Slide bài giảng Ngữ văn 10 kết nối bài 7 Đọc 1: Người cầm quyền khôi phục uy quyền

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN: NGƯỜI CẦM QUYỀN KHÔI PHỤC UY QUYỀN

TRƯỚC KHI ĐỌC 

Câu 1: Bạn hình dung như thế nào về một con người có uy quyền?

Trả lời:

Tôi hình dung một con người có uy quyền là một người có địa vị xã hội cao, giàu có, có tiếng nói mạnh mẽ, hành động quyết liệt đáng tin cậy, khiến người khác nể sợ hoặc là người có tài năng kiệt xuất, khiến người khác phải dè chừng, ngưỡng mộ. 

Câu 2: Bạn đã từng đọc cuốn sách hay xem bộ phim nào mà trong đó có nhân vật thực sự là một người uy quyền? Bạn hãy chia sẻ ấn tượng của mình về nhân vật ấy.

Trả lời:

Tôi đã từng đọc tác phẩm Những người khốn khổ của Vich-to Hu-gô, nhân vật Giăng Van-giăng trong tác phẩm thực sự là một người có uy quyền. Ông ấy được nhiều người tin tưởng, là một ông thị trưởng có tiếng nói và quyền uy được người dân tin tưởng. Ông là một người tốt bụng, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn. Ngay cả khi đứng trước mặt tên Gia-ve, uy quyền của ông càng khiến cho hắn phải sợ hãi. 

ĐỌC VĂN BẢN 

Câu 1: Hoàn cảnh và tình trạng của Phăng-tin được miêu tả như thế nào?

Trả lời:

Hoàn cảnh và tình trạng của Phăng-tin được miêu tả là chị đang ốm yếu, dù không biết chuyện gì đang xảy ra nhưng chị đinh ninh là Gia-ve lại muốn bắt chị. Bộ mặt gớm ghiếc của hắn khiến chị không chịu nổi, cảm thấy như tắt thở, chị lấy tay che mặt và kêu lên, giọng kinh hoàng. Có thể thấy Phăng-tin đang cảm thấy hoảng sợ.

Câu 2: Vì sao người kể chuyện lại lưu ý "từ giờ chúng ta cứ cái tên này mà gọi"?

Trả lời:

 Người kể chuyện lưu ý "từ giờ chúng ta cứ cái tên này mà gọi" vì để tránh nhầm lẫn tên Giăng Van-giăng với tên trước kia của ông là Ma-đơ-len. Trước kia, ông lấy tên Ma-đơ-len với thân phận là thị trưởng thị trấn Mông-tơ-rơi còn từ giờ ông là Giăng Van-giăng – kẻ đang bị pháp luật truy nã.

Câu 3: Chú ý cách miêu tả giọng nói của Gia-ve.

Trả lời:

+ Giọng điệu “man rợ, điên cuồng”

+ Giọng nói “không phải tiếng người nói mà là tiếng ác thú gầm”

Cách miêu tả giọng nói của Gia-ve cho thấy Gia-ve là một nhân vật tàn ác, nhẫn tâm, đang gào thét để thỏa mãn sự hung hăng của mình.

Câu 4: Tại sao Phăng-tin cảm thấy "cả thé giới đang tan biến"?

Trả lời:

- Đối với Phăng-tin, Giăng Van-giăng là thị trưởng luôn làm việc thiện và giúp người nghèo, là hiện thân cho cái đẹp, cái thiện, là sự dũng cảm của chị: “Nhưng ông thị trưởng vẫn đứng đó. Chị còn sợ gì nữa?”

- Nhưng khi thấy tên chó săn tóm cổ Giăng Van-giăng, và “ông thị trưởng cúi đầu”, Phăng-tin tưởng như thấy cái thiện đang cúi đầu chịu thua cái ác. Chị thấy thế giới tốt đẹp này đã biến mất theo cái cúi đầu đó.

Câu 5: Chú ý ngôn ngữ ra lệnh của Gia-ve và ngôn ngữ của Giăng Van-giăng

Trả lời:

- Gia-ve: lời nói cộc lốc, quát nạt, nôn nóng, ép buộc (“Mau lên!”, “Nói to, nói to lên!”, “Ta bảo mày nói to lên cơ mà.”), khinh thường đối phương (cách xưng hô “ta-mày”).

- Giăng Van-giăng: lời nói nhẹ nhàng, lịch sự (cách xưng hô “tôi-ông”), bình tĩnh, kiên định.

