Slide bài giảng Kinh tế pháp luật 10 kết nối bài 6: Thuế

Tóm lược nội dung

BÀI 6: THUẾ 

Mở đầu

Câu hỏi: Em cùng các bạn tham gia trò chơi “tiếp sức ” nêu tên các loại thuế có ở Việt Nam. Trong cùng một thời gian, đội nào kể nhiều hơn sẽ thắng

Trả lời rút gọn:

Hs tham gia trò chơi

Thuế và vai trò của thuế

a) Thuế là gì?

Câu 1: Vì sao chị P phải nộp thuế?

Trả lời rút gọn:

Thuế là khoản tiền mà chủ thể kinh tế như chị P phải nộp vào ngân sách nhà nước theo yêu cầu của nhà nước, vì đã đủ điều kiện nhất định và bắt buộc bằng sức mạnh của pháp luật.

Câu 2: Chị P nộp thuế cho ai?

Trả lời rút gọn:

Chị P phải nộp thuế thu nhập cá nhân cho nhà nước thông qua các cơ quan có thẩm quyền.

b) Vai trò của thuế

Câu hỏi: Theo em vì sao nhà nước phải thu thuế?

Trả lời rút gọn:

- Thuế là nguồn thu chính của ngân sách nhà nước và cũng là công cụ quan trọng để điều tiết thị trường. 

- Qua thuế, nhà nước có thể hướng dẫn tiêu dùng theo hướng tích cực và bảo vệ thị trường trong nước. 

- Ngoài ra, thuế cũng góp phần điều tiết thu nhập, thực hiện công bằng xã hội và đảm bảo cân bằng lợi ích trong xã hội.

Một số loại thuế phổ biến

Câu hỏi: Theo em, ngoài thuế thu nhập doanh nghiệp, doanh nghiệp X còn phải nộp thuế nào khác? Chia sẻ hiều biết của em về loại thuế đó?

Trả lời rút gọn:

- Thuế bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân. 

- Ngoài ra, có thuế gián tiếp như thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu và thuế bảo vệ môi trường.

Quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân trong việc thực hiện đóng thuế 

Câu 1: Vì sao nộp thuế là quyền và nghĩa lợi của công dân?

Trả lời rút gọn:

* Quyền của công dân nộp thuế:

- Được hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện việc nộp thuế và cung cấp thông tin, tài liệu liên quan.

- Hưởng các ưu đãi, hoàn thuế theo quy định của pháp luật; biết thời hạn giải quyết hoàn thuế, số tiền không được hoàn và căn cứ pháp lý.

* Nghĩa vụ của công dân nộp thuế:

- Khai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng hạn; chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ.

- Nộp tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt đầy đủ, đúng thời hạn và đúng địa điểm.

Câu 2: Hãy nêu ví dụ về một số quyền lợi và nghĩa vụ của người nộp thuế.

Trả lời rút gọn:

* Quyền:

- Được hướng dẫn thực hiện nộp thuế; cung cấp thông tin, tài liệu về thuế.

- Yêu cầu cơ quan thuế giải thích việc tính thuế, ấn định thuế; yêu cầu giám định hàng hoá xuất nhập khẩu.

- Được giữ bí mật thông tin theo quy định pháp luật.

* Nghĩa vụ:

- Nộp tiền thuế đầy đủ, đúng hạn, đúng địa điểm.

- Chấp hành chế độ kế toán, thống kê và quản lý, sử dụng hoá đơn, chứng từ theo quy định pháp luật.

Luyện tập

Câu 1: Em đồng tình/không đồng tình với ý kiến nào sau đây? Vì sao?

a. Chủ thể chịu thuế là những cá nhân, tổ chức phải trực tiếp nộp thuế cho nhả nước.

b. Thuế thu nhập cá nhân là công cụ điều tiết thị trường, hướng dẫn tiêu dùng tich cực.

c. Những doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ sẽ không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.

d. Người tiêu dùng phải nộp thuế giá trị gia tăng cho nhả nước.

e. Thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng đối với một số hảng hoá đặc biệt, xa xỉ nhằm điều chỉnh cung cầu hàng hoá đó trên thị trường.

Trả lời rút gọn:

a. Chủ thể chịu thuế là những cá nhân, tổ chức phải trực tiếp nộp thuế cho nhà nước.

- Đồng tình: Vì đó là quyền và nghĩa vụ của các cá nhân, tổ chức chịu thuế.

b. Thuế thu nhập cá nhân là công cụ điều tiết thị trường, hướng dẫn tiêu dùng tích cực.

- Đồng tình: Vì theo Luật thuế TNCN hiện hành, cá nhân được trừ các khoản bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp, giảm trừ gia cảnh, đóng góp từ thiện, nhân đạo, phụ cấp, trợ cấp... số còn lại mới là thu nhập tính thuế TNCN.

c. Những doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ sẽ không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.

- Đồng tình: Lợi nhuận doanh nghiệp lỗ hay lãi theo kế toán chưa phản ánh được việc nộp thuế, phải căn cứ vào thu nhập tính thuế.

d. Người tiêu dùng phải nộp thuế giá trị gia tăng cho nhà nước.

