Slide bài giảng Ngữ văn 10 kết nối bài 7 Thực hành tiếng việt Biện pháp chêm xen, biện pháp liệt kê

Tóm lược nội dung

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Phân tích tác dụng của biện pháp chêm xen được sử dụng trong các câu sau:

a. Thanh rút khăn lau mồ hôi trên trán - bên ngoài trời nắng gắt - rồi thong thả đi bên bức tường hoa thấp chạy thẳng đến đầu nhà.

(Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan)

b. Gạch mát và phủ rêu khiến Thanh nhớ lại hai bàn chân xinh xắn của Nga, ngày nào, đi trên đó.

(Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan)

c. Tuy nhiên, ông thường xuyên bị thanh tra Gia-ve (người luôn ngờ vực vể nhân thân của ông) rình mò, theo dõi.

(Phần tóm tắt tác phẩm Những người khốn khổ)

Trả lời:

Tác dụng của biện pháp chêm xen được sử dụng trong các câu:

a. Biện pháp chêm xen: bên ngoài trời nắng gắt

→ Tác dụng: bổ sung thông tin, giải thích cho hành động rút khăn lau mồ hôi trên trán của Thanh.

b. Biện pháp chêm xen: ngày nào 

→ Tác dụng: bổ sung thông tin về hình ảnh hai bàn chân xinh xắn của Nga.

c. Biện pháp chêm xen: người luôn ngờ vực về nhân thân của ông 

→ Tác dụng: bổ sung thông tin về thanh tra Gia-ve lại luôn rình mò, theo dõi người khác.

Câu 2: Viết ba câu có sử dụng biện pháp chêm xen, nội dung có liên quan đến các truyện đã đọc trong bài.

Trả lời:

- Nhân vật Phăng-tin luôn khao khát gặp con – đứa con gái đã thất lạc của chị - trước khi qua đời.

- Đối với Na-đi-a, dù sau này nàng đã có chồng – một viên thư ký hội đồng giám hộ quý tộc, thì kỷ niệm về ngày trượt tuyết cùng nhân vật “tôi” và những tiếng “anh yêu em” vẫn là những phút hạnh phúc nhất trong cuộc đời nàng.

- Nhân vật Thanh vẫn luôn cảm thấy bình yên và thong thả mỗi khi trở về ngôi nhà của bà – không gian thân thuộc đối với chàng.

Câu 1: Phân tích tác dụng của việc dùng biện pháp liệt kê ở các câu sau:

a. - Ô, đấy là viên tướng bại trận của Bắc triều, cái hồn bơ vơ ở Nam quốc, tranh chiếm miếu đền của tôi, giả mạo họ tên của tôi, quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược, Thượng đế bị nó bưng bít, hạ dân bị nó quấy rầy, phàm những việc hưng yêu tác quái đều tự nó cả, chứ có phải tôi đâu.

(Nguyễn Dữ, Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên)

b. Ngoài các món thường thấy ở cỗ Tết như gà luộc, giò, chả, nem, măng hầm chân giò, miến nấu lòng gà, xúp lơ xào thịt bò,... - món nào cũng mang dấu ấn tài hoa của người chế biến - là các món khác thường như gà quay ướp húng lìu, vịt tần hạt sen, chả chìa, mọc, vây,...

(Ma Văn Kháng, Mùa lá rụng trong vườn)

c. Ngày mười tám, trận Chi Lăng, Liễu Thăng thất thế,

   Ngày hai mươi, trận Mã An, Liễu Thăng cụt đầu,

   Ngày hăm lăm, Bá tước Lương Minh bại trận tử vong

   Ngày hăm tám, Thượng thư Lý Khánh cùng kế tự vẫn

(Nguyễn Trãi, Bình Ngô đại cáo)

Trả lời:

Tác dụng của việc dùng biện pháp liệt kê ở các câu:

a. Phép liệt kệ: liệt kê hàng loạt những việc làm xấu xa của tướng giặc như chiếm miếu đền, giả mạo họ tên, quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược, Thượng Đế bị bưng bít, hạ dân bị quấy rầy...

→ Tác dụng: nhấn mạnh những tội ác mà tên tướng giặc đã gây ra. 

b. Phép liệt kê: liệt kê hàng loạt các món ăn như gà luộc, giò, chả, nem, măng hầm chân giò, miến nấu lòng gà, súp lơ xào thịt bò, gà quay ướp húng lìu, vịt tần hạt sen, chả chìa, mọc, vây. 

→ Tác dụng: nhấn mạnh sự phong phú, đa dạng của nền ẩm thực nước nhà trong mỗi dịp Tết. 

c. Phép liệt kê: liệt kê ngày tháng cùng các trận đánh. 

→ Tác dụng: nhấn mạnh thời gian và sự việc diễn ra, thể hiện niềm tự hào về những chiến công của quân và dân ta. 

Câu 2: Viết ba câu có sử dụng biện pháp liệt kê, nội dung liên quan đến các văn bản trong bài học.

Trả lời:

- Đọc Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi, ta càng thêm tự hào vì những chiến công hiển hách của nghĩa quân Lam Sơn qua các trận đánh: trận Chi Lăng, trận Mã An, trận Tây Kinh, Đông Đô, Tốt Động…

- Trong Bảo kính cảnh giới, Nguyễn Trãi đã đem đến cho độc giả một cái nhìn mới về mùa hè, không còn là nắng gặt, phượng hồng, mà là hòe lục, thạch lựu hiên, hồng liên trì,…

- Tác phẩm Dưới bóng hoàng lan đã đem đến cho người đọc một khung cảnh yên bình qua vùng thiên nhiên vùng quê với con đường gạch rêu phủ, bức hoa tường thấp yên tĩnh, giàn thiên lí hoa thơm, cùng cây hoàng lan bóng tỏa.