Slide bài giảng Ngữ văn 10 kết nối bài 4 Đọc 1: Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN: HÉC-TO TỪ BIỆT ĂNG-ĐRÔ-MÁC

TRƯỚC KHI ĐỌC 

Câu 1: Trong cuộc sống, việc thực hiện bổn phận với cộng đồng và với gia đình nhiều khi mâu thuẫn. Theo bạn, ứng xử như thế nào mới là hợp tình, hợp lí? 

Trả lời: 

Theo em, khi đứng trong hoàn cảnh mâu thuẫn giữa việc thực hiện bổn phận với cộng đồng và với gia đình, để có cách ứng xử hợp tình hợp lý chúng ta nên suy nghĩ, cân nhắc, nghĩ tới lợi ích và vận mệnh chung của xã hội để đưa ra quyết định phù hợp. 

ĐỌC VĂN BẢN 

Câu 1: Lưu ý những chi tiết miêu tả hành động và tâm trạng của Ăng-đrô-mác.

Trả lời:

Những chi tiết miêu tả hành động và tâm trạng của Ăng-đrô-mác:

- "Nàng cùng con thơ với cô hầu gái xống áo thướt tha, đứng trên tháp canh nức nở, lòng đắng cay chan chứa nỗi buồn"

- "phu nhân vội vã tới tòa tháp lớn thành I-li-ông'

- “như người mất trí, bà vừa đi vừa chạy lên thành, đầu không ngoảnh lại”

Câu 2: Lý do nào khiến Ăng-đrô-mác không muốn Héc-to ra trận?

Trả lời:

- Ra trận, bọn A-kê-en sẽ hạ sát Héc-to, nàng sẽ trở thành góa phụ. Cha, mẹ của Ăng-đrô-mác đã không còn, bảy người anh cũng bị hạ sát bởi A-khin. Héc-to là người thân duy nhất của nàng. Nàng không muốn “trẻ thơ phải mồ côi, vợ hiền thành góa phụ”

-> Vì Ăng-đrô-mác rất yêu thương phu quân của mình, không muốn chàng chết.

Câu 3: Lưu ý những lý lẽ khiến Héc-to vẫn quyết định ra trận.

Trả lời:

Những lý lẽ khiến Héc-to vẫn quyết định ra trận là bởi vì:

- Chàng không muốn trở thành kẻ hèn nhát

- Chàng là người có nhiệt huyết, lý tưởng sống cao đẹp

- Chàng không muốn mang nỗi thống khổ đến cho thành Tơ-roa, những người đàn em của mình và đặc biệt là Ăng-đrô-mác.

Câu 4: Hình dung về cảnh tượng được miêu tả.

Trả lời:

- Hoàn cảnh: Héc-to chuẩn bị từ biệt vợ và con trai

- Nhân vật: Héc-to, vợ, con trai, nhũ mẫu

- Diễn biến: 

+ Héc-to muốn ôm con trai để từ biệt, nhưng ánh đồng sáng lòa và cái ngù bờm ngựa cong cong trên mũ trụ của chàng làm đứa con trai khóc ré lên vì sợ. Héc-to và vợ bật cười trước tình huống này.

+ Héc-to tháo mũ và bế đứa con trai thân thương và khẩn cầu các vị thần về sức mạnh và lòng dũng cảm.

+ Cảnh tượng cảm động nhưng vô cùng thiêng liêng.

Câu 5: Chú ý đến ý thức của Héc-to về số phận và bổn phận.

Trả lời:

Ý thức của Héc-to về số phận và bổn phận được thể hiện qua những câu nói:

- " Một người trần mắt thịt không thể bất chấp số phận mà bắt ta xuống địa phủ của thần Ha-đét được."

- "Và đã sinh ra trên mặt đất này, chẳng một ai, dù quả cảm hay rụt rè, có thể chạy trốn được số phận."

- Chiến tranh là bổn phận của mỗi người đàn ông sinh ra tại thành I-li-ông này, nhất là ta.

SAU KHI ĐỌC 

Câu 1:  Biến cố nào dẫn đến việc Héc-to phải từ biệt Ăng-đrô-mác? Vì sao có thể xem đó là biến cố đặc trưng cho thể loại sử thi?

