Nội dung chính bài Đây thôn vĩ dạ

[toc:ul]

A. Ngắn gọn những nội dung chính

1. Giới thiệu chung

• Tác giả: Hàn Mạc Tử ( 1912 – 1940), tên thật là Nguyễn Trọng Trí. Quê tại Đồng Hới – Quảng Bình, lớn lên ở Quy Nhơn tỉnh Bình Định. Ông là một trong những nhà thơ có sức sáng tạo mạnh mẽ nhất trong phong trào thơ Mới.
• Tác phẩm: Sáng tác năm 1938, được in trong tập Thơ Điên. Bài thơ được lấy cảm hứng từ mối tình của Hàn Mặc Tử với một cô gái vốn quê ở Vĩ Dạ, một thôn nhỏ bên dòng sông Hương xứ Huế thơ mộng, trữ tình.

2. Phân tích văn bản 

a. Vườn Vĩ Dạ lúc ban mai trong tâm tưởng thi sĩ

• Niềm thích thú say mê, lòng yêu mến tán thưởng vẻ đẹp của cảnh sắc thôn Vĩ của tác giả.
• Hàng loạt các hình ảnh về thôn Vĩ hiện lên rất rõ ràng, chân thực tưởng như thi sĩ đang đứng trước cảnh sắc thôn Vĩ mà nâng niu, ngắm nhìn.
• Qua đó thể hiện niềm yêu đời mãnh liệt của tâm hồn trĩu nặng cảm giác chia lìa của người xa quê. Cảnh và người thôn Vĩ đẹp những chỉ còn trong hoài niệm.

b. Cảnh sông nước xứ Huế trong đêm trăng và tâm trạng của thi sĩ

• Hình ảnh của xứ Huế trong đêm trăng thơ mộng: mây trời đìu hiu, sông nước lặng tờ, thuyền ai gối bãi ăm ắp đầy trăng.
• Thế nhưng đêm trăng càng đẹp thì nỗi buồn của hiện thực càng xót xa bấy nhiêu.
• Đó là nỗi buồn của sự chia lìa khiến thi sĩ tuyệt vọng: cơ hội ngắm trăng ngắn ngủi trong tối nay mà trăng thì lại ở mãi ngoài kia xa vời vợi.

c. Hình bóng khách đường xa và nỗi buồn mơ tưởng hoài nghi

•  Ước ao có trăng không thành, thi sĩ mơ tưởng về người thôn Vĩ.
• Trong giấc mơ người thương yêu thủa nào đã là khách đường xa. 
• Gửi gắm nỗi niềm đắm say trước vẻ đẹp lộng lẫy của người mình thầm thương thuở nào cùng nỗi tuyệt vọng bất lực về hiện thực giữa khoảng cách anh và em, anh và xứ Huế mộng mơ là vực sâu thăm thẳm.
• Đọng lại trong câu thơ là tình yêu hướng về cuộc đời trần thế mãnh liệt nhưng tuyệt vọng đau đớn.

B. Phân tích chi tiết nội dung bài học

a. Vườn Vĩ Dạ lúc ban mai trong tâm tưởng thi sĩ

• Niềm thích thú say mê, lòng yêu mến tán thưởng vẻ đẹp của cảnh sắc thôn Vĩ của tác giả. 

“Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” câu hỏi tu từ mang âm hưởng xứ Huế. vừa như lời mời gọi tha thiết yêu thương, cũng có thể là lời tự vấn của chính nhà thơ về cuộc đời mình. Tại sao lâu rồi anh không về thăm Thôn Vĩ?.

• Hàng loạt các hình ảnh về thôn Vĩ hiện lên rất rõ ràng, chân thực tưởng như thi sĩ đang đứng trước cảnh sắc thôn Vĩ mà nâng niu, ngắm nhìn.

 “Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên”: Hình ảnh nắng ban mai rực rỡ, phủ đầy không gian đem đến một vẻ đẹp lấp lánh tinh khiết. Câu thơ lưu lại một khoảnh khắc thật đẹp khi ngắm nhìn nắng mới lên trên những lá cau non.