- Đồng tình: Theo Điều 2 Luật Thuế VAT, thuế VAT tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ trong quá trình sản xuất, lưu thông, tiêu dùng. VAT là thuế gián thu, người tiêu dùng cuối cùng chịu thuế, người bán hàng thay mặt nộp thuế cho nhà nước. Hóa đơn phải được lập khi bán hàng hóa, dịch vụ, trừ trường hợp thanh toán dưới 200.000 đồng nếu không yêu cầu hóa đơn.

e. Thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng đối với một số hàng hóa đặc biệt, xa xỉ nhằm điều chỉnh cung cầu hàng hóa đó trên thị trường.

- Đồng tình: Nhà nước điều tiết thu nhập của người tiêu dùng vào ngân sách một cách công bằng, hợp lý: ai tiêu dùng nhiều hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thì nộp thuế nhiều hơn. Những hàng hóa này thường có thành tố độc hại, khó phân hủy, phải chịu phí cao.

Câu 2: Em hãy gọi tên loại thuế mà các chủ thể phải đóng và vai trò của thuế đó trong những trường hợp sau:

a. Anh X được trao Giải thưởng Sao Đỏ vi là doanh nhân trẻ tiêu biểu trong năm, có nhiều

b.Một người có tổng thu nhập mỗi tháng là 20 triệu đồng, trừ các khoản miễn thuế và giảm trừ gia cảnh, phải nộp thuế 150 000 đồng/tháng.

c. Nhiều quốc gia áp dụng biện pháp đánh thuế suất rất cao đối với một số hàng hoá, dịch vụ mang tinh chất xa xỉ, không thực sự cần thiết như bia, rượu, thuốc lá, xỉ gà...: các dịch vụ như kinh doanh xỏ số, casino, vũ trường...

d. Công ty kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật X phải nộp thuế cao khi nhập khẩu thuốc trừ cỏ.

Trả lời rút gọn:

a. Anh X được trao Giải thưởng Sao Đỏ vì là doanh nhân trẻ tiêu biểu trong năm, có nhiều đóng góp.

- Đóng thuế thu nhập cá nhân: Vai trò làm tăng ngân sách nhà nước, điều tiết tiêu thụ, giảm khoảng cách giàu nghèo, tăng trưởng kinh tế, đảm bảo nguồn thu nhập cá nhân hợp lý.

b. Một người có tổng thu nhập mỗi tháng là 20 triệu đồng, sau khi trừ các khoản miễn thuế và giảm trừ gia cảnh, phải nộp thuế 150.000 đồng/tháng.

- Thuế thu nhập cá nhân: Vai trò làm tăng ngân sách nhà nước, điều tiết tiêu thụ, giảm khoảng cách giàu nghèo, tăng trưởng kinh tế, đảm bảo nguồn thu nhập cá nhân hợp lý.

c. Nhiều quốc gia đánh thuế cao đối với hàng hóa, dịch vụ xa xỉ như bia, rượu, thuốc lá, xì gà, xổ số, casino, vũ trường.

- Thuế tiêu thụ đặc biệt: Vai trò điều tiết tiêu dùng, người tiêu dùng nhiều chịu thuế nhiều, người tiêu dùng ít hoặc không tiêu dùng không phải nộp thuế. Hàng hóa xa xỉ, có thành tố độc hại, khó phân hủy phải chịu phí cao.

d. Công ty kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật X phải nộp thuế cao khi nhập khẩu thuốc trừ cỏ.

- Thuế bảo vệ môi trường: Áp dụng ưu đãi thuế cho doanh nghiệp bảo vệ môi trường, khuyến khích giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường.

Câu 3: Em có nhận xét gì về các việc làm sau?

a. Giám đốc N yêu cầu kế toán trưởng thay đổi số liệu thu chỉ của doanh nghiệp để giảm thuế.

b. Để giảm thuế thu nhập cá nhân, anh X đã nhờ người khác đứng tên một số khoản thu nhập.

c. Công ty A đã chia nhỏ các khoản tiên chi trả thu nhập và giải thích rằng, đó là một việc làm có lợi cho người lao động vi giúp họ giảm tiền thuế thu nhập cá nhân.

d. Nhà nước hỗ trợ miễn, giảm thuế nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. người  dân chịu tác động của dịch COVID - 19.

Trả lời rút gọn:

a. Giám đốc N yêu cầu kế toán trưởng thay đổi số liệu thu chi của doanh nghiệp để giảm thuế.

- Việc làm trên là sai quy định của pháp luật vì không kê khai đúng số thuế và có thể hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.

b. Để giảm thuế thu nhập cá nhân, anh X đã nhờ người khác đứng tên một số khoản thu nhập.

