Video giảng sinh học 10 chân trời bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

Tóm lược nội dung

CHƯƠNG 3: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở TẾ BÀO

BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT

Cô chào cả lớp, chúng ta lại gặp nhau trong bài học ngày hôm nay rồi!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Nêu được khái niệm trao đổi chất ở tế bào.
• Phân biệt được các hình thức vận chuyển các chất qua màng sinh chất: vận chuyển thụ động và chủ động. Nêu được ý nghĩa của các hình thức đó. Lấy được ví dụ minh họa.
• Trình bày được cơ chế và ý nghĩa của quá trình xuất, nhập bào.
• Vận dụng những hiểu biết về sự vận chuyển các chất qua màng sinh chất để giải thích một số hiện tượng thực tiễn.

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Trước khi vào bài, cô có câu hỏi muốn tất cả chúng ta cùng suy nghĩ và trả lời: Khi tay của chúng ta ngâm trong nước quá lâu sẽ xuất hiện các nếp nhăn nheo. Nguyên nhân của hiện tượng này là gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Nội dung 1: Trao đổi chất ở tế bào

Em hãy cho biết quá trình trao đổi chất ở tế bào bao gồm những quá trình nào? 

Video trình bày nội dung:

- Gồm: 

+ Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào.

+ Trao đổi chất qua màng sinh chất.

- Quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào gồm 2 mặt:

+ Đồng hóa: quá trình tổng hợp các chất phức tạp từ các chất đơn giản, đồng thời tích lũy năng lượng.

+ Dị hóa: quá trình phân giải các chất phức tạp thành các chất đơn giản và giải phóng năng lượng.

- Quá trình trao đổi chất qua màng sinh chất là quá trình vận chuyển có chọn lọc các chất giữa tế bào và môi trường. 

- Các hình thức trao đổi chất qua màng sinh chất: vận chuyển thụ động, vận chuyển chủ động và xuất, nhập bào.

Nội dung 2. Sự vận chuyển các chất qua màng sinh chất

Để hệ thống lại kiến thức một cách khoa học và rõ ràng nhất, bây giờ chúng ta cùng trả lời những câu hỏi sau:

• Theo em, vận chuyển thụ động là gì? Vận chuyển thụ động có ưu điểm gì? Có mấy cách vận chuyển các chất qua màng? Tốc độ vận chuyển các chất qua màng theo cơ chế thụ động phụ thuộc vào đâu? Dựa vào nồng độ chất tan của môi trường so với nồng độ chất tan trong tế bào, môi trường được chia làm mấy loại?
• Vận chuyển chủ động là gì? Vận chuyển chủ động có đặc điểm gì?
• Thế nào là nhập bào? Nhập bào gồm mấy loại?
• Thế nào là xuất bào?

Video trình bày nội dung:

1. Vận chuyển thụ động

- Là phương thức vận chuyển các chất dựa theo nguyên lí khuếch tán của các chất từ nơi có nồng độ cao, đến nơi có nồng độ thấp.

- Không tiêu tốn năng lượng

- Có 2 cách vận chuyển các chất qua màng:

+ Khuếch tán trực tiếp qua lớp kép photpholipit

+ Khuếch tán qua kênh protein xuyên màng.

- Tốc độ vận chuyển các chất qua màng theo cơ chế thụ động phụ thuộc vào các yếu tố như nhiệt độ, nồng độ chất tan, số lượng kênh protein,...

- Dựa vào nồng độ chất tan của môi trường so với nồng độ chất tan trong tế bào, môi trường được chia thành 3 loại: nhược trương, ưu trương, đẳng trương.

2. Vận chuyển chủ động

- Là phương thức vận chuyển các chất từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao (ngược chiều gradien nồng độ)

- Tiêu tốn năng lượng.

- Trên màng tế bào có các bơm ứng với các chất cần vận chuyển, năng lượng được sử dụng là ATP.

3. Xuất bào và nhập bào

1. Nhập bào

- Là phương thức đưa các chất vào bên trong tế bào bằng cách làm biến dạng màng sinh chất.

- Gồm 2 loại:

+ Thực bào: là phương thức các tế bào động vật “ăn” các loại thức ăn có kích thước lớn như vi khuẩn, mảnh vỡ tế bào…

Diễn biến: Màng tế bào lõm vào bọc lấy thức ăn và đưa thức ăn vào trong tế bào, sau đó thức ăn sẽ được tiêu hóa nhờ các enzyme.

+ Ẩm bào: là phương thức vận chuyển các giọt dịch vào trong tế bào

2. Xuất bào

- Là phương thức đưa các chất ra bên ngoài tế bào bằng cách làm biến dạng màng sinh chất.

………..

Nội dung video bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.