“Vườn ai mướt quá xanh như ngọc”: Gợi ra cái sự trù phú, non tươi, mỡ màng tràn đầy sinh khí của khu vườn thôn Vĩ, từ “ai” làm cho câu thơ trở nên thật tình tứ. Vườn ai hay chính là vườn của tác giả đã chăm sóc.

“Lá trúc che ngang mặt chữ điền”: Nỗi niềm mong nhớ của nhà thơ về cô gái Huế, người tình trong mộng bấy lâu với những nét vẽ đậm nhạt mang khung hướng “thi trung hữu họa”.

"cảnh vườn ai mướt quá xanh như ngọc" thật đẹp thật độc đáo

Từ mướt và hình ảnh so sánh xanh như ngọc đã cộng hưởng hòa lên vẻ đẹp đầy sức cuốn hút của vườn Vĩ Dạ    • Một màu xanh mướt óng ả, non tơ đến nuột nà phủ lên khắp khu vườn. cả khu vườn tựa như một viên ngọc bích rời rợi lan toả sắc xanh

Từ mướt quá bộc lộ sự trầm trồ của thi sĩ, chứng tỏ Hàn Mặc Tử đang say sưa trong hồi tưởng. Vườn ai hay chính là vườn của ta đó?.

Đại từ phiếm chỉ "ai" xa vời mông lung chứa đựng một nỗi u buồn, xót xa. Qua đó thể hiện niềm yêu đời mãnh liệt của tâm hồn trĩu nặng cảm giác chia lìa của người xa quê. Cảnh và người thôn Vĩ thật đẹp nhưng tất cá chỉ còn là hoài niệm.

Hình ảnh Lá trúc che ngang mặt chữ điền trong câu thơ cuối thật thú vị, ẩn chứa nhiều cách hiểu khác nhau:

Đó có thể là khuôn mặt phúc hậu mang nét dịu dàng, duyên dáng của những cô gái Huế ⇒ hình ảnh thơ là sự hài hoà giữa người và cảnh.

Ta lại có thể hiểu đó là gương mặt thi sĩ khi trở về thôn Vĩ nhưng trong lén lút, vụng trộm⇒ câu thơ là niềm yêu đời mãnh liệt của tâm hồn trĩu nặng mặc cảm chia lìa.

b. Cảnh sông nước xứ huế trong tâm trạng của thi sĩ

• Hình ảnh của xứ Huế trong đêm trăng thơ mộng

Hàn Mặc Tử đã gợi dậy thần thái, linh hồn của Huế chỉ bằng vài nét chấm phá trong đêm trăng thơ mộng: mây trời đìu hiu, sông nước lặng tờ, thuyền ai gối bãi ăm ắp đầy trăng.

Cảnh sắc đêm trăng êm ả mà cũng đầy huyền diệu.

• Thế nhưng đêm trăng càng đẹp thì nỗi buồn của hiện thực càng xót xa bấy nhiêu.

 Mặc cảm chia lìa của thi sĩ trong hình ảnh "Gió theo lối gió, mây đường mây".

 câu thơ là sự chia lìa ngang trái trớ trêu: gió mây vốn luôn đi với nhau mà giờ đây gió thì theo về lối gió, mây thì lại đi đường riêng của mây. 

Sự chia lìa thấm vào hình ảnh thơ một nỗi đau cách trở với cuộc đời của thi sĩ. Chỉ còn lại cây hoa bắp lay cô đơn đứng giữa cuộc đời không biết đi về đâu.

Sự cô độc, nỗi cô đơn của tác giả trong hình ảnh: "Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay"

Đó là nỗi buồn bâng khuâng mà da diết, khắc khoải phảng phấp trong câu thơ để rồi thấm đượm và hồn người đọc. Mây gió đều đi hết chỉ con lại hoa bắp lay đừng đợt yếu ớt như muốn níu lại chút hi vọng về cuộc đời, về thế giới ngoài kia.