Qua lời đối thoại, ta thấy ngôn ngữ ra lệnh của Gia-ve cho thấy sự đắc ý, hống hách, ra oai và muốn người khác phải quỵ lụy mình. Ngôn ngữ của Giăng Van-giăng vẫn chừng mực, lịch sự, khiêm tốn.

Câu 6:  Phăng-tin có phản ứng và cảm xúc như thế nào khi nghe nhắc đến đứa con gái của mình?

Trả lời:

- Phăng-tin có phản ứng mạnh khi nghe đến đứa con: chị “run lên bần bật”, các lời thoại liên tiếp cất lên, đều là những câu kết thúc bằng dấu chấm than, thể hiện cảm xúc dâng trào của chị - Phăng-tin rất muốn, rất khao khát được gặp con gái mình trước khi mất.

Câu 7: Chú ý thái độ của Gia-ve khi nói về Giăng Van-giăng.

Trả lời:

Trong cuộc đối thoại với Phăng-tin, Gia-ve tỏ ý khinh thường Giăng Van-giăng khi nhắc đến quá khứ của Giăng Van-giăng: “Cái xứ chó đểu gì mà những thằng tù đi đày thì làm ông nọ ông kia”..

Câu 8: Tại sao Gia-ve lại thấy run sợ?

Trả lời:

- Gia-ve run sợ trước sức mạnh của Giăng Van-giăng, khi Giăng Van-giăng tay không bẻ gãy cái gióng giường, và cầm cái gióng đó “trợn mắt nhìn Gia-ve”. Gia-ve run sợ trước lời cảnh báo của Giăng Van-giăng: “Tôi khuyên anh đừng có quất rầy tôi lúc này”.

- Bởi vì trước đó, Giăng Van-giăng đã kết tội Gia-ve là kẻ “giết chết người đàn bà này rồi”, nên khi thấy Giăng Van-giăng tiến lại gần, Gia-ve run sợ.

Câu 9: Chú ý hình thức câu hỏi trong lời của người kể chuyện.

Trả lời:

- Người kể chuyện nói thay những câu hỏi mà người đọc cùng thắc mắc khi đọc đến tình tiết Giăng Van-giăng ghé lại thì thầm bên tai Phăng-tin. Qua một loạt câu hỏi, nhà văn đã gợi liên tưởng đến mối liên hệ giữa hai con người khốn khổ, đến việc Giăng Van-giăng thực hiện lời hứa. 

- Đồng thời, đoạn trữ tình ngoại đề này đã góp phần soi sáng tư tưởng tác phẩm: vượt lên trên hiện thực để vươn tới cái đẹp, cái thiện.

Câu 10: Thái độ của Giăng Van-giăng đối với Gia-ve thể hiện ở câu nói sau cùng trong đoạn trích.

Trả lời:

Thái độ của Giăng Van-giăng đối với Gia-ve thể hiện ở câu nói sau cùng trong đoạn trích cho thấy sự phớt lờ, thả trôi, mặc kệ có phần khinh thường của Giăng Van-giăng đối với Gia-ve.

SAU KHI ĐỌC 

Câu 1: Có thể chia đoạn trích làm mấy phần? Hãy xác định mối liên hệ giữa các phần ấy.

Trả lời:

 Có thể chia văn bản thành hai phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “... Phăng tin tắt thở”: Gia-ve tới bắt Giang Van-giăng, gây ra cái chết của Phăng-tin.

- Phần 2: Còn lại: Giăng Van-giăng từ biệt Phăng-tin, thầm hứa với linh hồn người phụ nữ bất hạnh, khôi phục “uy quyền” trước Gia-ve.

Câu 2: Bạn cảm nhận như thế nào về thái độ và cách ứng xử của Giăng Van-giăng đối với Phăng-tin? 

Trả lời:

- Thái độ và cách ứng xử của Giăng Van-giăng đối với Phăng-tin:

+ Trước sự hốt hoảng của Phăng–tin khi Gia-ve đến: Trấn an Phăng-tin, quyết tâm tìm đứa con cho chị với thái độ đầy trách nhiệm.

– Khi Phăng–tin chết: Giăng Van-giăng xót thương vô hạn, thì thầm vào tai chị, sửa lại mái tóc cho chị, vuốt mắt cho chị, đặt lên bàn tay chị một nụ hôn.

