Slide bài giảng Ngữ văn 10 kết nối bài 8 Đọc 2: Nghệ thuật truyền thống của người Việt

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN: NGHỆ THUẬT TRUYỀN THỐNG CỦA NGƯỜI VIỆT

TRƯỚC KHI ĐỌC 

Câu 1: Bạn đã biết gì về nghệ thuật truyền thống của người Việt? Hãy nêu cảm nhận về một phương diện nào đó trong gia sản tinh thân vô giá này mà bạn thấy hứng thú.

Trả lời:

- Nghệ thuật truyền thống của người Việt là những giá trị văn hóa, giá trị tinh thần mang nét đặc trưng riêng của dân tộc ta. Đó có thể là những loại hình sân khấu truyền thống hay những nét văn hóa lâu đời vẫn còn được gìn giữ.

- Phương diện gìn giữ và lưu truyền những nét đẹp của nghệ thuật truyền thống người Việt là một phương diện đáng được quan tâm. Nghệ thuật truyền thống là một gia sản tinh thần vô giá của người Việt, việc gìn giữ và bảo tồn nó là rất cần thiết, đặc biệt là giới trẻ ngày nay cần có nhận thức kĩ hơn về vấn đề này.

Câu 2: Trong xu thế giao lưu quốc tế mở rộng hôm nay, bạn nghĩ như thế nào về sự tồn tại của những giá trị vốn được truyền lại từ bao đời?

Trả lời:

Trong xu thế giao lưu quốc tế mở rộng hôm nay, tôi nghĩ sự tồn tại của những giá trị vốn được truyền lại từ bao đời là một điều hết sức đáng quý. Nó cho biết chúng ta là ai trong thế giới đang toàn cầu hóa, có sự khác biệt nào, có văn hóa như thế nào.

ĐỌC VĂN BẢN 

Câu 1: Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn là gì?

Trả lời:

Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn: Nghệ thuật ở Việt Nam là thông tin về giá trị nghệ thuật truyền thống ở Việt Nam. 

Câu 2: Những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt?

Trả lời:

Những yếu tố đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt là yếu tố tôn giáo, thuyết tam giáo: đaọ Phật, đạo Lão, đạo Nho.

Câu 3: Điều gì đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt?

Trả lời:

 Điều đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt là khí hậu nhiệt đới, mối mọt, thiên tai, chiến tranh,... 

Câu 4: Theo tác giả, thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt là gì?

Trả lời:

Theo tác giả, thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt là luôn tìm cách làm toát ra và biểu hiện trong mọi tác phẩm cái tinh thần vô hình của mọi vật.

Câu 5: Kiến trúc Việt có những đặc trưng gì? Đặc trưng đó được thể hiện cụ thể như thế nào?

Trả lời:

Kiến trúc Việt có những đặc trưng là hình khối và thế nằm ngang, mang tính chất tôn giáo. Đặc trưng đó được thể hiện cụ thể là người ta thường dựng thêm các chái. Biểu hiện cụ thể như các điện thờ thấp, một tầng, sân và tòa nhà nối tiếp nhau. 

Câu 6: Nền điêu khắc Việt có những điểm gì đáng chú ý?

Trả lời:

Điểm đáng chú ý của nền điêu khắc Việt là điêu khắc gỗ, với những pho tượng đẹp mắt có từ thời Lê, phong cách tao nhã. Điêu khắc đá ít được sử dụng trên tượng, chỉ giới hạn trong một vài hình ảnh thể hiện. 

SAU KHI ĐỌC 

Câu 1: Qua đọc văn bản và những thông tin được cung cấp ở phần giới thiệu tác phẩm, bạn hiểu như thế nào về mục đích viết của tác giả? Câu hay đoạn nào trong văn bản giúp bạn nhận rõ điều này?

Trả lời:

- Qua đọc văn bản và những thông tin được cung cấp ở phần giới thiệu tác phẩm, tôi hiểu mục đích viết của tác giả nhằm cung cấp thông tin về một số ngành nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, đồng thời khai thác “tâm tính nhân dân”, tinh thần của người Việt được thể hiện trong các công trình nghệ thuật như thế nào.  

- Câu trong văn bản giúp tôi nhận rõ điều này: "Ở Việt Nam, nghệ thuật, hơn những lĩnh vực khác, là biểu hiện sâu sắc nhất của tâm tính nhân dân.", “Đối với họ, người luôn luôn thực hiện công trình của mình trong một không khí siêu phàm, thì tinh thần là tất cả.”

Câu 2: Vẽ sơ đồ tóm tắt các thông tin chính của văn bản.

Trả lời:

Sơ đồ tóm tắt các thông tin chính của văn bản đảm bảo thể hiện được các nội dung thông tin văn bản như sau:

- Giới thiệu về nghệ thuật truyền thống Việt Nam.

- Đưa ra nhận định về khiếu thẩm mĩ của người Việt.

- Những yếu tố tạo nên ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt.

- Yếu tố ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt.

- Thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt.

- Đặc trưng của kiến trúc Việt.

- Những điểm đáng chú ý của nền điêu khắc Việt.

Câu 3: Chỉ ra và phân tích tác dụng của những yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận được sử dụng trong văn bản.

Trả lời:

- Yếu tố miêu tả: Miêu tả tính chất màu sắc của những ngôi nhà: "Nóc nhà, cột cổng, bình phong đều được trang trí  với những màu sắc tươi tắn, nhiều khi sặc sỡ nhưng hài hòa với các màu sắc của phong cảnh, với sự rực rỡ của ánh sáng."