 Danh từ "lay" tự nó không vui, không buồn nhưng đặt trong câu thơ này sao lại gợi một nỗi buồn hiu hắt đến thế.

  Hình ảnh hoa bắp lay là hiện thực tủi sầu ám ảnh lấy thi sĩ- thân phận bị cuộc đời xa lánh tẩy chay

Nỗi niềm trông ngóng vu vơ, vô vọng

Hàm Mặc Tử ao ước có trăng trở về với mình. Câu thơ như lời khẩn cầu da diết, khắc khoải đến cháy bỏng

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay

=> Thật xót xa khi hiện thực khiến thi sĩ tuyệt vọng: cơ hội ngắm trăng ngắn ngủi trong tối nay mà trăng thì lại ở mãi ngoài kia xa vời vợi, con thuyền chở trăng thì chỉ là vu vơ. Tác giả muốn mang chút ánh trăng về để hoài niệm cũng không được.

3. Hình bóng khách đường xa và nỗi niềm mơ tưởng hoài nghi

•  Ước ao có trăng không thành, thi sĩ mơ tưởng về người thôn Vĩ. 

Ao ước có trăng không thành, thi sĩ mơ tưởng về người thôn Vĩ. Nhưng trong giấc mơ là người thương yêu thủa nào đã là khách đường xa. Hình bóng người thương hiện lên ám ảnh như kí ức lúc mờ lúc ảo : "Áo em trắng quá nhìn không ra" tả sắc trắng lạ lùng của áo em thi sĩ muốn gửi gắm nỗi niềm đắm say trước vẻ đẹp lộng lẫy của người yêu dấu. Bên cạnh đó sắc trắng còn diễn tả sự xa cách với người yêu không thể nhận ra hay chạm tới. Chỉ còn lại là nỗi tuyệt vọng bất lực giữa anh và em là vực sâu thăm thẳm.

Thực tại như đang nhấn chìm mơ tưởng của Hàn Mặc Tử. Càng khát khao mơ mộng bao nhiều, thì thực tại ở đây là trại phong lạnh lẽo, mịt mù sương khói phủ mờ cả bóng anh càng đau đớn bấy nhiêu.

Bám víu cuối cùng của thi sĩ là chút tình với cuộc đời ngoài kia nhưng cũng mong manh xa vời : "Ai biết tình ai có đậm đà?".

=> Câu thơ đọng lại khát khao tình yêu hướng về cuộc đời trần thế nhưng lại tuyệt vọng và đau đớn.

3. Tổng kết:

• Nội dung: 

Cả bài thơ là bức tranh thôn Vĩ vừa mang vẻ đẹp rất thực với tất cả nét trong sáng, tinh khôi, thơ mộng rất đặc trưng cho xứ Huế nhưng cũng rất mơ hồ, hư ảo…được miêu tả qua tâm tưởng của nhà thơ. Qua đó còn thể hiện tình yêu thiết tha đối với xứ Huế, với quê hương của nhà thơ, mà còn thể hiện khát vọng sống mãnh liệt của Hàn Mặc Tử. 

• Nghệ thuật:

Cảm xúc nổi bật của bài thơ là niềm đau thương nhưng mạch thơ tự do, phóng túng. Cảm xúc tinh tế, ngòi bút tài hoa, bút pháp gợi tả với những hình ảnh biểu tượng mở ra khoảng trống mênh mang đế người đọc tự suy ngẫm, liên tưởng và cảm nhận. Ngôn từ trong sáng tinh tế, có khả năng gợi hình, gợi cảm cao.

• Ý Nghĩa: 

Đây thôn Vĩ Dạ là sự kết hợp, giao hòa giữa tình và cảnh bộc lộ những nét đẹp, những nét trong sáng gắn với quê hương Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử. Bài thơ là một bức tranh đẹp về cảnh và người của một miền quê đất nước qua tâm hồn thơ mộng đầy yêu thương của một nhà thơ đa tình, đa cảm.