à Hành động thể hiện thái độ yêu thương của những người cùng khổ với nhau; lòng nhân ái, tinh thần trách nhiệm và bản lĩnh cứng cỏi ở Giăng Van-giăng.

- Theo tôi, Giăng Van-giăng có thể sẽ nói với Phăng-tin về lời hứa nhất định sẽ tìm được đứa con của chị, an ủi linh hồn của Phăng-tin được yên nghỉ, Phăng-tin sẽ được “đi vào bầu ánh sáng vĩ đại của Chúa”, không còn phải chịu khổ sở nơi trần gian nữa.

Câu 3: Qua lời của người kể chuyện, nhân vật Gia-ve hiện lên như thế nào? Hãy nhận xét về thái độ của người kể chuyện đối với nhân vật này.

Trả lời:

- Trong đoạn trích này, V. Huy-gô đã có dụng ý miêu tả Gia-ve như một con thú qua các góc độ: bộ dạng, ngôn ngữ, hành động của hắn. 

+ Bộ dạng thú dữ vồ mồi : tiếng thét của hắn: "Mau lên" được miêu tả “không phải là tiếng người mà là tiếng thú gầm”, quát tháo ầm ĩ trong bệnh xá.

+ Hành động thôi miên con mồi ("đứng lì một chỗ”), nhìn chằm chằm vào con mắt (“cặp mắt nhìn như cái móc sắt”).

+ Động tác lao tới con mồi ("tiến vào giữa phòng”).

+ Cười đắc thắng (nhưng là “cái cười ghê tởm phô ra tất cả hai hàm răng”).

+ Bản tính vô cảm, vô nhân tính: phủ nhận tình cảm mẹ con của Phăng-tin, vô cảm trước nỗi đau tuyệt vọng của Phăng-tin, vô cảm trước cái chết của Phăng-tin.

- Người kể chuyện thể hiện thái độ căm ghét, khinh bỉ đối với nhân vật Gia-ve.

Câu 4: Phân tích sự thay đổi trong ngôn ngữ và thái độ của Giăng Van-giăng đối với Gia-ve theo diễn biến của đoạn trích.

Trả lời:

Sự thay đổi trong ngôn ngữ và thái độ của Giăng Van-giăng đối với Gia-ve theo diễn biến của đoạn trích:

- Trước khi Phăng-tin chết: Giăng Van-giăng có thái độ mềm mỏng, nhún nhường Gia-ve.

- Sau khi Phăng-tin chết: Giăng Van-giăng trở nên mạnh mẽ, quyết liệt hơn, không còn nể Gia-ve như trước. Hành động bẻ gãy thanh giường sắt và lời nói rất nhỏ mang tính đe dọa của anh khiến Gia-ve phải run sợ.

=> Giăng Van-giăng từ sự mềm mỏng có phần nhún nhường đã trở nên quyết liệt, mạnh mẽ hơn. Nói cách khác, anh đang "lấy lại uy quyền".

Câu 5: Quyền năng của người kể chuyện ngôi thứ ba có được thể hiện trong đoạn trích này không? Vì sao?

Trả lời:

- Quyền năng của người kể chuyện ngôi thứ ba có được thể hiện trong đoạn trích này, tuy nhiên không phải được thể hiện ở tất cả các tình tiết truyện.

- Biểu hiện của quyền năng của người kể chuyện ngôi thứ ba: người kể chuyện biết hết những sự việc sẽ xảy ra, biết được cả một số tâm tư, suy nghĩ của nhân vật khi thực hiện hành động đó.

+ Người kể chuyện ngôi thứ ba đưa ra ra thái độ tâm tư của nhân vật Gia-ve khi hắn vừa mới gặp gvg: “Hắn coi gvg như một kẻ đấu thầu bí hiểm…”. Động từ “coi” ở đây cho thấy người kể chuyện đã xâm nhập vào thế giới nội tâm của nhân vật Gia-ve.

+ Người kể chuyện xâm nhập vào thế giới nội tâm của Phăng-tin để miêu tả các cung bậc cảm xúc của chị: “Chị còn trông thấy một sự vô lý vô lý đến nỗi ngay trong những cơn sốt mê sảng hãi hùng nhất chị cũng không hề thấy có điều như vậy”.

- Tuy nhiên vẫn có những đoạn người kể chuyện ngôi thứ ba không sử dụng quyền năng toàn tri của mình. Ở đoạn cuối, người kể chuyện đã không nêu rõ cho người đọc biết nhân vật gvg thầm thì điều gì vào tai Phăng-tin. Khi không sử dụng quyền năng toàn tri, người kể chuyện ngôi thứ ba đã để người đọc tự tưởng tượng theo mạch truyện.