Trả lời:

- Biến cố khiến Héc-to phải từ biệt Ăng-đrô-mác: cuộc giao chiến giữa quân Hy Lạp và quân Tơ-roa tiếp tục bước sang năm thứ 10 không phân thắng bại. Quân Hy Lạp nhất thời giành thế áp đảo. Hoàng tử Héc-to phải quay vào thành giục binh sĩ, cầu khẩn nữ thần A-tê-na giúp đỡ và từ biệt vợ con.

- Chiến tranh là một trong những biến cố trọng đại liên quan đến vận mệnh của toàn thể cộng đồng (đặc điểm tiêu biểu của cốt truyện sử thi).

Câu 2: Xác định những từ ngữ lặp lại khắc họa đặc điểm cố định của nhân vật trong đoạn trích. Theo bạn, vì sao sử thi lại có cách khắc họa nhân vật như vậy?

Trả lời:

Những từ ngữ khắc họa đặc điểm cố định của nhân vật trong đoạn trích:

- Nhân vật nam: 

+ sáng loáng khiên đồng (Héc-to, gã A-kê-en)

+ quả cảm (vua Ê-ê-xi-ông, những dũng sĩ)

- Nhân vật nữ: 

+ xống áo thướt tha (cô hầu gái, Ăng-đrô-mác, nhũ mẫu)

+ trang phục diễm lệ (cô dâu)

+ vấn tóc chỉnh tề (phu nhân thành Tơ-roa)

Câu 3: Những không gian “tòa tháp”, “thành lũy”, “phố xá thành Tơ-roa”, “cổng Xkê”,… trong đoạn trích thể hiện đặc trưng thể loại sử thi như thế nào?

Trả lời:

Những không gian trên được miêu tả bằng những tính từ lớn lao, hùng vĩ, đồ sộ:

+ dãy phố thành Tơ-roa xây dựng khang trang

+ phố xá thành Tơ-roa rộng lớn 

+ thành Te-bơ cổng lớn tường cao, đô thị đẹp đẽ

+ xứ Pla-cốt đại ngàn

=> Thể hiện đặc trưng thể loại sử thi: Không gian sử thi kì vĩ, cao rộng, mang tính cộng đồng, có thể bao quát cả thế giới thần linh và con người.

Câu 4: Những lời nói, hành động của Ăng-đrô-mác thể hiện phẩm chất gì của nhân vật?

Trả lời:

Trong văn bản, Ăng-đrô-mác hiện lên với những hình ảnh:

- Hành động: “nước mắt đầm đìa”, “xiết chặt tay Héc-to”, “nức nở”, “ôm chặt con vào bầu ngực thơm tho, cười qua hàng lệ”; khi Héc-to ra đi, nàng “bước về nhà, hàng lệ tuôn rơi, chốc chốc lại ngoái nhìn qua bóng hình phu quân yêu quý”

- Lời nói:

  + “Lòng can đảm của chàng sẽ hủy hoại chàng… thiếp nguyện xuống hồ sâu còn hơn để mất chàng. Chàng bỏ thiếp lại một mình, còn gì thiết tha trên cõi đời này nữa”

  + “Héc-to chàng hỡi, giờ đây với thiếp, chàng là cha và cả mẹ kính yêu; chàng là cả anh trai duy nhất, cả đức lang quân cao quý của thiếp”

  + Xin chàng hãy rủ lòng thương thiếp và con mà đừng ra trận,… đừng để trẻ thơ phải mồ côi, vợ hiền thành góa phụ

     Những lời nói và hành động đó cho thấy Ăng-đrô-mác là một người phụ nữ yêu chồng, thương con, rất tha thiết với gia đình và luôn khao khát hạnh phúc. Nhưng đồng thời, nàng cùng là một người phụ nữ cảm tính, thiên về cảm xúc, đôi khi lo lắng đến mất đi lý trí, nhưng đó cũng là tính cách chung của những người phụ nữ có chồng đi chinh chiến trong sử thi.

Câu 5: Vì sao Héc-to vẫn quyết định mở cổng thành nghênh chiến với quân Hy Lạp? Bạn suy nghĩ gì về hành động đó của nhân vật? 

