Slide bài giảng Kinh tế pháp luật 10 kết nối bài 14: Giới thiệu về hiến pháp Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Tóm lược nội dung

CHỦ ĐỀ 8: HIẾN PHÁP NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

BÀI 14: GIỚI THIỆU VỀ HIẾN PHÁP NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Mở đầu

Câu hỏi: Em hãy nêu một khẩu hiệu về hiến pháp mà em biết và chia sẻ ý nghĩa của khẩu hiệu đó.

Trả lời rút gọn:

 “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”

=> Ý nghĩa khẩu hiệu trên là muốn cho cả đất nước có cuộn sống ấm no, giàu có, mà dân có giàu thì nước mới mạnh. Một xã hội phát triển thì phải do dân làm chủ, tất cả người dân phải được đối xử công bằng thì xã hội mới văn minh được.

Khái niệm và vị trí của hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Câu 1: Em hãy cho biết vì sao Nhà nước cần phải ban hành hiến pháp?

Trả lời rút gọn:

Hiến pháp là bộ luật có hiệu lực pháp lý cao nhất, quy định các vấn đề cơ bản về chủ quyền quốc gia, chế độ chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, tổ chức quyền lực nhà nước, và địa vị pháp lý của công dân.

Câu 2: Theo em hiến pháp có vị trí như thế nào trong hệ thống pháp luật Việt Nam? Hiến pháp hiện hành của Việt Nam là bản hiến pháp nào?

Trả lời rút gọn:

Hiến pháp, là luật cơ bản của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thể hiện ở các khía cạnh sau:

1. Duy nhất quy định việc tổ chức quyền lực nhà nước và thể hiện tư tưởng của Đảng Cộng sản.

2. Điều chỉnh toàn bộ các lĩnh vực của xã hội, bao gồm cả chế độ chính trị, kinh tế, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

3. Là luật có hiệu lực pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Câu 3: Vì sao khi ban hành luật trẻ em năm 2016, Quốc hội phải căn cứ vào nội dung của hiến pháp năm 2013?

Trả lời rút gọn:

- Khi ban hành Luật Trẻ em năm 2016, Quốc hội phải căn cứ vào nội dung của Hiến pháp năm 2013 về trẻ em.

- Hiến pháp này quy định rằng trẻ em được nhà nước, gia đình và xã hội bảo vệ, chăm sóc, và giáo dục; cũng như được tham gia vào các vấn đề liên quan đến trẻ em. 

- Nó cũng nghiêm cấm mọi hành vi xâm hại, hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bóc lột sức lao động và vi phạm quyền của trẻ em.

Đặc điểm của hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Câu 1: Những chi tiết nào trong các thông tin trên cho thấy hiến pháp là đạo luật cơ bản của nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam?

Trả lời rút gọn:

- Hiến pháp là nguồn, là nền tảng quan trọng cho việc ban hành các văn bản pháp luật khác trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

- Các quy định của Hiến Pháp thường mang tính tuyên ngôn, cương lĩnh và điều chỉnh chung. Dựa trên nền tảng này, các luật, pháp lệnh, nghị định và các văn bản dưới luật khác được tạo ra để cụ thể hóa, chi tiết hóa và điều chỉnh các quan hệ xã hội.

Câu 2: Theo em, vì sao nói hiến pháp Việt Nam có hiệu lực pháp lí lâu dài và tương đối ổn định? Hiến pháp được bổ sung, thay đổi khi nào?

Trả lời rút gọn:

- Hiến pháp quy định về những nội dung cơ bản và quan trọng của đất nước như hình thức chỉnh thể, chủ quyền, lãnh thổ, chế độ chính trị, quyền và nghĩa vụ của công dân. Vì tính quan trọng và ổn định, nội dung của Hiến pháp ít được sửa đổi và thay đổi.

- Hiến pháp đã trải qua nhiều lần bổ sung và thay đổi trong lịch sử, bao gồm vào các năm 1946, 1959, 1980 và 1992.

Câu 3: Dựa vào sơ đồ và thông tin trên, em hãy cho biết quy trình làm, sửa đổi hiến pháp Việt Nam có gì đặc biệt?

Trả lời rút gọn:

- Trải qua 8 bước và 5 quy định mới có thể làm và sửa đổi

Luyện tập

Câu 1: Em hãy cho biết các ý kiến sau đây đúng hay sai. Vì sao?

a. Hiến pháp là luật cơ bản của Quốc hội.

b. Hiến pháp cần được sửa đổi, bỏ sung để phù hợp với hoàn cảnh lịch sử và sự phát triển của đắt nước.

c. Việc lấy ý kiến của nhân dân khi sửa đổi Hiến pháp là không cần thiết vì chỉ có Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến.

d. Mọi văn bản quy phạm pháp luật ban hành không phù hợp với Hiến pháp đều bị huỷ bỏ.

