưỡng: giữ được các nét đẹp trong truyền thống.

Chữ viết

Chữ Quốc ngữ ra đời và dần được sử dụng phổ biến.

Văn học

- Văn học chữ Nôm: phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là thơ Nôm, truyện Nôm. Các nhà văn, nhà thơ tiêu biểu là Nguyễn Bỉnh Khiêm, Phùng Khắc Khoan, Đào Duy Từ.

- Văn học dân gian: có nhiều thể loại phong phú, đặc biệt thời kì này có truyện Trạng, truyện tiếu lâm. 

Nghệ thuật dân gian

- Nghệ thuật điêu khắc: những tác phẩm chạm khắc tự nhiên, mềm mại mô tả cảnh sinh hoạt thường ngày của nhân dân; tượng Phật rất đặc sắc.

- Nghệ thuật sân khấu: nhiều loại hình rất đa dạng.