Trả lời:

Héc-to mở cổng thành nghênh chiến với quân Hy Lạp dù bị Ăng-đrô-mác ngăn cản vì nhiều lý do:

- Lòng tự tôn và ý chí của người anh hùng không cho phép chàng làm kẻ hèn mọn, nhát gan đứng ngoài cuộc chiến. Chàng không muốn phải hổ thẹn với những chiến binh và những người phụ nữ thành Tơ-roa

- Héc-to đã quen là người đứng đầu, luôn giành chiến thắng về cho thân phụ và bản thân nên không thể làm kẻ hèn mọn đứng ngoài cuộc chiến

- Chàng muốn chiến đấu vì thành Tơ-roa, bởi chàng biết, một khi thành Tơ-roa thất thủ, thì em trai, vợ chàng và những người thân thiết bên cạnh chàng sẽ mất hết tự do, phải đi làm nô lệ tù đày, chàng không muốn họ phải sống khổ sở nên muốn đi chinh chiến để giữ vững yên bình cho thành và cuộc sống của mọi người ở đây

     Hành động mở cổng thành nghênh chiến với quân Hy Lạp của Héc-to là một hành động dũng cảm và thể hiện lý tưởng của người anh hùng trong hoàn cảnh phải lựa chọn giữa gia đình và dân tộc. Hành động này còn cho thấy tính cách quả cảm, cương trực và quyết đoán của chàng, là đại diện cho hình tượng người anh hùng cổ đại.

Câu 6: Đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác đã đặt ra những vấn đề nhân sinh nào? Những vấn đề đó còn có ý nghĩa đối với đời sống ngày nay không? Vì sao?

Trả lời:

 - Đoạn trích đặt ra vấn đề con người ở giữa tình cảm gia đình và bổn phận, trách nhiệm với đất nước.

- Vấn đề này đến ngày nay vẫn còn xảy ra rất nhiều. Vì hiệ nay khi xã hội phát triển, con người càng chăm lo tới đời sống cá nhân nhiều hơn và đặt lợi ích của mình lên trên cao so với lợi ích chung của xã hội.

Câu 7: Qua những lời nói, hành động của Héc-to, hãy xác định những phẩm chất tạo dựng nên hình mẫu người anh hùng của Hy Lạp thời cổ đại.

Trả lời:

Qua nhân vật Héc-to – kiểu nhân vật điển hình cho người anh hùng Hy Lạp thời cổ đại, có thể nhận thấy người anh hùng thời kì này thường mang những phẩm chất:

- Dũng cảm, có lý tưởng chiến đấu và luôn sẵn sàng xông pha chiến trận

- Kiên cường, không chịu thua, có lòng tự tôn, kiêu hãnh dân tộc

- Phân biệt rạch ròi giữa tình cảm gia đình, vợ chồng cá nhân và lợi ích của dân tộc, biết cân bằng những mối quan hệ xung quanh.

VIẾT KẾT NỐI 

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một chi tiết mà bạn cho là đặc sắc nhất trong đoạn trích.

Trả lời:

1. Mở đoạn: giới thiệu đoạn trích.

- Đoạn trích Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác là một trong những đoạn trích tiêu biểu trong sử thi I-li-át. Đây được coi là một trong những cảnh ấn tượng nhất khi khắc họa thành công sự tương phản giữa bầu không khí chiến tranh ác liệt và cuộc sống gia đình êm ấm.

2. Thân đoạn:

- Chỉ ra chi tiết mà em cho là đặc sắc nhất.

+ Chi tiết Héc-to ôm con trai vào lòng để từ biệt. 

+ Chi tiết “cậu bé khóc ré lên, nhao người về phía nhũ mấu xống áo thướt tha” vì sợ chiếc mũ bờm ngựa ánh đồng sáng lóa của Héc-to đã khiến chàng ngay lập tức cởi bỏ chiếc mũ của mình, rồi nhẹ nhàng bồng cậu con trai thân yêu, “thơm nó, vừa nâng nó lên cao, đu đưa, vừa khẩn cầu con trai của thần Crô-nốt”.

- Phân tích nét đặc sắc của chi tiết trong việc thể hiện nội dung tác phẩm.

+ Từng hành động, cử chỉ chàng trao cho đứa con bé bỏng của mình đã thể hiện nỗi lòng thương xót và yêu con đến nhường nào. 

+ Héc-to mong đứa bé có được sự dũng cảm và can trường hơn cha của nó để có thể trở thành một anh hùng vĩ đại.

3. Kết đoạn: nêu cảm nhận của bản thân.