Trả lời rút gọn:

a. Đúng

b. Đúng 

c. Đúng . Quốc hội có quyền tối cao trong việc sửa đổi Hiến pháp, và sự đồng nhất quy trình sửa đổi Hiến pháp và quy trình sửa đổi luật là điều có nghĩa. Nhân dân được phép tham gia đóng góp ý kiến, nhưng không có quyền biểu quyết tán thành hoặc không đồng ý với dự thảo Hiến pháp sửa đổi. Ý kiến đóng góp của nhân dân không mang tính chất pháp lý và không có giá trị bắt buộc. Các hình thức pháp lý để nhân dân bày tỏ ý chí đối với Hiến pháp sửa đổi như bầu cử lại Quốc hội, trưng cầu dân ý, hội nghị Hiến pháp chưa được áp dụng ở Việt Nam.

d. Đúng

Câu 2: Em hãy đọc các thông tin sau và cho biết Luật Giáo dục và Luật Bảo vệ môi trường được cụ thể hoá từ những Điều nào trong Hiễn pháp năm 2013

a. Quy định về hệ thống giáo dục quốc dân; cơ Sở giáo dục, nhà giáo, người học; quản li nhà nước về giáo dục; quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động giáo dục.

b.Quy định về hoạt động bảo vệ môi trường; quyỀn, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tô chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân trong hoạt động bảo vệ môi trường.

Trả lời rút gọn:

a. Luật Giáo dục năm 2019 quy định về hệ thống giáo dục quốc dân, cơ sở giáo dục, nhà giáo, người học, quản lí nhà nước về giáo dục, quyền và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động giáo dục.

b. Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 quy định về hoạt động bảo vệ môi trường, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân trong hoạt động bảo vệ môi trường.

Câu 3:  Em hãy cho biết các nội dung sau thể hiện đặc điểm nào của Hiến pháp Việt Nam năm 2013

a. Khoản 1 Điều 20 Hiến pháp năm 2013 quy định: "Mọi người có quyển bất khả xâm phạm vẻ thân thẻ, được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm: không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kì hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khoẻ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm”.

b. Khoản 1 Điều 8 Hiến pháp năm 2013 quy định: " Nhà nước được tỏ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lí xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tác tập trung dân chủ”.

c. Căn cử Hiển pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, Quốc hội ban hành Bộ luật Lao động năm 2019.

d. Khoản 3 Điều 2 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Quyền lực nhà nước là thống nhất, có Sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhả nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp".

Trả lời rút gọn:

a. Bảo vệ quyền lợi của con người

b. Quy định việc thực hiện luật và hiến pháp nhà nước ban hành

c. Quyền và nghĩa vụ của lao động

d. Bổn phậm thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp".

Câu 4: Em hãy liệt kê các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong Hiến pháp năm 2013 đã được thực hiện bởi những người xung quanh em.

Trả lời rút gọn:

- Trung thành với Tổ quốc

- Bảo vệ Tổ quốc

- Thực hiện nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân

- Tuân theo Hiến pháp và pháp luật

- Tham gia bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và chấp hành những quy tắc sinh hoạt công cộng

- Nộp thuế.

Vận dụng

Câu 1: Em hãy viết một bài luận về vai trò của Hiến pháp đối với cuộc sống con người và chia sẻ sản phẩm với các bạn.

Trả lời rút gọn:

Vai trò của Hiến pháp:

1. Ghi nhận quyền con người và quyền công dân: Hiến pháp là văn bản cao nhất ghi nhận các quyền cơ bản của con người và công dân. Việc này không chỉ đảm bảo sự tôn trọng và bảo vệ những quyền này mà còn là tuyên bố của một quốc gia về nhân quyền.

2. Hạn chế quyền lực nhà nước: Hiến pháp giới hạn quyền lực nhà nước để đảm bảo quyền con người và quyền công dân không bị xâm phạm. Bằng cách quy định cách thức tổ chức quyền lực nhà nước, nó ngăn chặn sự lạm quyền và đảm bảo rằng quyền lực chỉ được sử dụng trong phạm vi pháp luật cho phép.

Việc ghi nhận và hạn chế này là cơ bản và không thể thiếu trong bất kỳ Hiến pháp nào, giúp đảm bảo quyền con người và quyền công dân được tôn trọng và bảo đảm.

Câu 2: Em hãy thiết kế một sản phẩm truyền thống (khẩu hiệu, tranh vẽ,...) giới thiệu về Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và thuyết trình ý nghĩa của sản phẩm đó trước lớp.

Trả lời rút gọn:

- HS thực hành thiết kế