Slide bài giảng Sinh học 11 chân trời bài 24: Sinh sản ở thực vật

Tóm lược nội dung

BÀI 24. SINH SẢN Ở THỰC VẬT

HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

CH: Hiện nay, để sản xuất một lượng lớn hoa lan nhằm cung ứng cho thị trường vào các dịp lễ, Tết, những nhà làm vườn đã thực hiên bằng cách nào?

Trả lời rút gọn:

- Tưới nước, bón phân đều đặn.

- Tránh trồng dưới ánh nắng mạnh vì hoa Lan thích bóng râm.

- Thường xuyên cắt tỉa cây.

- Chăm sóc bằng cách xịt thuốc phòng bệnh.

I. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT

CH 1: Quan sát Hình 24.1, hãy cho biết vì sao sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản vô tính

Trả lời rút gọn:

Sinh sản sinh dưỡng là sinh sản vô tính, xảy ra qua sự phân tách và tái sinh các bộ phận như lá, rễ và thân, tạo ra cây mới có đặc tính giống cây cha mẹ.

CH 2: Quan sát Hình 24.2, hãy mô tả quá trình sinh sản bằng bào tử ở rêu. Trong đó, xác định sinh sản vô tính diễn ra ở giai đoạn nào.

Trả lời rút gọn:

- Cơ quan sinh sản của rêu là túi bào tử, sinh sản bằng bào tử.

- Sinh sản vô tính ở rêu diễn ra ở giai đoạn túi bào tử khi chín, phát tán các bào tử ra môi trường để nảy mầm thành cây rêu mới.

- Sinh sản giao tử của rêu bắt đầu từ khi tinh trùng thụ tinh cho noãn, kéo dài đến hết quá trình giảm phân tạo bào tử và mở túi bào tử để phát tán.

Luyện tập: Trong chu trình sinh sản của rêu, giai đoạn đơn bội hay lưỡng bội chiếm ưu thế? Vì sao

 Trả lời rút gọn:

- Rêu ưu thế thể giao tử so với thể bào tử (đơn - lưỡng bội) do thể bào tử luôn gấp đôi số lượng nhiễm sắc thể so với thể giao tử.

- Điều này là kết quả của việc các bào tử của Rêu luôn là bào tử giảm nhiễm, nguyên tản sợi, trong khi thân có lá của Rêu là đơn bội. 

- Thể sinh túi của Rêu là lưỡng bội, được tạo ra do hợp tử giữa giao tử đực và cái. - - Chu kỳ phát triển cá thể của Rêu là lưỡng di truyền (haplodiplophase), xen kẽ giữa pha n và pha 2n, không chỉ có pha lưỡng bội nhưng còn có pha đơn bội tách ra từ pha lưỡng bội.

CH 3: Trong nông nghiệp, người ta đã áp dụng những phương pháp nào để nhân nhanh các giống cây trồng mang những đặc tính mong muốn? Cho ví dụ

Trả lời rút gọn:

Trong nông nghiệp, người ta đã áp dụng những phương pháp:

- Giâm cành: mía, khoai lang, sắn dây, dâu tằm,...

- Chiết cành: cam, quýt, chanh, bưởi,...

- Ghép cành: Xoài cát ghép với xoài tượng, Cây táo chua ghép với táo ngọt,...

- Nuôi cấy mô tế bào thực vật: Nhân giống việt quất bằng nuôi cấy mô dưới ánh sáng nhân tạo,…

Luyện tập: Tại sao nuôi cấy mô tế bào thực vật có thể tạo ra số lượng lớn cây trồng có đặc điểm giống nhau? Điều này có ý nghĩa gì đối với đời sống con người?

 Trả lời rút gọn:

Trong phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật, các nhà khoa học có thể nuôi cấy các mẩu mô hoặc từng tế bào trong ống nghiệm rồi tái sinh thành cây mới. Bằng cách này, từ một mẩu tế bào của cây mẹ có thể tạo ra nhiều cây giống trong thời gian ngắn, đồng đều về phẩm chất.

Ý nghĩa:

- Sản xuất lượng giống lớn cho quy mô công nghiệp.

- Giống cây đồng nhất về phẩm chất.

- Sản xuất cây giống sạch bệnh.

- Bảo tồn các nguồn giống quý hiếm.

II. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT

CH 4: Quan sát Hình 24.5 và dựa vào kiến thức đã học, hãy mô tả cấu tạo chung của hoa

Trả lời rút gọn:

- Hoa gồm các bộ phận chính: cánh hoa (tràng hoa), đài hoa, nhị và nhụy. Ngoài ra còn có các bộ phận như cuống hoa và đế hoa.

 + Nhị hoa gồm 3 bộ phận chính:

   - Chỉ nhị

   - Bao phấn

   - Hạt phấn nằm trong bao phấn

 + Nhụy hoa gồm 4 bộ phận chính:

   - Đầu nhụy

   - Vòi nhụy

   - Bầu nhụy

   - Noãn nằm trong bầu nhụy

CH 5: Quan sát Hình 24.6, hãy mô tả quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi. Hai quá trình này có đặc điểm gì khác nhau?

Trả lời rút gọn:

* Hình thành hạt phấn:

 - Tế bào mẹ (2n) trong bao phấn thực hiện giảm phân tạo thành 4 tế bào con (n) (bào tử đực).

 - Các tế bào con tiếp tục thực hiện nguyên phân tạo thành các hạt phấn (thể giao tử đực).

 - Mỗi hạt phấn gồm 2 tế bào:

   + Tế bào bé là tế bào sinh sản

   + Tế bào lớn là tế bào ống phấn

* Hình thành túi phôi:

 - Tế bào mẹ (2n) trong bầu nhụy thực hiện giảm phân tạo thành 4 tế bào con (đại bào tử đơn bội).

 - 3 tế bào tiêu biến, chỉ còn lại 1 đại bào tử.

 - Đại bào tử tiếp tục thực hiện nguyên phân hình thành túi phôi hay thể giao tử (gồm 7 tế bào với 8 nhân).

* Khác nhau:

 - Hình thành hạt phấn:

   + Tất cả 4 bào tử đực (n) thực hiện 2 lần nguyên phân để tạo nên hạt phấn (thể giao tử đực).

 - Hình thành túi phôi:

   + Trong 4 bào tử đơn bội (bào tử cái), 3 bào tử tiêu biến. Chỉ có một đại bào tử sống sót và thực hiện 3 lần nguyên phân để tạo nên túi phôi (thể giao tử cái).

CH 6: Tại sao quá trình thụ tinh ở thực vật có hoa được gọi là thụ tinh kép?

Trả lời rút gọn:

Trong sinh sản của thực vật có hoa, quá trình thụ tinh được gọi là thụ tinh kép vì mỗi hạt phấn tạo ra 2 tinh tử. Một tinh tử thụ tinh với noãn trong túi phôi tạo thành hợp tử, tinh tử còn lại thụ tinh với tế bào trung tâm tạo thành tế bào 3n.

CH 7: Hạt và quả được hình thành như thế nào? Trong quá trình chín, quả đã có những biến đổi sinh lí như thế nào?

Trả lời rút gọn:

- Hạt do noãn đã được thụ tinh phát triển thành, chứa phôi và có nội nhũ hoặc không.

 + Sau khi thụ tinh, tế bào hợp tử phân chia nhanh, phát triển thành phôi.

 + Vỏ noãn hình thành vỏ hạt, phần còn lại của noãn phát triển thành bộ phận chứa chất dự trữ cho hạt.

 + Mỗi noãn thụ tinh hình thành một hạt, số lượng hạt tùy thuộc vào số noãn được thụ tinh.

- Quả do bầu nhụy sinh trưởng dày lên chuyển hóa thành. Quả được hình thành không qua thụ tinh noãn gọi là quả đơn tính.

- Quá trình chín của quả bao gồm biến đổi về sinh lý, sinh hóa, làm cho quả có độ mềm, màu sắc, hương vị hấp dẫn, thuận lợi cho sự phát tán của hạt.

Luyện tập: Lập bảng so sánh sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính ở thực vật

Trả lời rút gọn:

- Giống nhau: Đều tạo ra cá thể mới từ các cá thể ban đầu.

- Khác nhau:

Vận dụng: Hiện nay, biện pháp nhân giống nào đang được áp dụng để duy trì các giống thực vật mang nguồn gene quý hoặc có nguy cơ tuyệt chủng? Hãy cho biết cơ sở khoa học của biện pháp đó

Trả lời rút gọn:

- Biện pháp nhân giống được áp dụng: nuôi cấy mô tế bào thực vật.

- Cơ sở khoa học: dựa trên sự nhân đôi và phân li đồng đều của các nhiễm sắc thể trong quá trình nguyên phân.