- Yếu tố biểu cảm: Thể hiện sự hiểu biết về người "nghệ sĩ" Việt Nam, viết về họ mà như chính mình đã hòa quyện: "Người nghệ sĩ không có xu hướng tái hiện ... và biểu hiện trong mọi tác phẩm cái tinh thần vô hình của mọi vật."

- Yếu tố nghị luận: Thể hiện ở phần đầu văn bản, nêu ra quan điểm về nghệ thuật của Việt Nam.

→ Tác dụng của những yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận: làm cho đối tượng được nhắc đến trở nên sinh động, cụ thể; khiến cho văn bản có sức thuyết phục với người đọc.

Câu 4: Việc đưa thông tin về từng đối tượng cụ thể trong văn bản có điểm gì đáng chú ý? Nêu điều bạn có thể rút ra về cách triển khai thông tin trong văn bản thông tin.

Trả lời:

- Việc đưa thông tin về từng đối tượng cụ thể trong văn bản được sắp xếp theo trật tự, đi từ nêu đặc điểm đến những dẫn chứng cụ thể.

- Cách triển khai thông tin trong văn bản thông tin: Cần đảm bảo lô-gíc, mạch lạc, thông tin chính xác.

Câu 5: Hãy nêu và phân tích một nhận xét mà bạn tâm đắc nhất trong văn bản. Vì sao bạn tâm đắc với nhận xét đó?

Trả lời:

- Nhận xét mà tôi tâm đắc nhất trong văn bản là “Người Việt Nam biết tạo một biểu hiện thẩm mĩ cho những đồ vật thông thường nhất bằng kim loại, gỗ hay tre, tô điểm cho chúng bằng những thứ trang trí, biến chúng thành một cái gì đó còn hơn là một thứ chỉ để mà dùng.”

+ Người Việt Nam có khiếu thẩm mĩ rất tốt, họ biết cách trang trí đồ vật, nhà cửa theo một cách khá đặc biệt và mang nét riêng biệt.

+ Những món đồ trang sức nhỏ như vòng cổ, vòng tay, nhận,… dù chỉ làm bằng kim loại hay gỗ nhưng dưới bàn tay của nghệ nhân Việt thì chúng thành món đồ trang sức tinh tế và đẹp mắt.

+ Người Việt có mắt nhìn tinh tế, có khiếu thẩm mĩ đặc biệt và đặc biệt bàn tay của những người nghệ nhân đã tạo ra những món đồ không đơn giản chỉ dùng để trang trí mà nó còn hơn thế nữa.

- Tôi cảm thấy tâm đắc với nhận xét này vì đây là một nhận xét đúng và chính xác, chính những người nghệ nhân Việt đã tạo nên những món đồ mang đậm nét Việt.

Câu 6: Đối chiếu những thông tin được học giả Nguyễn Văn Huyên trình bày trong văn bản với một tác phẩm mĩ thuật hay một công trình kiến trúc của Việt Nam mà bạn biết, từ đó, rút ra nhận xét về sự bảo lưu hay đổi mới những đặc điểm và tinh thần truyền thống ở tác phẩm hay công trình ấy.

Trả lời:

Đối chiếu những thông tin được học giả Nguyễn Văn Huyên trình bày trong văn bản với tượng Trấn Vũ, tôi thấy được nghệ thuật đúc đồng của Việt Nam đã đạt đế trình độ nhất định. Tác phẩm hiện nay vẫn được bảo lưu.

VIẾT KẾT NỐI 

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) tóm tắt những thông tin mà bạn cho là thú vị sau khi đọc văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

Trả lời:

Cuốn sách Văn minh Việt Nam của học giả Nguyễn Văn Huyên được xem là một phát ngôn đầy tinh thần tự tôn dân tộc của người Việt về văn hóa Việt trước cộng đồng thế giới. Văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt được trích từ cuốn sách này, viết về những nền nghệ thuật truyền thống của người Việt, về những giá trị văn hóa lâu đời được bảo lưu đến ngày nay. Mở đầu văn bản khẳng định về giá trị của nghệ thuật Việt, về khiếu thẩm mĩ của người Việt. Người Việt có cách thưởng thức cái đẹp độc đáo, họ có thể biến những đồ vặt nhỏ bé, tầm thường thành những đồ trang trí tinh tế và đẹp mắt. Nghệ thuật Việt cũng bị ảnh hưởng đôi chút bởi tôn giáo, đặc biệt là tam giáo, tư tưởng của người nghệ sĩ cũng có sự thay đổi để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật mang nét mới lạ và đặc trưng của người Việt. Ngoài ra Việt Nam còn có những nền nghệ thuật tiêu biểu như nghệ thuật kiến trúc với các công trình kiến trúc đền chùa được xây dựng bởi nhu cầu thờ cúng và có tính chất thiêng liêng, hay các tác phẩm điêu khắc gỗ trong đền chùa như chùa Keo ở Thái Bình, chùa Bút Tháp ở Bắc Ninh,.. đều mang phong cách tao nhã. Ngoài ra thì nghệ thuật Việt Nam còn tiêu biểu với nghệ thuật đúc đồng có từ những thế kỉ đầu Công lịch, tiêu biểu là những vật rất lớn như bồn vạc ở Huế hay tượng Trấn Vũ ở đền Quán Thánh, Hà Nội đều là những tác phẩm lớn và kì công. Nền nghệ thuật truyền thống của Việt Nam tuy có sự đổi mới theo thời gian nhưng nó vẫn còn giữ được những nét văn hóa mang tính lâu đời, các công trình kiến trúc vẫn bảo lưu được nét đặc trưng của từng thời đại. Người Việt Nam có tinh thần gìn giữ những giá trị văn hóa ấy, bảo lưu được nền nghệ thuật truyền thống của Việt Nam.