Câu 6: Trong đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền, nhân vật nào thật sự có uy quyền? Do đâu bạn khẳng định như vậy?

Trả lời:

 - Trong đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền, nhân vật Giăng Van-giăng thật sự có uy quyền. Tuy Gia-ve là người đã khôi phục uy quyền của một người nhà nước đi bắt kẻ phạm tội, nhưng gvg mới là người nắm quyền chủ động trong tư thế hiên ngang. Sau khi Phăng-tin đột ngột qua đời, Giăng Van-giăng không nhún nhường như trước, mà trở nên hiên ngang, quyền uy, trong tư thế đại diện cho cái thiện, khiến Gia-ve phải run sợ.

- Tôi khẳng định như vậy vì Giăng Van-giăng là người lễ độ, anh biết mình có thể đánh bại Gia-ve nhưng anh chỉ thể hiện nó khi cần thiết

Câu 7: Trong đoạn trích này, theo bạn, điều gì mới làm nên uy quyền của một con người?

Trả lời:

Điều thực sự làm nên uy quyền của một con người đấy là việc người ta đại diện cho cái thiện, đại diện cho chính nghĩa, thể hiện lòng thương người và khiến cho những người khác phải nể phục mình. Uy quyền được tạo nên từ sự bình tĩnh, ung dung, hiên ngang, đường hoàng, không phải được tạo nên từ sự bạo lực, ép buộc.

VIẾT KẾT NỐI 

Câu 1: Bạn có cảm thấy hứng thú khi đọc những tác phẩm tự sự được kể bởi người kể chuyện toàn tri không

Trả lời:

Một tác phẩm tự sự được kể bởi người kể chuyện toàn tri có khả năng tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt của tác phẩm, khơi gợi sự hứng thú của bạn đọc và không chỉ tái hiện lại câu chuyện một cách hoàn hảo mà còn nêu được quan điểm, thái độ của người kể chuyện. Người kể chuyện toàn tri là một người có kiến thức đầy đủ về các sự kiện của câu chuyện và các động cơ và suy nghĩ chưa được làm sáng tỏ của các nhân vật khác nhau. Một người kể chuyện toàn tri thậm chí có thể biết và nói với người đọc những điều về các nhân vật mà họ không biết cho chính họ. Người kể chuyện toàn tri có thể bị xâm phạm và can thiệp vào việc truyền tải câu chuyện của chính họ để giải quyết trực tiếp cho người đọc; đồng thời  họ còn có thể bình luận về các hành động, truy tố hoặc thậm chí đưa ra những bài học đạo đức. Một người kể chuyện toàn tri cung cấp một ý tưởng về suy nghĩ và cảm xúc của tất cả các nhân vật; điều này đặc biệt hữu ích trong một câu chuyện dài hoặc phức tạp có nhiều nhân vật. Bằng cách thể hiện suy nghĩ và cảm xúc của nhiều nhân vật, người kể chuyện cung cấp một cái nhìn đa sắc thái hơn về các sự kiện; nó cũng giúp người đọc hiểu hơn về tâm lý của các nhân vật. Trong văn học, một quan điểm toàn tri là một trong đó người kể chuyện biết suy nghĩ và hành động của mỗi nhân vật trong câu chuyện kể; được gọi là người thứ ba toàn tri. Một người kể chuyện toàn tri ở ngôi thứ ba có thể nhảy tự do giữa tâm trí của các nhân vật khác nhau, trong các chương khác nhau hoặc thậm chí trong cùng một cảnh. Người kể chuyện trong đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền chính là người kể chuyện toàn tri ngôi thứ ba đã đưa người đọc đến với câu chuyện về ba nhân vật Giăng Van-giăng, Phăng-tin và Gia-ve; đến gần hơn với tâm lý, cảm cúc của các nhân vật và hòa mình vào diễn biến sự việc một cách triệt để. Như vậy, bằng cách thể hiện suy nghĩ và cảm xúc của nhiều nhân vật, người kể chuyện toàn tri đã cung cấp một cái nhìn đa sắc thái hơn về các sự kiện; giúp người đọc hiểu được tâm lỹ, cảm xúc của các nhân vật và góp phần tạo nên sự hứng thú của bạn đọc khi đọc tác phẩm đó.