- Việc làm trên là sai trái vì không tăng ngân sách nhà nước, không điều tiết tiêu thụ, không giảm khoảng cách giàu nghèo, không giúp tăng trưởng kinh tế, không đảm bảo nguồn thu nhập cá nhân hợp lý.

c. Công ty A đã chia nhỏ các khoản tiền chi trả thu nhập và giải thích rằng đó là một việc làm có lợi cho người lao động vì giúp họ giảm tiền thuế thu nhập cá nhân.

- Việc làm như vậy là không hợp lý.

d. Nhà nước hỗ trợ miễn, giảm thuế nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân chịu tác động của dịch COVID-19.

- Việc làm trên giúp người dân và doanh nghiệp bớt khó khăn trong thời buổi dịch bệnh, tạo điều kiện sống ổn định, giảm tệ nạn xã hội và ổn định kinh tế.

Câu 4: Em hãy giải đáp thắc mắc giúp các bạn sau đây:

a. H: Người nộp thuế phải bỏ tiền ra nộp, sao lại nói rằng, nộp thuế là quyền lợi của công dân? Nếu là quyền lợi, sao nhiều người trốn thuế?

b. M:Ai làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng it. Người có thu nhập cao hơn là do họ làm nhiều hơn. Vậy vi sao họ phải nộp thuế thu nhập cá nhân?

c. N: Cá ở biển, không có ai phải nuôi, sao chủ tàu cá phải nộp thuế?

d.  Q: Ca sĩ thu nhập tử năng khiếu của bản thân, hưởng lợi gi từ ngân sách nhà nước mà phải nộp thuế?

Trả lời rút gọn:

a. H: Người nộp thuế phải bỏ tiền ra nộp, sao lại nói rằng nộp thuế là quyền lợi của công dân? Nếu là quyền lợi, sao nhiều người trốn thuế?

- Vì những khoản tiền thuế giúp phát triển đất nước, tạo điều kiện làm việc tốt cho người dân, và hỗ trợ người dân khi thất nghiệp.

b. M: Ai làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít. Người có thu nhập cao hơn là do họ làm nhiều hơn. Vậy vì sao họ phải nộp thuế thu nhập cá nhân?

- Vì thuế giúp giảm bớt khoảng cách giàu nghèo, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, và chứng minh nguồn thu nhập hợp pháp.

c. N: Cá ở biển, không có ai phải nuôi, sao chủ tàu cá phải nộp thuế?

- Vì đánh bắt trên biển thuộc chủ quyền quốc gia, nhà nước bảo vệ an ninh biển và ứng phó khi có biến cố.

d. Q: Ca sĩ thu nhập từ năng khiếu của bản thân, hưởng lợi gì từ ngân sách nhà nước mà phải nộp thuế?

- Ca sĩ thu nhập từ năng khiếu của bản thân nhưng vẫn phải nộp thuế thu nhập cá nhân vì đó là nhiệm vụ của mỗi công dân.

Vận dụng

Câu 1: Hãy viết một bài tuyên truyền về nghĩa vụ nộp thuế của công dân.

Trả lời rút gọn:

* Quyền:

- Được hướng dẫn và cung cấp thông tin, tài liệu về thuế.

- Yêu cầu cơ quan thuế giải thích việc tính thuế, ấn định thuế, giám định hàng hóa xuất nhập khẩu.

- Được giữ bí mật thông tin theo quy định pháp luật.

- Hưởng ưu đãi thuế, hoàn thuế theo quy định.

- Ký hợp đồng với tổ chức kinh doanh dịch vụ thuế.

- Nhận văn bản kết luận kiểm tra, thanh tra thuế và yêu cầu giải thích.

- Bảo lưu ý kiến trong biên bản kiểm tra, thanh tra thuế.

- Được bồi thường thiệt hại do cơ quan thuế gây ra.

- Yêu cầu xác nhận việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế.

- Khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính liên quan đến quyền lợi hợp pháp.

- Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của công chức thuế và tổ chức, cá nhân khác.

*Nghĩa vụ:

- Đăng ký thuế, sử dụng mã số thuế theo quy định.

- Khai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng hạn.

- Nộp tiền thuế đầy đủ, đúng hạn, đúng địa điểm.

- Chấp hành chế độ kế toán, thống kê và quản lý, sử dụng hóa đơn, chứng từ theo quy định.

- Ghi chép chính xác, đầy đủ những hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế.

- Lập và giao hóa đơn, chứng từ cho người mua theo quy định.

- Cung cấp chính xác, đầy đủ, kịp thời thông tin liên quan đến nghĩa vụ thuế và giao dịch tài khoản.

- Giải thích việc tính thuế, khai thuế, nộp thuế theo yêu cầu của cơ quan thuế.

- Chấp hành quyết định, thông báo, yêu cầu của cơ quan thuế và công chức thuế.

- Chịu trách nhiệm về nghĩa vụ thuế khi người đại diện thực hiện thủ tục sai quy định.

Câu 2: Em hãy tim hiểu và tự đánh giá việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của những người thân trong gia đình em.

Trả lời rút gọn:

Học sinh tìm hiểu nghĩa vụ đóng thuế của mỗi người trong gia đình của mình đang sống và chia sẻ với bạn bè